Τουρκία: Brain drain των καλύτερων επιστημόνων – «Πόλεμος» Ερντογάν με τα αμφιθέατρα

Σύμφωνα με νέα έρευνα του Τουρκικού Ιδρύματος Πληροφορικής (TBV) με τίτλο «Έκθεση ακαδημαϊκής διασποράς στην Τουρκία: Από τη διαρροή εγκεφάλων στη δύναμη των εγκεφάλων» οι πιθανότητες να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους οι Τούρκοι ερευνητές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα το διάστημα 2015-2020.

Η έκθεση αποκαλύπτει ότι η Τουρκία βιώνει ένα φαινόμενο διαρροής εγκεφάλων, με τους πιο παραγωγικούς ερευνητές να είναι πιθανό να φύγουν για το εξωτερικό.

Την ίδια στιγμή, ενώ φεύγουν οι καλοί επιστήμονες, επιστρέφουν στην πατρίδα τους οι λιγότερο παραγωγικοί Τούρκοι ερευνητές. Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία χάνει τα κορυφαία ταλέντα της ενώ ανακτά ερευνητές με χαμηλότερες επιδόσεις, σύμφωνα με την έκθεση.

Αν και την περίοδο 1980-2000 χώρες προορισμού της πλειονότητας των Τούρκων ερευνητών μεταναστών ήταν οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, αργότερα, φαίνεται ότι όλο και περισσότεροι Τούρκοι έλκονταν από τις ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ελβετία ή σε χώρες όπως ο Καναδάς και η Αυστραλία, που ήταν πιο δύσκολη η πρόσβαση στο παρελθόν.

Οι πιθανότητες των Τούρκων ερευνητών να εγκαταλείψουν τη χώρα τους (TBV).

Απειλείται η ανάπτυξη της χώρας

Ενώ το διάστημα 1980-2020 το ποσοστό των γυναικών στην ερευνητική κοινότητα ήταν 37% αυτό έχει μειωθεί στο 28% μεταξύ των Τούρκων ερευνητών που έχουν περάσει χρόνο στο εξωτερικό. Σύμφωνα με αυτά τα ευρήματα, τα κοινωνικά εμπόδια ενδέχεται να εμποδίζουν την κινητικότητα των γυναικών στο πεδίο.

Αν και σημειώθηκε μεγάλη αύξηση στον αριθμό των ερευνητών -κατά κεφαλήν- στην Τουρκία από τη δεκαετία του 1970 έως το 2015, ωστόσο «η αυξανόμενη τάση της μετανάστευσης στην Τουρκία, όπου το ποσοστό των αποφοίτων διδακτορικών σπουδών και των ερευνητών είναι σήμερα χαμηλό, αποτελεί απειλή για την ανάπτυξη της Τουρκίας» προειδοποιούν οι συντάκτες της έκθεσης.

Για την Τουρκία, η οποία αυτή τη στιγμή βιώνει έλλειψη ανθρώπινου κεφαλαίου, αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως, προειδοποιούν οι ερευνητές. Ο εντοπισμός των προφίλ των ερευνητών που μετανάστευσαν και επιστρέφουν και η κατανόηση της αποτελεσματικότητάς τους θα επιτρέψει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην Τουρκία να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις της διαρροής εγκεφάλων, λέει η έρευνα του Τουρκικού Ιδρύματος Πληροφορικής.

Από την άλλη πλευρά, οι ερευνητές που πηγαίνουν στο εξωτερικό μπορούν να έχουν θετικές δευτερογενείς επιπτώσεις στο ερευνητικό οικοσύστημα στην Τουρκία, ακόμη και αν δεν βρίσκονται στην Τουρκία, όντας πρωτοπόροι στους τομείς τους και συνεργαζόμενοι με τους συναδέλφους τους στην Τουρκία ή πραγματοποιώντας έρευνα για την Τουρκία.

Το Πανεπιστήμιο που κήρυξη πόλεμο στον Ταγίπ

Είναι γεγονός ότι το τουρκικό Πανεπιστήμιο, έχει γίνει εξαιρετικά αφιλόξενο τα τελευταία χρόνια, καθώς το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έχει αυξήσει τις πιέσεις κατά της επιστημονικής κοινότητας, ειδικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.

