Τουρκία: Βουτιά της λίρας λόγω των σημάτων για στροφή στην οικονομική ορθοδοξία

Βουτιά 7,6% πραγματοποίησε η τουρκική λίρα την Τετάρτη, υποχωρώντας στο ιστορικό χαμηλό των 23,2620 λιρών ανά δολάριο στο μεγαλύτερο sell off μετά το κραχ του 2021. Αιτία, οι πρώτες ενδείξεις ότι η Τουρκία ενδέχεται να βαδίζει από μια περίοδο κρατικής στήριξης της λίρας σε μια εποχή ελεύθερης διαπραγμάτευσης του εθνικού νομίσματος.

Η λίρα δέχεται αυξανόμενες πιέσεις από την επανεκλογή του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στις 28 Μαΐου. Συναλλάσσονταν στα 23,2300 έναντι του δολαρίου στις 20:39 ώρα Ελλάδος, αφού άγγιξε το χαμηλό ρεκόρ των 23,2620, με αποτέλεσμα οι απώλειες φέτος να φτάσουν σχεδόν στο 20%.

Περιορισμός της στήριξης

Όπως σχολιάζει το Reuters, στο πλαίσιο του ανορθόδοξου προγράμματος του Ερντογάν οι αρχές έχουν αναλάβει ενεργό ρόλο στις αγορές συναλλάγματος, χρησιμοποιώντας δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια αποθεματικών μόνο φέτος για να κρατήσουν τη λίρα σταθερή. Τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας έφθασαν σε ιστορικά χαμηλό αρνητικό επίπεδο 4,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον περασμένο μήνα, καθώς η ζήτηση αυξήθηκε κατά τη διάρκεια των εκλογών.

Όμως το Σαββατοκύριακο ο Ερντογάν έδωσε σήμα αλλαγής πολιτικής, διορίζοντας τον Μεχμέτ Σιμσέκ, πρώην αναπληρωτή πρωθυπουργό που χαίρει εκτίμησης από τους ξένους επενδυτές, ως υπουργό Οικονομικών. Ο Σιμσέκ δήλωσε αργότερα ότι η οικονομική πολιτική πρέπει να επιστρέψει σε «ορθολογικό» έδαφος και την Τετάρτη δήλωσε ότι δεν υπάρχουν «γρήγορες λύσεις» για την πολιτική.

Τέσσερις traders δήλωσαν ότι η μείωση των αποθεμάτων συναλλάγματος και χρυσού της κεντρικής τράπεζας είχε σταματήσει από την περασμένη εβδομάδα και θα μπορούσε να αρχίσει να ανακάμπτει, μαζί με τα σημάδια της αλλαγής στην πολιτική συναλλάγματος.

Αν και πρέπει να αλλάξουν πολλοί κανονισμοί, «ο προορισμός γίνεται κάθε μέρα πιο ξεκάθαρος: Πηγαίνουμε προς την κατεύθυνση η αξία της λίρας να καθορίζεται από τις συνθήκες της αγοράς», δήλωσε ένας εξ αυτών.

Έκτακτη συνεδρίαση για την αύξηση των επιτοκίων;

Παράλληλα, ο Ερντογάν εξετάζει το ενδεχόμενο να διορίσει την Χαφιζέ Γκέι Έρκαν, ένα ανώτερο οικονομικό στέλεχος με έδρα τις ΗΠΑ, ως διοικητή της κεντρικής τράπεζας, όπως μετέδωσε το Reuters τη Δευτέρα. Θα διαδεχθεί τον Σαχάπ Καβτσίογλου, ο οποίος πρωτοστάτησε στην προσπάθεια του Ερντογάν για μείωση των επιτοκίων από το 2021.

Τo sell off ήταν τόσο ισχυρό που ορισμένοι αναλυτές δήλωσαν ότι η κεντρική τράπεζα ενδέχεται να πραγματοποιήσει έκτακτη συνεδρίαση για την αύξηση των επιτοκίων.

Μια έκτακτη αύξηση «είναι πολύ πιθανή (και) θα μπορούσε να σταθεροποιήσει τις αγορές βραχυπρόθεσμα», δήλωσε ο Ulricht Leuchtmann, επικεφαλής της έρευνας FX της Commerzbank.

«Μυρίζει σαν την αρχή μιας κρίσης της λίρας», πρόσθεσε. «Αυτό συμβαίνει όταν έχεις μια εκθετική κίνηση – για μεγάλο χρονικό διάστημα νομίζεις ότι δεν συμβαίνει τίποτα και μετά ξαφνικά ξεσπάει η κόλαση».

