Άντονι Κουίν: Ο «Zorba the Greek» που λάτρεψε την Ελλάδα

«Η ζωή μου ήταν μια καβαλαρία. Ανέβηκα σε κάθε λόφο σαν να ήταν ο τελευταίος, έστριψα σε κάθε γωνία σαν να επρόκειτο να ανακαλύψω κάποιο μυστικό. Έκανα ότι έμελλε να συμβεί. Έφαγα. Γέλασα. Δούλεψα. Έθαψα τον πατέρα μου. Δούλεψα. Έφαγα. Πήρα τα παιδιά απ’ το σχολείο. Σήκωσα το τηλέφωνο. Έμαθα το σενάριο. Ζωγράφισα. Ξαναγέλασα. Έκλαψα. Δεν στάθηκα ούτε στιγμή. Πάντα υπάρχει κάτι καινούργιο να ανακαλύψεις. Πρέπει να υπάρχει…» είχε πει χαρακτηριστικά ο σπουδαίος καλλιτέχνης σε μια συνέντευξή του στο Βήμα, συμπυκνώνοντας με λίγες λέξεις μια γεμάτη ζωή.

Ο παθιασμένος Άντονι Κουίν άφησε την τελευταία του πνοή στις 3 Ιουνίου 2001 στη Βοστόνη της Μασαχουσέτης, εξαιτίας αναπνευστικών προβλημάτων, έχοντας στο πλευρό του μια μεγάλη οικογένεια, την τρίτη του σύζυγο Kathy Benvin και τα πολλά παιδιά του.

Ποτέ δεν ήμουν ο ίδιος άνθρωπος από τη μια μέρα στην άλλη

Γεννήθηκε στις 21 Απριλίου 1915 στην πόλη Τσιχουάουα του Μεξικού από πατέρα ιρλανδικής καταγωγής και μητέρα μεξικάνα. Ο πατέρας του πολέμησε με τον Πάντσο Βίλα κατά τη διάρκεια της Μεξικάνικης Επανάστασης και στη συνέχεια μετανάστευσε στο Λος Άντζελες, όπου εργάστηκε ως βοηθός καμεραμάν στον κινηματογράφο.

«Προσπάθησα να γνωρίσω τον εαυτό μου πολλές φορές, αλλά συνέχεια άλλαζα. Ποτέ δεν ήμουν ο ίδιος άνθρωπος από τη μια μέρα στην άλλη. Νομίζω ότι δεν γράφει κανείς την ιστορία της ζωής του για να θυμηθεί, αλλά για να ξεχάσει. Τι σημασία έχει το τι πέρασα; Σημασία έχει μόνο ποιος είμαι. Και εγώ είμαι ο Άντονι Κουίν: γιος, αδελφός, εποχιακός αγρότης, φοιτητής, εραστής, ηθοποιός, σύζυγος, πατέρας, γλύπτης, ζωγράφος, αλαζονικό κάθαρμα. Είμαι Μεξικάνος, Ιρλανδός, Ινδιάνος, Αμερικάνος, Ιταλός, Έλληνας, Ισπανός, Κινέζος, Εσκιμώος, μουσουλμάνος. Είμαι όλα αυτά και πολλά άλλα. Και πολύ λιγότερα. Πάνω απ’ όλα όμως είμαι καλλιτέχνης. Αυτή ήταν η αρχή μου και αυτό θα είναι το τέλος μου», είχε δηλώσει.

Μια γεμάτη καριέρα με απίστευτη καλλιτεχνική δραστηριότητα

Ο πρώτος πρωταγωνιστικός ρόλος του ήταν στην ταινία «Black Gold» (1947), όπου υποδυόταν ένα ινδιάνο εκπαιδευτή αλόγων. Εκείνη τη χρονιά έκανε το ντεμπούτο του στο Μπρόντγουεϊ με το θεατρικό έργο του Έμετ Λέιβερι «The Gentleman from Athens». Περιόδευσε ως Στάνλεϊ Κοβάλσκι στο θεατρικό του Τένεσι Ουίλιαμς «Λεωφορείο ο Πόθος» και επέστρεψε στο Μπρόντγουεϊ για να αντικαταστήσει τον Μάρλον Μπράντο στον ίδιο ρόλο. Την ίδια περίοδο εμφανίστηκε σε πολλά «ζωντανά» τηλεοπτικά προγράμματα.

