Το φοβερό βήμα

Επεσε από τη βιβλιοθήκη «Το φοβερό βήμα» του Κώστα Ταχτσή. Με χτύπησε, μεταφορικώς, κατακούτελα. Πώς επιδρούν επάνω σου τα αληθινά σημαντικά βιβλία; Σε μαγνητίζουν. Τα παίρνεις στο κρεββάτι, στο μπάνιο, στις μετακινήσεις σου. «Λυσάρι διαβάζεις;» με ρώτησε κάποτε ένας ταξιτζής, κοιτάζοντας με από το καθρεφτάκι να γυρνάω μαγεμένος τις σελίδες του «Παλιοκόριτσου». Είχε ανατείλει η εποχή των «έξυπνων» κινητών, μα εγώ, αντί να σερφάρω στο Διαδίκτυο, είχα απορροφηθεί πλήρως από το μυθιστόρημα του Βάργκας Γιόσα. Νόμισε, με το δίκιο του, ο άνθρωπος πως πήγαινα να δώσω τίποτα εξετάσεις και έκανα άρον άρον επανάληψη…

«Το φοβερό βήμα» εκδόθηκε έναν χρόνο μετά τον ανεξιχνίαστο θάνατο του συγγραφέα του. Το 1989. Αποτελεί μια σύνθεση από απόπειρες αυτοβιογραφίας, ημερολογιακές σημειώσεις, σύντομα δοκίμια, επιμελημένη από τον Θανάση Νιάρχο. Θρυλείται πως τα πιο σπαρταριστά κομμάτια – όσα θα προκαλούσαν σάλο, θα έκλειναν σπίτια – ο Ταχτσής είτε δεν πρόλαβε να τα γράψει ή ακόμα ακόμα πως ο στραγγαλιστής του τα εξαφάνισε, τα κατέστρεψε, ότι εκείνο στάθηκε το κίνητρο της δολοφονίας του…

Εχουν περάσει πολλά χρόνια, για να με ενδιαφέρουν – εάν θα με ενδιέφεραν και ποτέ – οι κρυφές αμαρτίες της Αθήνας. Η κλειδαρότρυπα ουδέποτε με τράβηξε. Τη βρίσκω ίσα ίσα θλιβερή. Ασχολούμενος με τις ξένες «πομπές» (όπως θα τις αποκαλούσε η Εκάβη στο «Τρίτο στεφάνι»), ομολογείς ότι η δική σου ζωή, οι δικοί σου έρωτες, είναι ανύπαρκτοι ή πληκτικότατοι και για εσένα τον ίδιο. Αλλού έγκειται η μαγεία του Ταχτσή. Πέρα από τις αποκαλύψεις, τις νύξεις ή τις εύγλωττες αποσιωπήσεις του.

Πού; Στο ότι χειρίζεται θαυμάσια τα ελληνικά, ξεχειλίζει από μέσα του το χάρισμα της αφήγησης, με μια φράση ή και μια λέξη στο κατάλληλο σημείο σου φτιάχνει ολόκληρη ατμόσφαιρα; Στο ότι είναι βιρτουόζος του σαρκασμού και του αυτοσαρκασμού; Στο ότι άλλοτε σφίγγεται η καρδιά σου με την κακοποίηση που υπέστη ως παιδί και άλλοτε υποκλίνεσαι εμπρός στην αναίδεια, στην τόλμη του – ένας Τομ Σώγιερ της ηδονής στην Ελλάδα του 1940, του 1950, ένα πουλί που περιπλανιέται αργότερα από ήπειρο σε ήπειρο, αρνούμενο να βγάλει ρίζες, να γίνει δέντρο; Στο ότι βγάζει τη γλώσσα, χλευάζει, τόσο τη μετεμφυλιακή, εκδικητική και άξεστη Δεξιά, όσο και την ηττημένη Αριστερά των πένθιμων εμβατηρίων, που αποστρέφεται πουριτανικά κάθε ερωτική ή άλλη ανορθοδοξία;

Προϋπόθεση για να συμβούν όλα τα παραπάνω στις σελίδες του Κώστα Ταχτσή είναι η απόλυτη, η ηρωική του ειλικρίνεια. Κοιτάει κατάματα την πραγματικότητα. Ούτε για μια στιγμή δεν καταδέχεται να χαμηλώσει το βλέμμα, να μασήσει τα λόγια του. Μιλάει έξω από τα δόντια, με ψυχραιμία ωστόσο, με νηφαλιότητα, δίχως κραυγές ή συνθήματα.

«… Σε τι διαφέρει ο βιομήχανος από τον εργάτη, αν ο πρώτος πάσχει από πρόωρη εκσπερμάτωση κι ο άλλος χαίρεται τον έρωτα χωρίς κανένα πρόβλημα; Ο ένας διαθέτει μια Μερσεντές, ο άλλος όμως με το θλιβερό παπάκι του αποζημιώνεται με τη μαγεία μιας ερωτικής περίπτυξης κάτω απ’ τον έναστρο ουρανό…» «… Φουκαριάρες αδελφές, βάζετε τα βαμμένα νύχια σας και βγάζετε τα πονεμένα παραπονιάρικα μάτια σας… Σαν κι εσάς υπάρχουν πολλές κατηγορίες ανθρώπων – οι κακοί πεζογράφοι, οι κακοί ποιητές που παραπονιούνται ότι κανείς δεν τους διαβάζει, όπως εσείς παραπονιέστε ότι κανείς δεν σας θέλει… Οταν ζητάτε απελευθέρωση, να τη ζητήσετε από τον εαυτό σας. Εάν η απάντησή σας στις προκαταλήψεις της κοινωνίας είναι τα καπελάκια α λα Ρομπέν των Δασών και τα νύχια α λα Ζερζεβούλη, μην έχετε ψευδαισθήσεις ότι θα αλλάξετε ποτέ τίποτα…»

Στις μέρες μας εάν τα έγραφε αυτά ο Ταχτσής θα είχε ριχθεί στο πυρ το εξώτερον. Θα είχε φάει ισόβιο «cancel» από μυγιάγγιχτους της πολιτικής ορθότητας, επαγγελματίες ευαίσθητους και αλληλέγγυους με το αζημίωτο. Σάμπως και στον καιρό του λίγα είχε υποφέρει;

Η ειλικρίνεια, στη ζωή, σου φέρνει πολλά ντράβαλα. Η ειλικρίνεια είναι ο μόνος δρόμος προς τη μεγάλη τέχνη.