Χερσώνα: Πώς η ανατίναξη του φράγματος φέρνει περιβαλλοντική καταστροφή

Οι δεκάδες κωμοπόλεις που βυθίστηκαν στα νερά του Δνείπερου μετά την ανατίναξη του φράγματος Κάκοφκα στην Ουκρανία είναι η πρώτη, ορατή επίπτωση μιας καταστροφής που θα συνεχιστεί για δεκαετίες σε αργή κίνηση.

Τα ορμητικά νερά που ξεχύθηκαν από την τεχνητή λίμνη πίσω από το φράγμα, τη δεύτερη μεγαλύτερη στην Ουκρανία με έκταση 2.155 χιλιομέτρων, κατέστρεψαν τις καλλιέργειες και παρέσυραν το χώμα στην πιο παραγωγική περιοχή της Ουκρανίας, από την οποία προερχόταν το 80% των φρούτων και λαχανικών.

Χιλιάδες ψάρια που έμειναν να σφαδάζουν στον άδειο ταμιευτήρα, υδρόβια πουλιά που έμειναν χωρίς φωλιές και τροφή, αναρίθμητα δέντρα που πνίγηκαν στη λάσπη, είναι μερικές από τις πρώτες συνέπειες.

Νάρκες και βαρέα μέταλλα

H πλημμυρισμένη περιοχή είναι πλέον επικίνδυνη όχι μόνο λόγω του νερού αλλά και λόγω των ναρκών που παρασύρθηκαν από τα νερά, προειδοποίησε η κυβέρνηση του Κιέβου.

Τα νερά μετέφεραν επίσης μέχρι την Μαύρη Θάλασσα 150 τόνους ορυκτέλαιου από τις υδροηλεκρικές εγκαταστάσεις του φράγματος. Η δε λάσπη που ξεχύθηκε πιθανότατα περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων που είχαν επικαθίσει στον βυθό του ταμιευτήρα τις περασμένες δεκαετίες.

Στην Χερσώνα, ιριδισμοί που μαρτυρούν ρύπανση από χημικά είναι ήδη ορατοί στα λασπώδη νερά.

Με την άφιξη του καλοκαιριού, η λάσπη θα ξεραθεί και θα μετατραπεί σε τοξική σκόνη που θα εξαπλωθεί παντού, προειδοποίησε σύμφωνα με το Associated Press ο Γιουτζίβ Σιμόνοφ, επιστήμονας της Ομάδας Εργασίας Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Πολέμου της Ουκρανίας (UWECWG), μη κυβερνητικής οργάνωσης ακτιβιστών και ερευνητών.

Δείγματα νερού έχουν ήδη αρχίσει να συλλέγονται, όμως οι εργασίες στο πεδίο περιπλέκονται λόγω των συγκρούσεων ανάμεσα στις ουκρανικές και ρωσικές δυνάμεις, δήλωσε ο Ολεξάντρ Κρασνολούτσκι, αναπληρωτής υπουργός Περιβαλλοντικής Προστασίας της Ουκρανίας.

Η πλημμύρα έχει καλύψει 80 οικισμούς σε περιοχές που ελέγχει η Ουκρανία, ανέφερε ο Κρασνολούτσκι. Αυτό αντιστοιχεί μόνο στο 40% των πλημμυρισμένων εκτάσεων, με το υπόλοιπο να αντιστοιχεί σε εδάφη που ελέγχει η Ρωσία, είπε.

Η καταστροφή θα αλλάξει ριζικά μια σειρά από οικοσυστήματα, προειδοποίησε με έκθεσή της η ουκρανική περιβαλλοντική οργάνωση UNCG.

H πόλη Χόλα Πρίσταν είναι μια από τις περίπου 80 κοινότητες που πλημμύρισαν (Reuters)

Εξαφάνιση οικοσυστημάτων

Το άδειασμα του ταμιευτήρα, ο οποίος περιείχε 18 κυβικά χιλιόμετρα νερού, κατέστρεψε τους τόπους αναπαραγωγής μιας ποικιλίας ψαριών. Άφησε επίσης εκτεθειμένα τα νησιά όπου φώλιαζαν πτηνά για να προστατευτούν από θηρευτές, κάτι που σημαίνει ότι σπάνια πουλιά όπως ο κρυπτοτσικνιάς (Ardeola ralloides) πλέον απειλούνται.

Χωρίς νερό θα μείνουν επίσης σημαντικοί υδροβιότοποι στις όχθες της τεχνητής λίμνης, περιοχές που είναι πιθανό να καταληφθούν από εισβάλλοντα είδη χλωρίδας.

Μόνο οι στέγες των σπιτιών εξέχουν από την επιφάνεια σε δορυφορική εικόνα της πόλης Ολένσκι (Reuters)

Πιο χαμηλά στη ροή του ποταμού, η πλημμύρα θα εξαφανίσει πληθυσμούς σπάνιων ειδών όπως το μυρμήγκι Liometopum microcephalum και το ποντίκι Sicista loriger. «Υπάρχει κίνδυνος να χάσουμε αυτά τα είδη για πάντα» δήλωσε ο Κρασνολούτσκι.

Περίπου 50 προστατευόμενες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων τριών εθνικών πάρκων, απειλούνται από την πλημμύρα.

Η συλλογή δεδομένων για την καταστροφή δείχνει αυτή τη στιγμή απλά αδύνατη. «Είναι πολύ επικίνδυνο να εισέλθεις στις πληγείσες περιοχές επειδή οι νάρκες μπορεί να βρίσκονται οπουδήποτε» είπε ο Κρασνολούτσκι, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος.

«Θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε έρευνες μόνο όταν ο ουκρανικός στρατός απελευθερώσει τις περιοχές που κατέλαβε η Ρωσία» δήλωσε ο Ολεκσέι Βασίλιουκ, επικεφαλής της οργάνωσης UNCG.

Σύμφωνα με το υπουργείο, περίπου 11 κυβικά χιλιόμετρα νερού απέμεναν στην τεχνητή λίμνη την Πέμπτη, από τα 18 κυβικά που περιείχε αρκετά.

Όλο αυτό το νερό αναμένεται να ξεχυθεί από το κατεστραμμένο φράγμα τις επόμενες ημέρες για να ολοκληρώσει την καταστροφή.