Ανατίναξη φράγματος στη Χερσώνα: Πώς ωφελείται η Ρωσία

Ρωσία και Ουκρανία συνεχίζουν να αλληλοκατηγορούνται για το ποια χώρα φέρει την ευθύνη της ανατίναξης του φράγματος στη Χερσώνα. Παρόλα αυτά, είναι ακόμα πολύ νωρίς για να μπορέσει υπάρξει μία σαφής εικόνα του ποιος κρύβεται πίσω από αυτό που ο ΟΗΕ περιέγραψε ως τη μεγαλύτερη καταστροφή πολιτικών υποδομών από την έναρξη του πολέμου.

Το φράγμα της Καχόφκα έχει στρατηγική σημασία για δύο λόγους. Πρώτον παρέχει υδροδότηση στη νότια Ουκρανία και σε ολόκληρη τη χερσόνησο της προσαρτημένης από τη Ρωσία, Κριμαία. Από την άλλη, το φράγμα βοηθά στη ψύξη των αντιδραστήρων του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια, που αυτή τη στιγμή τελεί υπό ρωσική κατοχή.

Προβλήματα στην ουκρανική αντεπίθεση λόγω των πλημμύρων

Σύμφωνα με τους Financial Times, η καταστροφή του φράγματος και του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Καχόβκα που προκάλεσε πλημμύρες σε όλη τη νότια Ουκρανία είναι πιθανό να περιορίσει τις επιλογές του Κιέβου ως προς την αντεπίθεση του, με αποτέλεσμα να επωφεληθεί η Ρωσία.

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ υποστήριξε ότι επρόκειτο για «εσκεμμένη πράξη δολιοφθοράς από την ουκρανική πλευρά με στόχο τη στέρηση νερού από την Κριμαία» και με σκοπό να αποσπάσει την προσοχή από την «παραπαίουσα ουκρανική επίθεση».

Το πόρισμα της εταιρείας ενέργειας της Ουκρανίας

Όμως η Ukrhydroenergo, η κρατική εταιρεία υδροηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας, δήλωσε ότι μια έκρηξη μέσα στο μηχανοστάσιο κατέστρεψε το φράγμα, ενώ ο πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy δήλωσε ότι «Ρώσοι τρομοκράτες» έφταιγαν.

«Είναι φυσικά αδύνατο να το ανατινάξουν με κάποιο τρόπο από έξω – με βομβαρδισμούς. Ήταν ναρκοθετημένο. Ναρκοθετήθηκε από τους Ρώσους κατακτητές και ανατινάχθηκε από αυτούς», είπε. «Η Ρωσία πυροδότησε μια βόμβα μαζικής περιβαλλοντικής καταστροφής. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανθρωπογενή περιβαλλοντική καταστροφή στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες».

Ύποπτη η χρονική συγκυρία

Αλλά ορισμένοι στρατιωτικοί αναλυτές και Ουκρανοί αξιωματούχοι λένε ότι η χρονική στιγμή της καταστροφής του φράγματος είναι ύποπτη, καθώς ωφελεί σε μεγάλο βαθμό τη Ρωσία, ματαιώνοντας τα σχέδια του Κιέβου για επίθεση προς τα νότια, ενώ αυξάνει την πιθανότητα μιας επίθεσης προς τα ανατολικά, στην οποία θα μπορούσε να επικεντρωθεί η Μόσχα. Οι ρωσικές δυνάμεις δεν έχουν καταφέρει να σημειώσουν σημαντική πρόοδο στο πεδίο της μάχης φέτος, αφού ανακοίνωσαν επίθεση τον Ιανουάριο.

«Ο σκοπός είναι προφανής: να δημιουργηθούν ανυπέρβλητα εμπόδια στο δρόμο των προελαύνοντων ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων», δήλωσε ο Mykhailo Podolyak, κορυφαίος σύμβουλος του Zelenskyy.

Πλάνα που κοινοποιήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν νερό να διαλύει το κατεστραμμένο φράγμα και να πλημμυρίζει πόλεις και χωριά κατά μήκος των όχθων του ποταμού Ντνίπρο. Οι ουκρανικές αρχές έσπευσαν να απομακρύνουν δεκάδες χιλιάδες κατοίκους στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές που επλήγησαν από την πλημμύρα.

