Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη: από την θεωρία στην πράξη

Το καλοκαίρι είναι συνώνυμο με την Ελλάδα και η Ελλάδα ως εικόνα για τους περισσότερους εξ ημών είναι μία φωτογραφία γεμάτη φως και χρώμα από ένα κυκλαδίτικο νησί. Τα άσπρα σπιτάκια με τις ολάνθιστες βουκαμβίλιες, το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας που συναγωνίζεται το μπλε του ουρανού είναι μερικά μόνο πλάνα που έχουν εντυπωθεί στο συλλογικό ασυνείδητο των απανταχού ταξιδιωτών και αυτά ακριβώς πρέπει να διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού. Πώς μπορούμε αλήθεια να το πετύχουμε αυτό όταν πολλά νησιά βουλιάζουν στην κυριολεξία από τον κόσμο, μην έχοντας ούτε τις κατάλληλες υποδομές, ούτε σίγουρα τη σωστή διαχείριση, γνώση και φυσικά όραμα για το μέλλον; Η απάντηση ακούει στο «βιώσιμη ανάπτυξη» που και στον κλάδο του τουρισμού δείχνει να είναι μονόδρομος για την μακροημέρευσή του.

Μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση έγινε στο TEDxATHENS, το οποίο πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 28 Μαΐου στο Κέντρο Πολιτισμού – Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ειδικότερα, στο πάνελ ‘Sustainability at the forefront of Hospitality’, συζητήθηκε αυτή ακριβώς η σημαντική διάσταση της βιωσιμότητας στην ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού. Οι συμμετέχοντες στη συζήτηση, η Καθηγήτρια Οικονομικών του Πανεπιστημίου Πειραιά και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Βιο-οικονομίας κ. Κωνσταντίνα Κοτταρίδη, ο Επίκουρος Καθηγητής Τουρισμού του Πανεπιστημίου Πειραιά κ. Σωτήρης Βαρελάς, ο πρώην πρόεδρος του ΕΟΤ και Αντιπρόεδρος του ομίλου HotelBrain κ. Κωνσταντίνος Ζήκος και η Διευθύντρια Στρατηγικής Ανάπτυξης και Δημοσίων Σχέσεων του Ομίλου CALILO, κ. Έρικα Μιχαλοπούλου έκαναν μία ολοκληρωμένη και διαφωτιστική παρουσίαση για το θέμα.

.

Η κα Κοτταρίδη τόνισε την ανάγκη σεβασμού στα όρια του πλανήτη και των ανθρώπων καθότι όπως ανέφερε ο υπερτουρισμός υποβαθμίζει τον προορισμό καθότι στο τέλος οι υποδομές και οι προσφερόμενες υπηρεσίες δεν μπορούν να υποστηρίξουν τον όγκο του κόσμου, κάνοντας δύσκολη τη ζωή τόσο των επισκεπτών όσο και των κατοίκων. Η παγκόσμια εμπειρία δείχνει προς ένα μοντέλο διαχείρισης που απαιτεί τη συμμετοχή τόσο των επιχειρήσεων και του κράτους, όσο και των τοπικών κοινωνιών και των επισκεπτών.

Σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκαν και οι κύριοι Ζήκος και Βαρελάς που με παράδειγμα την καταστροφή της διάσημης παραλίας στην Ταϊλάνδη (τη φημισμένη Maya Bay στο νησί Ko Phi Phi Leh), από την ομώνυμη ταινία με τον Leonardo DiCaprio, που έκλεισε επ’αόριστον, σημείωσαν την ανάγκη εκπαίδευσης των τουριστών -ώστε να σέβονται συνολικά τις ανάγκες του τόπου- όσο και την ανάγκη ενός λειτουργικού και άρτιου management σε όλη την αλυσίδα υπηρεσιών τουρισμού. Μόνο έτσι τόνισε από την πλευρά του ο κος Βαρελάς «μπορούμε να έχουμε μια τουριστική ανάπτυξη που θα σέβεται το περιβάλλον, την τοπική κοινωνία, την τοπική κουλτούρα και κληρονομιά και θα ενισχύσει την τοπική οικονομία. Αυτό είναι αειφορία και βιωσιμότητα.».

Στο ίδιο πνεύμα και ο  κ. Ζήκος παρατήρησε εύστοχα ότι η Ελλάδα που στηρίζεται στον τουρισμό της θα πρέπει να προωθήσει μία σύμπραξη του Δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα για τη δημιουργία ενός ισχυρού θεσμικού πλαισίου που θα επιβραβεύει την υπεύθυνη επιχειρηματικότητα και που θα προάγει την έρευνα και την καινοτομία, στοιχεία που αποτελούν μονόδρομο για την αειφορία του κλάδου.

