Συντάξεις: Οι μελλοντικοί συνταξιούχοι θα είναι εργαζόμενοι για μια ζωή

Οι Γάλλοι μπορεί να κίνησαν γη και ουρανό στη Γαλλία για να μην περάσει ο Εμανουέλ Μακρόν την περίφημη συνταξιοδοτική του μεταρρύθμιση, ωστόσο αυτή πλέον είναι νόμος και μέχρι το 2030 η ηλικία κλειδί θα είναι τα 64 έτη.

Παρότι οι μέθοδοι του Γάλλου προέδρου έθεσαν σε μεγάλη δοκιμασία τα όρια της δημοκρατίας, οι αναλυτές επιμένουν ότι επρόκειτο για μια απαραίτητη από οικονομικής και φορολογικής σκοπιάς κίνηση. Σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο η γήρανση του πληθυσμού και η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης καθιστούν τα σημερινά συνταξιοδοτικά ιδρύματα μη βιώσιμα.

Πολλές χώρες, από τη Σουηδία μέχρι τη Νότια Κορέα, έχουν ήδη αναγκαστεί να κάνουν μεγάλες περικοπές στις συνταξιοδοτικές παροχές τους. Η Γαλλία, όπου οι ηλικίες πρόωρης συνταξιοδότησης και οι γενναιόδωρες συντάξεις θεωρούνται ακρογωνιαίοι λίθοι του κοινωνικού συμβολαίου της χώρας, ανέβαλε για πολύ καιρό την ημέρα του απολογισμού.

Η εποχή της δυσαρέκειας

Το να εργάζονται οι άνθρωποι περισσότερο, καθώς οι κοινωνίες γερνούν είναι και φυσικό και απαραίτητο. Είναι φυσικό γιατί το προσδόκιμο ζωής και υγείας έχει αυξηθεί δραματικά από τότε που τέθηκαν αυτά τα ινστιτούτα σε λειτουργία για πρώτη φορά, με αποτέλεσμα σήμερα να κρίνονται αναχρονιστικά.

Όπως είναι λογικό και επόμενο, οι πολίτες δεν είναι ευχαριστημένοι σε αυτή την εξέλιξη, αφού η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης δεν είναι πουθενά στον κόσμο δεκτή με χαρά. Οι ευσεβείς πόθοι όμως δεν αρκούν για να αλλάξει η δημογραφική και η οικονομική πραγματικότητα.

Το συνταξιοδοτικό σύστημα της Γαλλίας είναι ήδη από τα πιο ακριβά της Ευρώπης και το κόστος του θα συνεχίζει να ανεβαίνει σε σχέση με τη γήρανση του πληθυσμού. Οι περισσότερες ώρες εργασίας είναι σημαντικό τμήμα της λύσης.

Η επέκταση του ωραρίου εργασίας, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι όλοι θα πρέπει να δουλεύουν περισσότερο. Κάποιοι εργαζόμενοι πάντα θα πρέπει να συνταξιοδοτούνται νωρίτερα, γιατί βρίσκονται σε άσχημη υγεία ή έχουν απαιτητικές για το σώμα τους δουλείες και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να έχουν φροντίσει για να μπορούν να τους παρέχουν τα απαραίτητα.

Τέλος «η χρυσή εποχή»

Αυτό που ουσιαστικά λέει το World Politics Review σε σχετικό άρθρο του είναι ότι αυτό που μετά βεβαιότητας θα καταγραφεί στην ιστορία ως «η χρυσή εποχή» της συνταξιοδότησης έχει λάβει πια τέλος, όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο.

Να σημειωθεί ότι η συνταξιοδότηση έγινε σχεδόν παγκόσμια απαίτηση στις ανεπτυγμένες χώρες μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πιο πριν μόνο οι στρατιώτες, οι δημόσιοι υπάλληλοι και όσοι είχαν επαγγέλματα με κύρος μπορούσαν να ελπίζουν στο τέλος της εργασίας και στην αρχή της ξεκούρασης.

Όλοι οι υπόλοιποι εργάζονταν συνεχώς για όσο τους κρατούσαν όρθιους οι δυνάμεις τους. Τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, κάποιες ευρωπαϊκές χώρες κυριολεκτικά δωροδοκούσαν τους μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους για να συνταξιοδοτηθούν με υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης εισοδήματος και προγράμματα πρόωρης συνταξιοδότησης χωρίς κυρώσεις. Η μεταπολεμική συνταξιοδοτική επανάσταση βασίστηκε στη σκέψη ότι η γοργή δημογραφική και οικονομική ανάπτυξη θα συνέχιζε επ’ αόριστόν.

Όπως έγραψε στο Newsweek το 1967 ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος, Πολ Σάμιουελσον, «ένα κράτος σε ανάπτυξη είναι το τέλειο σχήμα Πόντσι. Με τον πληθυσμό και την οικονομία σε συνεχή επέκταση πάντα θα υπάρχουν περισσότεροι νεότεροι από μεγαλύτερους, και κάθε νέα γενιά θα είναι πιο πλούσια από την προηγούμενη». Τη δεκαετία του 1960 άρχισε να γίνεται κατανοητό ότι οι μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενοι ήταν πιο φτωχοί από τους νεότερους.

Το διαφορετικό παρελθόν

Με δεδομένο ότι οι τελευταίοι, εκτός από τη δύναμη της νιότης, ήταν και περισσότερο μορφωμένοι, άρχισε η έξοδος των πρώτων από την αγορά εργασίας.

Τη δεκαετία του 1990 το ποσοστό τους είχε πέσει στο 16%, ενώ σχεδόν σε όλη την Ευρώπη οι μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενοι είχαν κυριολεκτικά εξαφανιστεί.

Το 2000 οι άνδρες άνω των 65 που εργάζονταν αντιπροσώπευαν μόλις το 8% του εργατικού δυναμικού στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 4% στη Γερμανία και το 2% στη Γαλλία. Και κάπου εκεί η τράπουλα μοιράστηκε ξανά.

Η ελεύθερη πτώση στις γεννήσεις και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής είχε σαν αποτέλεσμα τη δραματική αύξηση της γήρανσης του πληθυσμού. Το 1950 σε κάθε 5.1 Γάλλους ηλικίας 20-64 ετών αντιστοιχούσε ένα άτομο άνω των 65 ετών.

Εργαζόμενοι για πάντα

Σήμερα η αντιστοιχία είναι 2.5 – 1 και το 2050, σύμφωνα με τα προβλέψεις των Ηνωμένων Εθνών, θα είναι 1.8 -1.

Η πτώση της παραγωγής και των πραγματικών εισοδημάτων απείλησε την επάρκεια των συντάξεων και αιχμαλώτισε σταδιακά τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα σε μια εργασιακή πραγματικότητα δίχως τέλος.

Για όσους σε όλα αυτά βλέπουν μια μαύρη εικόνα, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η συνεχής εργασιακή παραγωγή έχει σημαντικά οφέλη στη σωματική υγεία, τη γνωστική λειτουργία και την ψυχολογική κατάσταση των μεγαλύτερων ενηλίκων. Μέχρι η πλάστιγγα να γυρίσει ξανά.