Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν: Από τη Wall Street στην Αγκυρα

Η Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν, πολύπειρο τραπεζικό στέλεχος – μεταξύ άλλων της αμερικανικής First Republic που αντιμετώπισε προβλήματα τον περασμένο Μάιο και εξαγοράστηκε από την JPMorgan, αλλά και της Goldman Sachs -, τοποθετήθηκε από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο τιμόνι της τουρκικής κεντρικής τράπεζας.

Η Ερκάν ήταν στέλεχος της αμερικανικής First Republic Bank – που κατέρρευσε τον Μάιο – για σχεδόν οκτώ χρόνια, με καθήκοντα ως επικεφαλής επενδύσεων και διαχείρισης μεταξύ άλλων θέσεων. Τον Ιούλιο του 2021, διορίστηκε ως συν-διευθύνουσα σύμβουλος μαζί με τον ιδρυτή και επικεφαλής Τζιμ Χέρμπερτ, τον οποίο φημολογούνταν ότι θα διαδεχθεί. Ομως ο Χέρμπερτ αναγκάστηκε να λάβει ιατρική άδεια λίγο μετά και η Ερκάν εγκατέλειψε την τράπεζα έναν μήνα αργότερα.

Η αιφνιδιαστική αποχώρησή της πυροδότησε κρίση εσωτερικής διαδοχής στη First Republic, λίγους μήνες πριν οι συνεχείς αυξήσεις επιτοκίων αρχίσουν να πιέζουν την τράπεζα, ανέφεραν οι «Financial Times» τον Μάρτιο. Το περασμένο καλοκαίρι, η Ερκάν εντάχθηκε στην Graystone, την εταιρεία χρηματοδότησης ακινήτων, καταλαμβάνοντας τη θέση της επικεφαλής, αλλά παραιτήθηκε στη συνέχεια.

Πριν από τη First Republic η Ερκάν ήταν στην Goldman Sachs για σχεδόν εννέα χρόνια, συμβουλεύοντας χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Διορίστηκε γενική διευθύντρια εκεί το 2011. Η ίδια είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Bogazici στην Τουρκία και απέκτησε διδακτορικό από το Πρίνστον το 2006 στην επιχειρησιακή έρευνα και στα χρηματοοικονομικά.

Πηγές του Reuters ανέφεραν ότι η Ερκάν ήταν ένας από τους λίγους υποψηφίους για να διαδεχθεί τον επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας Σαχάπ Καβτσιόγλου, ο οποίος πρωτοστάτησε στην ανορθόδοξη πολιτική μείωσης των επιτοκίων του Ερντογάν από το 2021 και μετά, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών πέρυσι, φτάνοντας ακόμη και το 85%.

Η Αγκυρα φαίνεται ότι ετοιμάζει στροφή προς πιο συμβατικές πολιτικές με τον νέο υπουργό Οικονομικών Μεχμέτ Σίμσεκ να αναφέρει ότι η χώρα δεν έχει άλλη επιλογή από το να επιστρέψει σε «λογικό έδαφος», όπως το χαρακτήρισε, για να εξασφαλίσει περισσότερο προβλεψιμότητα στην οικονομία.

Το επιτόκιο δανεισμού σε λίρες Τουρκίας έχει μειωθεί υπό τον Καβτσιόγλου με τις ευλογίες του Ερντογάν στο 8,5% από 19% το 2021, πυροδοτώντας μια ιστορική συναλλαγματική κατάρρευση από τα τέλη του 2021 και μετά. Η κεντρική τράπεζα αποφάσισε να αφήσει τα πραγματικά επιτόκια σε βαθιά αρνητικό έδαφος.

Οι τάσεις της Ερκάν για τη νομισματική πολιτική είναι ασαφείς, δεδομένου ότι δεν έχει επίσημη τέτοια εμπειρία στην καριέρα της – καριέρα που ωστόσο εκτείνεται από τις αίθουσες συσκέψεων στη Wall Street μέχρι τις εταιρικές αίθουσες συμβουλίων των ΗΠΑ και το Ph. D. που έχει από το Πρίνστον, σχολίαζε το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο.

Χαρακτηρίζεται σεβαστή στον χρηματοπιστωτικό κλάδο της Νέας Υόρκης και «θεωρείται σκληρή, έξυπνη και αποτελεσματική», είπε στο Reuters η Κάθριν Γουάιλντ, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Partnership for New York City, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού στον οποίο η Ερκάν υπηρέτησε ως επικεφαλής του Διοικητικού Συμβουλίου. «Σίγουρα δεν είναι κάποιος που μπορεί να πιεστεί, αλλά μπορεί επίσης να διαφωνήσει χωρίς να είναι δυσάρεστη», είπε η Γουάιλντ.

Γεννημένη το 1982, αντιπροσωπεύει πλέον μια νέα γενιά στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας. Μια κεντρική τράπεζα η οποία είδε την ανεξαρτησία της τα τελευταία χρόνια να περνά στον έλεγχο του Ερντογάν, έναν αυτοαποκαλούμενο «εχθρό» των υψηλών επιτοκίων. Ο Ερντογάν τα τελευταία χρόνια είχε αλλάξει σειρά από κεντρικούς τραπεζίτες. Το νέο πρόσωπο στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας θα είναι το πέμπτο ως επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της χώρας μέσα σε τέσσερα μόλις χρόνια.

Οι προκλήσεις είναι μεγάλες

Η στροφή που αναμένεται να κάνει η Τουρκία στην οικονομία έρχεται καθώς πολλοί αναλυτές προειδοποιούν πως η χώρα οδεύει προς αναταραχή λόγω των εξαντλημένων συναλλαγματικών αποθεμάτων, των ανεξέλεγκτων προσδοκιών για τον πληθωρισμό και των μεγάλων ελλειμμάτων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Η κεντρική τράπεζα υπήρξε ο βασικός άξονας του προγράμματος του Ερντογάν για νομισματική τόνωση και αύξηση χορηγήσεων για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης, των εξαγωγών και των επενδύσεων, αναφέρει το Reuters.

Η τράπεζα παρεμβαίνει συνεχώς στις αγορές συναλλάγματος, δανεισμού και χρέους, περιπλέκοντας τη ροή πιστώσεων στην οικονομία, ενώ τα δικά της καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα βυθίστηκαν σε αρνητικό έδαφος σε χαμηλό ρεκόρ -4,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα τέλη του περασμένου μήνα, αναφέρεται ακόμη.

Οι προοπτικές της οικονομίας εξαρτώνται από το πόση ανεξαρτησία θα παραχωρήσει ο Ερντογάν σε ένα νέο πρόσωπο ως επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας και στον Σίμσεκ, λένε πλέον οι αγορές. Ο τελευταίος διοικητής της κεντρικής τράπεζας που αύξησε τα επιτόκια, ο Νατσί Αγκμπάλ, είχε φύγει από τη θέση του το 2021 ύστερα από λιγότερο από πέντε μήνες στο πόστο αυτό.