Από τα νότια η ουκρανική αντεπίθεση

Η Ουκρανία είχε σχεδιάσει να εξαπολύσει επίθεση στα νότια για να προσπαθήσει να διασπάσει και να αποκόψει τη «χερσαία γέφυρα» που συνδέει το ρωσικό έδαφος με τις κατεχόμενες επαρχίες Ζαπορίζια και Χερσώνα, καθώς και με τη χερσόνησο της Κριμαίας, την οποία η Ρωσία προσάρτησε το 2014.

Η σύνδεση είναι ζωτικής σημασίας για τη ρωσική στρατιωτική εφοδιαστική και τις προμήθειες. Εάν το Κίεβο έφτανε στη Μελιτόπολη ή διέσχιζε τη διαδρομή μέχρι την Αζοφική Θάλασσα, θα προκαλούσε τεράστιο πλήγμα στα εδάφη που έχει κατακτήσει η Ρωσία στην νότια πλευρά της Ουκρανίας.

«Η πιθανή εμπλοκή της Ρωσίας υποδεικνύει τους φόβους της για την επερχόμενη ουκρανική αντεπίθεση», δήλωσε ο Pavel Luzin, επισκέπτης μελετητής στη Σχολή Νομικής και Διπλωματίας Fletcher του Πανεπιστημίου Tufts. Ο ίδιος αναφέρει ότι η κατασκευή του φράγματος – ένα φράγμα χωμάτινης πλήρωσης, κατασκευασμένο από συμπιεσμένο χώμα – σήμαινε ότι θα μπορούσε να ανατιναχθεί μόνο από το εσωτερικό και θα είχε μείνει σε μεγάλο βαθμό άθικτο από τα πλήγματα του πυροβολικού.

Επηρεάζονται και οι θέσεις της Ρωσίας

«Πέρασαν όλο τον Μάιο προσπαθώντας να σταματήσουν την επίθεση με περισσότερες πυραυλικές επιθέσεις. Αυτό δεν λειτούργησε, οπότε αποφάσισαν να ανατινάξουν έναν σταθμό ηλεκτροπαραγωγής», δήλωσε ο Luzin.

Αλλά οι θέσεις της Ρωσίας θα επηρεαστούν πιθανότατα χειρότερα από τις θέσεις της Ουκρανίας μακροπρόθεσμα, πρόσθεσε. «Το νερό θα φύγει σε λίγες ημέρες και είναι οι ρωσικές θέσεις στην αριστερή όχθη που πλημμυρίζουν».

Το ρήγμα του φράγματος ήρθε καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις τις τελευταίες ημέρες ενέτειναν τις επιθέσεις σε πολλές τοποθεσίες κατά μήκος της γραμμής του μετώπου μήκους 1.000 χιλιομέτρων στα νότια και ανατολικά της χώρας, σηματοδοτώντας ότι η πολυαναμενόμενη αντεπίθεση ενδεχομένως αρχίζει.

«Τι ανέφερε το υπουργείο Άμυνας»

Το υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας ανέφερε την Τρίτη ότι οι δυνάμεις του κατέλαβαν περισσότερα εδάφη κοντά στην πόλη Μπαχμούτ του Ντονμπάς, η οποία καταλήφθηκε πλήρως από τα ρωσικά στρατεύματα και τους μισθοφόρους του Βάγκνερ τον Μάιο έπειτα από 10 μήνες εξαντλητικών μαχών και παραμένει το «επίκεντρο» των μαχών.

«Η Ρωσία επωφελείται από το γεγονός ότι η γραμμή του μετώπου είναι μικρότερη, διότι είναι ευκολότερο να συγκεντρώσει δυνάμεις για να αποτρέψει ένα ξέσπασμα», δήλωσε ο Ρομπ Λι, ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου Έρευνας Εξωτερικής Πολιτικής, μιας αμερικανικής δεξαμενής σκέψης. «Έτσι, αν μια ουκρανική επιχείρηση στη Χερσώνα είναι λιγότερο πιθανή τώρα, μπορεί να είναι σε θέση να μετακινήσει περισσότερες δυνάμεις ανατολικά».

«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πιθανότατα το έκανε η Ρωσία»

Ουκρανός αξιωματούχος που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας δήλωσε ότι οι αξιωματούχοι αξιολογούν τις ζημιές που προκλήθηκαν από τις πλημμύρες και θα προσαρμόσουν ανάλογα τα σχέδια αντεπίθεσης. «Αν είχαμε σχέδια για επιχείρηση προσγείωσης εκεί, σίγουρα δεν θα το κάνουμε σύντομα», είπαν. «Αμέσως μετά [την πλημμύρα], η γη θα είναι ουσιαστικά ένας βάλτος».