Η επόμενη συνεδρίαση πολιτικής της τράπεζας είναι προγραμματισμένη για τις 22 Ιουνίου.

Σιμσέκ και Ερκάν

Υπό την πίεση του Ερντογάν, ο οποίος αυτοπροσδιορίζεται ως εχθρός των επιτοκίων, η κεντρική τράπεζα μείωσε το επιτόκιο πολιτικής της στο 8,5% από 19% το 2021 για να ενισχύσει την ανάπτυξη και τις επενδύσεις. Αλλά αυτό προκάλεσε μια ιστορική κρίση της λίρας τον Δεκέμβριο του 2021 και έστειλε τον πληθωρισμό σε υψηλό 24 ετών πάνω από το 85% πέρυσι.

Η επιστροφή του Σιμσέκ, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Οικονομικών και αναπληρωτής πρωθυπουργός την περίοδο 2009-2018, σηματοδότησε την απομάκρυνση από τις ανορθόδοξες μειώσεις των επιτοκίων, παρά τον υψηλό πληθωρισμό που προκάλεσαν την υποτίμηση της αξίας της λίρας κατά περισσότερο από 80% μέσα σε πέντε χρόνια.

Η Ερκάν, ο υποψήφιος για τη διοίκηση της κεντρικής τράπεζας, συναντήθηκε με τον Σιμσέκ στην Άγκυρα τη Δευτέρα και επρόκειτο να συναντηθεί αργότερα με τον Ερντογάν, ανέφερε το Reuters.

Πρώην συν-διευθύνουσα σύμβουλος της First Republic Bank, η Ερκάν θα είναι η πέμπτη επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της χώρας μέσα σε τέσσερα χρόνια, αφού ο Ερντογάν απέλυσε τους προηγούμενους διοικητές στο πλαίσιο των συχνών εναλλαγών πολιτικής.

Οι τουρκικές αρχές ελπίζουν τώρα ότι οι ξένοι επενδυτές θα επιστρέψουν μετά από μια πολυετή έξοδο, αλλά παρατηρητές της αγοράς προειδοποίησαν ότι ο Ερντογάν στράφηκε σε συμβατικές πολιτικές στο παρελθόν μόνο και μόνο για να αλλάξει γνώμη λίγο αργότερα.

Ομόλογα και χρηματιστήριο

Τα κρατικά ομόλογα της Τουρκίας σε δολάρια εγκατέλειψαν τα πρώιμα κέρδη και διαπραγματεύτηκαν ελαφρώς αρνητικά στην ημέρα.

Το ασφάλιστρο που ζητούν οι επενδυτές για να διακρατούν τα ομόλογα της χώρας σε σκληρό νόμισμα έναντι των ασφαλών κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ διευρύνθηκε και πάλι στις 472 μονάδες βάσης, αφού είχε περιοριστεί σχεδόν 200 μονάδες βάσης το δεύτερο εξάμηνο του Μαΐου, όπως έδειξαν τα στοιχεία της JPMorgan.

Τα πενταετή συμβόλαια ανταλλαγής πιστωτικής αθέτησης υποχώρησαν στα 485 από το κλείσιμο της Τρίτης στα 491.

Ο βασικός χρηματιστηριακός δείκτης BIST-100 σημείωσε άνοδο στις εννέα από τις τελευταίες 10 ημέρες διαπραγμάτευσης και έκλεισε 3,2% υψηλότερα την Τετάρτη. Ο τραπεζικός δείκτης σημείωσε άνοδο περίπου 2,39%.

Ταραχώδης πορεία εν όψει

«Η διαδικασία για να μπει η Τουρκία σε μια βιώσιμη πορεία θα είναι ταραχώδης και πιθανότατα περιλαμβάνει σημαντική υποτίμηση και υψηλότερες αποδόσεις», δήλωσε ο Paul McNamara, διευθυντής χρέους αναδυόμενων αγορών στη GAM, διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων.

«Πιστεύουμε ότι η δίκαιη αξία της λίρας είναι πιθανώς 15% περίπου χαμηλότερη, αλλά η συγκράτηση μιας υποτίμησης χωρίς ουσιαστική εξωτερική στήριξη θα είναι ένα απελπιστικά δύσκολο έργο», δήλωσε πριν από την πτώση της Τετάρτης.