Πώς μία drag performer βοήθησε στην ανατροπή ενός δικτάτορα

Καθώς μαίνεται ο πολιτιστικός πόλεμος γύρω από θέματα τρανς και μη συμμορφούμενων με το φύλο ταυτοτήτων, μια έκθεση στο Bethnal Green του ανατολικού Λονδίνου τονίζει πώς οι queer κοινότητες σε όλο τον κόσμο έχουν τεθεί στο προσκήνιο της πολιτικής για δεκαετίες και έχουν διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στα κινήματα αντίστασης.

Η έκθεση Barbarella’s Kiss, στον αγαπημένο από τους επιμελητές μη κερδοσκοπικό χώρο Auto Italia South East, εξετάζει το έργο του Βολιβιανού καλλιτέχνη και queer ακτιβιστή David Aruquipa Pérez, ο οποίος έχει συγκεντρώσει μια συλλογή φωτογραφιών των φίλων του travesti (λατινοαμερικάνικος όρος για τα άτομα που δεν συμμορφώνονται με το φύλο) που εμφανίζονται σε καρναβάλια από τη δεκαετία του 1960 έως τη δεκαετία του 1980. Πολλοί από αυτούς ενσαρκώνουν τον χαρακτήρα της China Morena, μιας επιδεικτικά ντυμένης γυναικείας φιγούρας που είναι δημοφιλής στα καρναβάλια της Βολιβίας και η οποία, όπως υποστηρίζει ο Pérez, προέρχεται από τις τρανς κοινότητες.

Η αντίσταση των τρανς ατόμων

Η έκθεση παίρνει τον τίτλο της από ένα περιστατικό -για το οποίο δεν υπάρχει φωτογραφική απόδειξη- κατά το οποίο η travesti Barbarella φίλησε τον Βολιβιανό δικτάτορα Hugo Banzer Suárez σε ένα καρναβάλι το 1974. Ταπεινωμένος και εξοργισμένος, ο Banzer απαγόρευσε στις travesti να εμφανίζονται και τις οδήγησε στην παρανομία. Με τον τρόπο αυτό, όμως, υπογράμμισε τον ανατρεπτικό τους ρόλο στο ευρύτερο κίνημα αντίστασης που θα ανέτρεπε τη στρατιωτική του εξουσία το 1978.

«Το Φιλί της Μπαρμπαρέλας είναι ένα ντοκουμέντο του αγώνα των σεξουαλικά και έμφυλα διαφορετικών ανθρώπων για δίκαιη και ισότιμη ένταξη στον πολιτισμό και την κοινωνία», λέει ο director του Auto Italia, o Έντουαρντ Γκίλμαν. Συσχετίζει τη θεματολογία της παράστασης με τον συνεχιζόμενο αγώνα για απελευθέρωση των τρανς και των ατόμων που δεν συμμορφώνονται με το φύλο στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Η έκθεση αποδεικνύει ότι η ποικιλομορφία των φύλων είναι πλούσια και καλειδοσκοπική και ότι η ανθρώπινη εμπειρία περιλαμβάνει ένα πολύπλοκο φάσμα ζωντανών, έμφυλων εμπειριών – περισσότερο από ό,τι θέλει να πιστεύουμε η κυρίαρχη πολιτικο-θρησκευτική δεξιά στο Ηνωμένο Βασίλειο».

View this post on Instagram

A post shared by Auto Italia (@autoitalialive)

Μόδα και εξουσία

Ο Pérez, ο οποίος συν-επιμελήθηκε την έκθεση μαζί με τον καλλιτέχνη Aitor González, τονίζει πόσο κεντρικό ρόλο παίζουν τα καρναβάλια στη βολιβιανή κοινωνία. «Το να είσαι ορατός στο καρναβάλι σημαίνει να συμμετέχεις στην κοινωνία – όλοι σε παρακολουθούν. Και όταν η παρουσία σου απαγορεύεται, η απλή πράξη της περιορισμού γίνεται πράξη αντίστασης».

Η ταυτόχρονη καταπίεση και η υπερ-ορατότητα που τόσο συχνά αντιμετωπίζουν τα τρανς και τα queer άτομα εξετάστηκε σε μια ομιλία στην έκθεση, για την εκδήλωση παρουσίασης του Viscose – ενός θεωρητικού περιοδικού μόδας που έχει αφιερώσει το τέταρτο τεύχος του σε θέματα τρανς στη μόδα.

«Το ντύσιμο είναι μια δημόσια πράξη» λέει ο ιδρυτής του Viscose, ο Jeppe Ugelvig, «και οι εικόνες των Chinas Morenas, καθώς και αυτό το τρέχον τεύχος του περιοδικού, υπογραμμίζουν και οι δύο το πώς οι άνθρωποι που δεν συμμορφώνονται με το φύλο βρίσκονται εδώ και καιρό στην πρώτη γραμμή της πολιτικής», λέει, προσθέτοντας ότι πρέπει πάντα να κοιτάζει κανείς στις παρυφές και τα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας για να παρατηρήσει σωστά πώς αλληλεπιδρούν η μόδα και η εξουσία.

Όλα είναι πολιτική

Το Trans τεύχος του Viscose περιέχει μια σειρά από ιστορικά, αρχειακά άρθρα που δείχνουν, μεταξύ άλλων, πώς οι συμπεριφορές απέναντι στην ταυτότητα φύλου έχουν γίνει κατά κάποιο τρόπο περισσότερο, όχι λιγότερο, αντιδραστικές με την πάροδο του χρόνου. Μας υπενθυμίζει ότι οι δρόμοι προς την ελευθερία, τόσο οι κοινωνικοί όσο και οι νομικοί, δεν είναι πάντα γραμμικοί, ούτε γεωγραφικά απομονωμένοι.

Αλλά ενώ είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι κάτι τόσο αθώο όσο ένα ένδυμα μπορεί ακόμα να διασπάσει την πολιτική ενός έθνους, υπάρχει επίσης δύναμη στο να θυμόμαστε ότι η πράξη του να φοράς ένα φόρεμα μπορεί να βοηθήσει στην πτώση μιας δικτατορίας.

«Οι παρελάσεις είναι πασαρέλες – η μόδα υπαγορεύει εκείνες της κανονικής κοινωνίας και η China Morena έχει τεράστια επιρροή», δήλωσε ο Pérez λίγο πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης, για τα οποία μεταμορφώθηκε σε China Morena, φορώντας ένα κατακόκκινο φόρεμα, και εκτέλεσε έναν χορό με τη συνοδεία soundtrack από ηχογραφήσεις ιστορικών καρναβαλιών για να «επικαλεστεί τις αδελφές του, νεκρές και ζωντανές».

* To Auto Italia παρουσιάζει σπάνo αρχείο από travesti στα φεστιβάλ της Λα Παζ. H έκθεση με τίτλο Barbarella’s Kiss θα διαρκέσει μέχρι τις 11 Ιουνίου.

View this post on Instagram

A post shared by Auto Italia (@autoitalialive)