Ο Andriy Zagorodnyuk, στρατιωτικός σύμβουλος και πρώην υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας, δήλωσε ότι είναι πιθανό οι στρατηγοί του Κιέβου «να έχουν εναλλακτικά σχέδια». Οι πλημμύρες μπορεί να είναι ένα πισωγύρισμα, είπε, αλλά δεν θα σταματήσει την αντεπίθεση της Ουκρανίας.

«Αν θέλαμε να διασχίσουμε το ποτάμι εκεί, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί», πρόσθεσε. «Βασικά, μας στερεί κάθε δυνατότητα να διασχίσουμε το ποτάμι και να μετακινήσουμε εξοπλισμό σε εκείνη την περιοχή. Ουσιαστικά, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πιθανότατα το έκανε η Ρωσία, ιδιαίτερα τώρα».

Οι πλημμύρες επηρεάζουν και τους Ρώσους

Το Κέντρο Στρατηγικής Επικοινωνίας και Ασφάλειας Πληροφοριών της Ουκρανίας, μια κυβερνητική μονάδα, δήλωσε ότι είναι πιθανό οι ρωσικές δυνάμεις να ανατίναξαν το φράγμα για να πλημμυρίσουν τα νησιά στα κατάντη, τα οποία, όπως είπε, ανακαταλήφθηκαν από τα ουκρανικά στρατεύματα τη Δευτέρα.

«Ένας άλλος πιθανός λόγος είναι η επιθυμία να προκληθεί η μέγιστη δυνατή ζημιά στην Ουκρανία σε συνθήκες όπου οι κατακτητές έχουν χάσει την ελπίδα να διατηρήσουν τον έλεγχό τους στο νότιο τμήμα της Ουκρανίας», πρόσθεσε.

Οι πλημμύρες, δήλωσε δυτικός αξιωματούχος, «θα επηρεάσουν μεγάλες εκτάσεις πολιτικών υποδομών, οι οποίες είναι δύσκολο να αναγεννηθούν εν μέσω πολέμου. Αν διαφημίζεις ευρέως ότι πρόκειται να ξεκινήσεις αντεπίθεση, δεν πρέπει επίσης να εκπλαγείς αν οι αντίπαλοι λάβουν αντίμετρα».

Αλλά οι πλημμύρες επηρεάζουν και τις ρωσικές δυνάμεις. «Η καταστροφή του φράγματος πλημμυρίζει την πρώτη ρωσική γραμμή άμυνας ανατολικά του ποταμού Ντνίπρο στη Χερσώνα, αν και η απειλή μιας ουκρανικής διάβασης του ποταμού ήταν πάντα χαμηλή», δήλωσε ο Michael Kofman, στρατιωτικός αναλυτής στο Center for Naval Analyses, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον.

«Από άποψη τακτικής, η Ουκρανία μπορεί να ξεχάσει μια επίθεση στη Χερσώνα»

«Αυτή η καταστροφή δεν ωφελεί κανέναν και θα επηρεάσει περισσότερο τα κατεχόμενα από τη Ρωσία εδάφη». Οι στρατιωτικοί bloggers της Ρωσίας, οι οποίοι υποστηρίζουν ένθερμα τον πόλεμο αλλά έχουν επικρίνει την ηγεσία του στρατού, υποστήριξαν σε μεγάλο βαθμό την επίσημη εκδοχή των γεγονότων.

«Η αριστερή μας όχθη είναι αυτή που υποφέρει περισσότερο από τις πλημμύρες. Δεν είναι λογικό γιατί να το κάνουμε αυτό», έγραψε ο Αλεξάντερ Κοτς, ένας Ρώσος πολεμικός δημοσιογράφος της φιλοκρεμλινικής ταμπλόιντ Komsomolskaya Pravda. Αλλά κάποιοι δεν μπορούσαν να μην χαρούν με τις δυσκολίες που δημιούργησε η κατάρρευση του φράγματος για την αντεπίθεση της Ουκρανίας στην περιοχή.

«Δεν θα πω ποιος το ανατίναξε ή θα το αξιολογήσω με οποιονδήποτε τρόπο», δήλωσε ο Egor Guzenko, ένας Ρώσος εθελοντής μαχητής και μπλόγκερ. «Αλλά από άποψη τακτικής, [η Ουκρανία] μπορεί να ξεχάσει μια επίθεση στη Χερσώνα».