Φαιντανύλη: Το ναρκωτικό που σκοτώνει με μια ανάσα «μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως χημικό όπλο»

Το διαδεδομένο οπιοειδές ναρκωτικό φαιντανύλη, ήδη η πρώτη αιτία θανάτου μεταξύ των Αμερικανών κάτω των 50 ετών, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τρομοκράτες ως χημικό όπλο, προειδοποιεί νέα μελέτη, σύμφων με την οποία οι κυβερνήσεις πρέπει να διατηρούν επαρκή αποθέματα του αντιδότου.

Πενήντα φορές ισχυρότερη από την ηρωίνη, η φαιντανύλη αναπτύχθηκε ως αναλγητικό, πλέον όμως χρησιμοποιείται ευρέως για τη νόθευση της ηρωίνης στις πιάτσες ναρκωτικών, τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα.

Η εισπνοή ή κατάποση μερικών χιλιοστών του γραμμαρίου μπορεί να προκαλέσει θάνατο από καταστολή της καρδιάς και των πνευμόνων.

«Πριν εμφανιστεί η φαιντανύλη, οι μόνες ουσίες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για μαζική δηλητηρίαση ήταν σπάνιοι και δυσεύρετοι παράγοντες όπως το κυάνιο ή οι νευροτοξίνες» δήλωσε ο Λιούις Νέλσον του Πανεπιστημίου Ράτγκερς του Νιου Τζέρσι.

«Η φαιντανύλη μπορεί να είναι εξίσου θανατηφόρα αν διασπαρθεί αποτελεσματικά, και είναι πανταχού παρούσα. Άνθρωποι με ισχυρά κίνητρα θα μπορούσαν εύκολα να προμηθευτούν αρκετή ποσότητα για να δηλητηριάσουν ακόμα και εκατοντάδες άτομα. Ποσότητα που, σε ανόθευτη μορφή, θα χωρούσε εύκολα σε ένα κουταλάκι του γλυκού».

Τρομοκράτες χωρίς ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις θα μπορούσαν να διοχετεύσουν θανατηφόρες ποσότητες σε συστήματα αερισμού κτηρίων, σε τρόφιμα ή δεξαμενές νερού, προειδοποιεί η ομάδα του Νέλσον σε μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Frontiers of Public Health.

Το μόνο θετικό είναι ότι η φαιντανύλη πιθανότατα δεν θα ήταν αποτελεσματική σε επιθέσεις μεγάλης κλίμακας όπως η δηλητηρίαση ταμιευτήρων υδροδότησης, διευκρίνισε ο ερευνητής.

Το παράδειγμα του θεάτρου της Μόσχας

Το τι θα μπορούσε να συμβεί σε ενδεχόμενη επίθεση κατέστη σαφές το 2002, όταν τσετσένοι αντάρτες εισέβαλαν στο κατάμεστο θέατρο Ντουμπρόφκα της Μόσχας και απειλούσαν να σκοτώσουν εκατοντάδες ομήρους αν η Ρωσία δεν αποσυρόταν από την Τσετσενία.

Για να εξουδετερώσουν τους περίπου 40 οπλισμένους τρομοκράτες, οι ρωσικές υπηρεσίες ασφάλειας επέλεξαν τελικά να διοχετεύσουν ένα ανάλογο της φαιντανύλης στο σύστημα εξαερισμού, με αποτέλεσμα να πέσουν αναίσθητοι όλοι όσοι βρίσκονταν στο θέατρο.

Οι τρομοκράτες εξουδετερώθηκαν, όμως 130 όμηροι πέθαναν από καρδιοαναπνευστική καταστολή.

Οι ρωσικές αρχές επικρίθηκαν τότε ότι δεν φρόντισαν όπως έπρεπε τους αναίσθητους ομήρους, πολλοί από τους οποίους πέθαναν υπό βροχή στο πεζοδρόμιο έξω από το θέατρο.

Σήμερα όμως υπάρχει λύση, τουλάχιστον θεωρητικά.

«Για πολλά δηλητήρια δεν έχουμε αποτελεσματικά αντίδοτα, έχουμε όμως ένα αντίδοτο για τη δηλητηρίαση από φαιντανύλη» επισήμανε ο Νέλσον.

Πρόκειται για τη ναλοξόνη, η οποία χορηγείται με ένεση ή ως εισπνεόμενο φάρμακο σε χρήστες ναρκωτικών που έχουν λάβει υπερβολική δόση.

«Λόγω της μεγάλης συχνότητας μη εσκεμμένης υπερβολικής δόσης φαιντανύλης, έχουμε πλέον αποθέματα του αντιδότου σε μεγάλες ποσότητες σε δομές υγείας και φαρμακεία» ανέφερε ο Νέλσον.

Όπως προτείνει η μελέτη, οι αρχές θα πρέπει να βρίσκονται σε ετοιμότητα για να μεταφέρουν τα αποθέματα αντιδότου εκεί που χρειάζεται σε περίπτωση τρομοκρατικής ενέργειας.

Όπως είπε ο Νέλσον, «σε γενικές γραμμές η φαιντανύλη δεν σκοτώνει τόσο γρήγορα όσο άλλα δηλητήρια όπως το κυάνιο, παρόλα αυτά απαιτεί γρήγορες ενέργειες για να αποτραπούν οι απώλειες».