Εκατοντάδες ακαδημαϊκοί έχουν κατηγορηθεί, διωχθεί ή απολυθεί με συνοπτικά προεδρικά διατάγματα λόγω των θέσεών τους.

Μόλις σήμερα 7 Ιουνίου, η δικαστήριο στην Κωνσταντινούπολη καταδίκασε σε 10 μήνες φυλάκιση τέσσερις φοιτητές του Πανεπιστημίου Πανεπιστήμιου Μπογάζιτσι επειδή πέταξαν μπουκάλια με μπογιά στο κτίριο της πρυτανείας αντιδρώντας στον διορισμό από τον Ερντογάν του πρύτανη Naci İnci.

Ειδικά για το εγνωσμένου Πανεπιστήμιο Μπογάζιτσι στην Κωνσταντινούπολη από το 2021 είναι σε ανοιχτή ρήξη με τον Ερντογάν μετά την απόφασή του να διορίζει εκείνος τους πρυτάνεις, ενώ μέχρι τότε ήταν μια εσωτερική διαδικασία του ιδρύματος.

Ακαδημαϊκοί και οι φοιτητές βρίσκονται στους δρόμους για περισσότερα από δύο χρόνια, πληρώνοντάς του οι φοιτητές με φυλακίσεις και οι ακαδημαϊκοί δάσκαλοι με απολύσεις.

Τον Αύγουστο του 2022 ο πρύτανης «μαριονέτα» του ιδρύματος Μπογάζιτσι Naci İnci, απαγόρευσε να διδάξουν σε 16 ακαδημαϊκούς του ιδρύματος λόγω της συμμετοχής τους σε διαδηλώσεις κατά των διορισμένων από τον Ερντογάν πρυτάνεων.

In addition, the protests of Boğaziçi University academics have been continuing in the new year too. pic.twitter.com/a4GvNmAyN4

— Academics at Risk e.V. (@AcademicsR) January 4, 2022

Πειθαρχικές έρευνες και διώξεις

«Ανοίγουν πειθαρχικές έρευνες σε εκπαιδευτικούς με μεγάλη ταχύτητα και αβάσιμες δικαιολογίες. Προσπαθούν έτσι να τους εμφυσήσουν φόβο και να τους φιμώσουν, και απολύουν τους καθηγητές μας από το πανεπιστήμιο. Αδειάζουν γρήγορα το Πανεπιστήμιο Μπογάζιτσι και εγκαθιστούν προσωπικό που διορίζουν μέσω του Διοικητικού Συμβουλίου και της Γερουσίας του Πανεπιστημίου», ανέφερε στη Cumhuriyet η δρ. Tınaz Ekim Asıcı που διδάσκει στο Τμήμα Βιομηχανικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου.

Επίσης, το 2016 περίπου 1.000 ακαδημαϊκοί υπέγραψαν δήλωση με τίτλο «Δεν θα είμαστε συμβαλλόμενοι σε αυτό το έγκλημα!» ενάντια στον πόλεμο της τουρκικής κυβέρνησης κατά του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) την περίοδο 2015-2016. Πολλοί εξαυτών, αργότερα, απολύθηκαν από τις δουλειές τους ενώ ασκήθηκαν και ποινικές διώξεις.

Ανάμεσα στους υπογράφοντες ήταν και η Όπως αναφέρει η καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας στη Σχολή Σπουδών Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου της Άγκυρας Mine Gencel Bek η οποία απολύθηκε το 2017.

«Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η οποία επιβλήθηκε ως αντίδραση στην απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, χρησιμοποιείται για να νομιμοποιήσει τις πιέσεις όχι μόνο κατά της ακαδημαϊκής ελευθερίας – αλλά και κάθε δημοσιογραφικής και πνευματικής ελευθερίας» είπε η ίδια αργότερα σε ανάρτησή της.

Η Bek τελικά, απολύθηκε το 2017 με διάταγμα και σήμερα βρίσκεται σε πανεπιστήμιο της Γερμανίας.

Έτσι, σύμφωνα με την μελέτη του Τουρκικού Ιδρύματος Πληροφορικής, απαράτητο μέτρο για να θεραπευτεί η κατάσταση στο τουρκικό πανεπιστήμιο, μεταξύ άλλων, είναι να παρέχεται ένα ανεξάρτητο περιβάλλον σκέψης στα πανεπιστήμια, όπου οι ερευνητές θα μπορούν να παράγουν νέες ιδέες.