Ο «Κίσινγκερ της Αφρικής» σε ειδική αποστολή σε Ρωσία και Ουκρανία

Εχουν περάσει ήδη 460 ημέρες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου 2022, και όχι μόνο δεν υπάρχουν ενδείξεις αποκλιμάκωσης του πολέμου ή, πολύ περισσότερο, κάποιας εκεχειρίας, αλλά οι πάντες σχεδόν αναμένουν περαιτέρω κλιμάκωση των συγκρούσεων.

Οσο για τις «ειρηνευτικές» πρωτοβουλίες που έχουν εκδηλωθεί μέχρι στιγμής – αρχικά από ευρωπαϊκές χώρες και, στη συνέχεια, από την Τουρκία, την Κίνα, αλλά και το Ισραήλ – δεν έχουν φέρει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Σε αυτό το φόντο, λοιπόν, ποια τύχη μπορεί να έχει η Αφρική εκεί όπου έχουν αποτύχει άλλοι, πιο ισχυροί; Παρά το γεγονός ότι κρατά χαμηλούς τόνους, ο εμπνευστής αυτής της αφρικανικής πρωτοβουλίας δεν κρύβει ότι ελπίζει κάτι χειροπιαστό. Πρόκειται για τον Ζαν-Ιβ Ολιβιέ, έναν Γάλλο γεννημένο στην Αλγερία ο οποίος στα 78 του πλέον χρόνια έχει δημιουργήσει τη φήμη ενός ικανού και αποτελεσματικού διαμεσολαβητή στη Μαύρη Ηπειρο, καθώς έχει εμπλακεί σε μια σειρά «καυτά» μέτωπα, ανάμεσα στα οποία και στις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στην κατάργηση του Απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική.

Αυτή του η δράση, άλλωστε, του έχει διασφαλίσει προσωπικές σχέσεις με αρκετούς από τους σημερινούς ηγέτες κρατών της Αφρικής, όπως και πολύτιμους δεσμούς με τις πολιτικές ελίτ σε Ρωσία, Κίνα, ΗΠΑ και, φυσικά, Γαλλία.

Το επόμενο βήμα

«Θα παίξω τον Κίσινγκερ» είπε ο ίδιος πριν από μερικές ημέρες μιλώντας στους «Financial Times», στα σύνορα της Πολωνίας με την Ουκρανία, έχοντας επιστρέψει από το ταξίδι του στη Μόσχα και έτοιμος να επιβιβαστεί στην αμαξοστοιχία που θα τον μετέφερε στο Κίεβο. Εφόσον δε όλα πάνε καλά σε αυτόν τον γύρο των διερευνητικών επαφών, τότε τις επόμενες εβδομάδες – πιθανότατα τον Ιούνιο και, πάντως, σίγουρα πριν από την προγραμματισμένη για τις 26-29 Ιουλίου σύνοδο κορυφής ανάμεσα στην Αφρικανική Ενωση και τη Ρωσία – θα έλθει το επόμενο βήμα: Ο Ολιβιέ θα συνοδεύσει μια αποστολή που θα επισκεφθεί τις πρωτεύουσες Ρωσίας και Ουκρανίας, για συνομιλίες με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αποτελούμενη από τους αρχηγούς έξι αφρικανικών κρατών: Αιγύπτου, Νοτίου Αφρικής, Δημοκρατίας του Κογκό, Σενεγάλης, Ζάμπιας και Ουγκάντα.

Τα σχετικά ρεπορτάζ, μάλιστα, αναφέρουν ότι και οι δύο πλευρές του έχουν ήδη εκφράσει επισήμως τη στήριξή τους. Το ίδιο, έστω και «σιωπηρά», έχουν κάνει επίσης η ΕΕ, οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Κίνα, έστω κι αν η τελευταία έθεσε ως όρο η δική της πρωτοβουλία να εξελίσσεται ταυτόχρονα, όπως τουλάχιστον ισχυρίζεται ο ίδιος. Αυτός είναι και ο λόγος που τον έκανε να δηλώσει στο Γαλλικό Πρακτορείο: «Εάν η μία πλευρά πει όχι, θα πρέπει να αναλογιστεί σε ποιον το λέει. Μόνο στον Ζαν-Ιβ Ολιβιέ; Στους έξι ηγέτες των κρατών της Αφρικής; Ή μήπως στα Ηνωμένα Εθνη, τους Κινέζους, τους Αμερικανούς, τους Βρετανούς και την ΕΕ;».

Χαμηλά ο πήχης

Εμπειρος καθώς είναι, πάντως, ο Ολιβιέ φροντίζει να τοποθετήσει χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών στο αρχικό στάδιο. Οπως ξεκαθαρίζει, τα σημεία επαφής ανάμεσα στους εμπόλεμους θα αναζητηθούν σε ζητήματα που τους ενώνουν – τις εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων (που αφορούν άμεσα και την Αφρική) και την ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου.

Στο πίσω μέρος του μυαλού του έχει, βεβαίως, πολύ περισσότερα. Ανάμεσα στα άλλα, να καταφέρει να βγάλει την Αφρική από το αδιέξοδο στο οποίο την έχει φέρει ο ανταγωνισμός Δύσης, Ρωσίας και ΗΠΑ για τις ζώνες επιρροής στο έδαφός της, αποδεικνύοντας ότι μπορεί να παίζει και ρόλο πρωταγωνιστή και όχι μόνο κομπάρσου.