Πολλοί θα αναρωτηθούν ότι «Ωραία όλα αυτά, αλλά γίνονται; Μπροστά στο γρήγορο κέρδος τελικά δεν θα μπουν σε δεύτερη μοίρα;». Και όμως γίνονται και καλό είναι να ακούγονται για να μπορέσουμε να ατενίσουμε όλοι το μέλλον με κάποια αισιοδοξία…

Ένα τέτοιο παγκόσμιο success story βρίσκεται στο όμορφο νησί της Ίου όπου ο Όμιλος Calilo έκανε πράξη την βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και δεν είναι τυχαίο που οι δράσεις τους στο νησί έγιναν θέμα σε διεθνή μέσα ενημέρωσης όπως οι New York Times, που το χαρακτήρισαν ως μία μοναδική βιώσιμη τουριστική επένδυση (η οποία στηρίζεται στην προστασία και την αναβάθμιση του τοπίου της Ίου, καθώς και της ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας και του φυσικού περιβάλλοντος) και το UK National Geographic που το προτείνει στους τοπ προορισμούς.

.

Για αυτό ακριβώς το λαμπερό παράδειγμα, όπου από τη θεωρία δηλαδή πηγαίνουμε στην πράξη, μίλησε η ειδική επί του θέματος Έρικα Μιχαλοπούλου που παρουσίασε όλο αυτό το project που ήρθε να αγκαλιάσει το κυκλαδίτικο νησί. Είναι αξιοθαύμαστο το γεγονός ότι ο Όμιλος Calilo  αξιοποιεί μόνο το 1% της γης που βρίσκεται στην ιδιοκτησία του, παρ’ ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία επιτρέπεται η αξιοποίηση του 10%. Αλλά αυτό είναι μόλις ένα μικρό κομμάτι του οράματος της εταιρείας που εργάζεται συνεχώς για τη δημιουργία ενός πρότυπου τουριστικού προϊόντος υψηλών προδιαγραφών και περιορισμένου περιβαλλοντικού αποτυπώματος, το οποίο ενσωματώνεται αρμονικά στο οικοσύστημα της Ίου. Σκεφτείτε μόνο ότι πραγματοποιείται ανακύκλωση του νερού στις υποδομές του, μείωση της χρήσης πλαστικού κατά 30% σε όλη του την εφοδιαστική αλυσίδα με μελλοντικό στόχο τη μετατροπή της Ίου σε Zero Plastic νησί, 80.000 δενδροφυτεύσεις για την ενίσχυση του πρασίνου, το Elektra Project με το οποίο κατάφεραν να διασώσουν περισσότερες από 600 αρχαίες ελιές από το να γίνουν καυσόξυλα, αλλά και δημιουργία καταφυγίου για τα πολύπαθα και αγαπητά σε όλους γαϊδουράκια, επίσης σύμβολο της ελληνικής υπαίθρου και θέμα μεγάλης αντιπαράθεσης στις Κυκλάδες.

Η κ. Μιχαλοπούλου εκτός της παρουσίασης μέρος αυτών των δράσεων εταιρικής υπευθυνότητας που πραγματοποιεί ο Όμιλος, μίλησε για το όραμά τους στο να μυήσουν  τους επισκέπτες της Ίου στον αυθεντικό τρόπο ζωής του νησιού μέσα από ένα αναβαθμισμένο τουριστικό προϊόν,  που ενισχύει την τοπική οικονομία, χωρίς να αλλοιώνει τον φυσικό πλούτο του τόπου και την πολιτιστική του κληρονομιά. Επιπλέον, η ίδια ανέφερε χαρακτηριστικά «Αυτό που θέλουμε είναι να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές ένα τουριστικό προϊόν που να είναι πρότυπο βιώσιμης επενδυτικής ανάπτυξης με υψηλής ποιότητας προδιαγραφές και περιορισμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, που να ενσωματώνεται αρμονικά στο οικοσύστημα της Ίου. Επιλέξαμε να «αυτοπεριοριστούμε» επενδυτικά, ώστε να προστατεύσουμε την Ιο από το να γίνει άλλο ένα θύμα της υπερδόμησης και του υπερτουρισμού.»

.

Στο πλαίσιο αυτό ο όμιλος Calilo, θέτει την εταιρική υπευθυνότητα σε υψηλή θέση στην στρατηγική του ατζέντα και δεσμεύεται για ακόμα περισσότερες δράσεις με ισχυρό πρόσημο βιωσιμότητας. Όταν επιθυμείς άλλωστε να είσαι κομμάτι του μέλλοντος δεν μπορεί να λείπεις από το παρόν, με δυναμική παρουσία και εφαρμόσιμες καινοτόμες προτάσεις για μία τουριστική ανάπτυξη προς όφελος όλων.