Τα Όσκαρ

Επιστρέφοντας στο Χόλιγουντ, ο Άντονι Κουίν έπαιξε σε ταινίες όπως «The Brave Bulls» (1951) και «Βίβα Ζαπάτα!» («Viva Zapata!», 1952), σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν Για το ρόλο του αδελφού του Ζαπάτα κέρδισε το πρώτο από τα δύο Όσκαρ β’ ανδρικού ρόλου της καριέρας του. Το δεύτερο ήρθε τέσσερα χρόνια αργότερα για το ρόλο του Πολ Γκογκέν στην ταινία του Βινσέντε Μινέλι «Η ζωή ενός ανθρώπου» («Lust For Life»), που αναφέρεται στη ζωή του Βαν Γκογκ. Τη δεκαετία του ’50 γύρισε μερικές ταινίες στην Ιταλία, με πιο αξιοσημείωτη το αριστούργημα του Φεντερίκο Φελίνι «Λα Στράντα» (1954) στο ρόλο ενός περιπλανώμενου τσιρκολάνου.

Ερμήνευσε αξέχαστους ρόλους στις κινηματογραφικές ταινίες «Αγριος Είναι ο Άνεμος» («Wild Is the Wind», 1957), με υποψηφιότητα για Όσκαρ, «Λευκές Σκιές» («The Savage Innocents», 1959), «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» («The Guns of Navarone» (1961), γυρισμένη στη Ρόδο, «Γίγας κυλισμένος στο βούρκο» («Requiem for a Heavyweight», 1962) και «Λόρενς της Αραβίας» («Lawrence of Arabia», 1962).

Αλέξης Ζορμπάς: Ο ρόλος που σημάδεψε την καριέρα του

Το 1964 ερμήνευσε το ρόλο του Αλέξη Ζορμπά στην ομώνυμη ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, ένας ρόλος που σημάδεψε την καριέρα του και του απέφερε μία ακόμη υποψηφιότητα για Όσκαρ.

Ο Άντονι Κουίν, μονοκόμματος, πελώριος και αξύριστος, είναι ένας τέλειος Ζορμπάς«, έγραψε κάποτε ο Φρέντυ Γερμανός στις Εικόνες σε ρεπορτάζ του από τα γυρίσματα της ταινίας.

Δεν υποδύθηκε απλά έναν χαρακτήρα. Ήταν ο Ζορμπάς – ένας άνθρωπος μεγαλύτερος από τη ζωή, πρωτόγονος αλλά και σοφός, άγριος και τρυφερός, φιλοσοφημένος αλλά και ονειροπόλος.

Στην Κρήτη, και συγκεκριμένα στα Χανιά και στις γύρω περιοχές εκτυλίχθηκε, την άνοιξη του 1964, η ιστορία του «Αλέξη Ζορμπά». Ακριβώς όπως τη εμπνεύστηκε ο Νίκος Καζαντζάκης και τη μετέφερε στην οθόνη ο Μιχάλης Κακογιάννης.

Την εποχή των γυρισμάτων, το μεγάλο ελληνικό νησί έγινε επίκεντρο του διεθνούς κινηματογραφικού ενδιαφέροντος καθώς εκτός από τον Κουίν, πολλοί διάσημοι ηθοποιοί το είχαν επισκεφθεί.

Ο Άλαν Μπέιτς ερμήνευσε τον συγγραφέα, η Ειρήνη Παππά την ελκυστική και επιθετική χήρα, ο Γιώργος Φούντας τον Μαυραντώνη. Αρχικά για το ρόλο της μαντάμ Ορτάνς επελέγη στην αρχή η Σιμόν Σινιορέ. Όταν όμως εκείνη ήρθε στην Κρήτη, πανικοβλήθηκε επειδή έπρεπε να προσθέσει χρόνια με ειδικό μακιγιάζ. Αποφάσισε τελικά να αποχωρήσει και τον ρόλο της πήρε η Λίλα Κέντροβα που την επόμενη χρονιά τιμήθηκε με Όσκαρ για την ερμηνεία της.

Η ταινία απέσπασε τρία βραβεία Όσκαρ,  με σημαντικότερο το Όσκαρ β` γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της Λίλα Κέντροβα, στο ρόλο της Μαντάμ Ορντάνς. Η εκπληκτική  μουσική της ταινίας γράφτηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη κι έγινε γνωστή σε όλον τον κόσμο ως «συρτάκι».

Η παραλία με το όνομα του στη Ρόδο

Η «παραλία Άντονι Κουίν» βρίσκεται στη Ρόδο ανάμεσα στις παραλίες Φαληράκι και Λαδικό, 15 χιλιόμετρα νότια από την πρωτεύουσα. Η παραλία είναι περίπου 250 μέτρα μήκος και ονομάστηκε έτσι από τους ντόπιους μετά το γύρισμα της ταινίας Τα Κανόνια του Ναβαρόνε τιμώντας έτσι τον διάσημο ηθοποιό.