Μέση Ανατολή: Αντίο Αμερική, καλωσόρισες Κίνα

Το σκουπίδι του ενός είναι ο θησαυρός του άλλου. Μόλις οι ΗΠΑ αδιαφόρησαν για τη Μέση Ανατολή, η Κίνα άρχισε να κάνει μαζί της παιχνίδι. Τώρα η Ουάσιγκτον το μετάνιωσε, αλλά τα κράτη της έχουν ήδη αρχίσει να σαλπάρουν προς το Πεκίνο με… πλοία από τη Ρωσία.

Σε μια προσπάθεια να διασώσει την αποδυναμωμένη επιρροή των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, ο Άντονι Μπλίνκεν πραγματοποιεί αυτή την εβδομάδα 3ήμερο ταξίδι στη Σαουδική Αραβία. Ωστόσο η προσπάθεια του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών για ενθάρρυνση της στρατηγικής συνεργασίας ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το βασίλειο των Σαούντ και τα άλλα κράτη του Κόλπου, ίσως είναι ήδη μια χαμένη υπόθεση.

Τον περασμένο Ιούλιο ο Τζο Μπάιντεν παρευρισκόμενος στη Σύνοδο του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου  δεσμεύτηκε ότι οι ΗΠΑ δεν θα φύγουν ποτέ από τη Μέση Ανατολή και σίγουρα δεν θα την εγκαταλείψουν στα χέρια της Κίνας, της Ρωσίας και του Ιράν.

Στην πραγματικότητα έκτοτε έχουν κάνει ακριβώς αυτό. Παρά τις αμερικανικές αντιρρήσεις οι περιφερειακοί σύμμαχοι έχουν βελτιώσει τις σχέσεις τους με το Πεκίνο και την Τεχεράνη, ενώ διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με τη Μόσχα.

Με βήμα ταχύ η Κίνα

Παρότι ο Αμερικανός πρόεδρος έχει υποτιμήσει σε αρκετές περιπτώσεις τη σημασία της πρόσφατης συμφωνίας ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και το Ιράν για την αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων με μεσολαβητή την Κίνα, αποτελεί ατράνταχτη απόδειξη της αυξανόμενης κινεζικής επιρροής στα πλούσια σε πετρέλαιο κράτη του Κόλπου και την ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Αν και τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι ΗΠΑ αύξησαν την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, ώστε δεν εξαρτώνται πλέον από τα κράτη του Κόλπου, θέλουν να κρατούν τον έλεγχο στην περιοχή για να ανακόψουν ανάλογες ενεργειακές αξιώσεις της Κίνας με το βλέμμα στον πόλεμο, που μπορεί να ενσκήψει ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Πεκίνο στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, σύμφωνα με κάποιες στρατιωτικές πηγές.

«Η Κίνα αντιπροσωπεύει την πιο σημαντική γεωπολιτική πρόκληση που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ΗΠΑ: μια χώρα με πρόθεση και αυξανόμενη ικανότητα να απειλεί το όραμα μας για μια ελεύθερη, ασφαλή και εφημερεύουσα διεθνή τάξη», δήλωσε προ ημερών χαρακτηριστικά ο Μπλίνκεν.

Ωστόσο τη δεδομένη χρονική στιγμή η απολυταρχία του Πεκίνου μοιάζει πιο ταιριαστή στα σκληρά καθεστώτα της περιοχής από ότι η δημοκρατία της Ουάσιγκτον, σχολιάζει σχετικό άρθρο του Al Jazeera.

Ταυτόχρονα, η επέλαση της Ρωσίας από την ευρύτερη περιοχή ρίχνει αλάτι στην ανοιχτή πληγή των ΗΠΑ, που θέλουν να στείλουν τώρα στη Μέση Ανατολή το μήνυμα ότι «η υπομονή τους εξαντλείται».

Saying no to America has become a very popular stance in the Middle East and it is accelerating the decline of its power.

— #AJOpinion by @marwanbishara ⤵️ https://t.co/GFnO7vgfar

— Al Jazeera English (@AJEnglish) June 6, 2023

Στο κενό οι αμερικανικές απειλές

Έχουν μάλιστα ήδη προειδοποιήσει τις χώρες του Κόλπου ότι αν δεν αποφασίσουν σύντομα να συμμετέχουν στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα βρεθούν αντιμέτωπες με το μένος των ΗΠΑ και της G7.

Στη Σαουδική Αραβία πάντως είναι προφανές ότι γράφουν τον Αμερικανό πρόεδρο στα παλαιότερα των υποδημάτων τους, αφού ούτε την τιμή του πετρελαίου ανεβάζουν για να πέσει η τιμή αγοράς του αντισταθμίζοντας τις επιπτώσεις των δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία, ούτε με τη Μόσχα τα βάζουν κρατώντας αποστάσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Μάλιστα αυτό το… μεσαίο δάχτυλο της Σαουδικής Αραβίας στην Ουάσιγκτον, όπως σχολιάζει το ίδιο δημοσίευμα, έχουν καταστήσει τον Σαουδάραβα πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν εξαιρετικά δημοφιλή στην ευρύτερη περιοχή.

Μόλις τον περασμένο χρόνο άλλωστε στις απειλές των ΗΠΑ το Ριάντ απάντησε, αφενός φιλοξενώντας τον Κινέζο πρόεδρο για διμερείς συνομιλίες και αφετέρου αποκαθιστώντας τις σχέσεις πρώτα με το Ιράν και μετά τη Συρία.

Γιατί όχι και… BRICS

Η στάση αυτή της απαξίωσης της Σαουδικής Αραβίας δεν αφορά μόνο το βασίλειο, αλλά είναι περιφερειακό φαινόμενο. Για του λόγου το ασφαλές το ίδιο ακριβώς κάνουν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, επίσης παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ που έρχονται ολοένα και πιο κοντά με την Κίνα, βελτιώνουν τα στρατηγική τους σχέση με τη Γαλλία και τα βρίσκουν με το Ιράν, τη Ρωσία και την Ινδία.

Και τα νέα για τις ΗΠΑ που ξεμένουν από φίλους και συμμάχους στην ευρύτερη περιοχή χειροτερεύουν κάθε μέρα που περνά, αφού για παράδειγμα μεταξύ 2000 και 20021 το εμπόριο ανάμεσα στη Μέση Ανατολή και την Κίνα αυξήθηκε από τα 15.2δισ. δολάρια σε 284.3δισ. δολάρια, όταν με τις ΗΠΑ έμεινε περίπου αμετάβλητο από τα 63.4δις. δολάρια το 2020 σε 98.5δισ.δολάρια πέρυσι.

Επιπλέον, έξι κράτη της Μέσης Ανατολής, ανάμεσα τους η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος ζήτησαν από την Κίνα να εισχωρήσουν στην ομάδα των BRICS, που ετοιμάζουν το δικό τους ψηφιακό νόμισμα αλά μπρατσέτα με τη Ρωσία.

Το δίχως άλλο από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι οι ΗΠΑ είχαν για 30 χρόνια τη Μέση Ανατολή στο τσεπάκι τους. Το ερώτημα είναι αν θα καταφέρουν να την έχουν και την επόμενη 30ετία. Οι αναλυτές αμφιβάλλουν σοβαρά.