Τρεις ημέρες μετά την τραγωδία με το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου, οι φόβοι για εκατόμβη νεκρών επαληθεύονται καθώς οι μόνοι που διασώθηκαν είναι τα 104 άτομα που υπό την επήρεια του σοκ αναμένεται να μεταφερθούν σήμερα στη δομή της Μαλακάσας.

Οι αρχικές μαρτυρίες των προσφύγων για τον αριθμό των επιβατών στο μοιραίο πλοίο επιβεβαιώθηκαν, καθώς το Λιμενικό ανακοίνωσε ότι ο αριθμός των αγνοουμένων ανέρχεται σε 568 άτομα με βάση τις τελευταίες εκτιμήσεις. Ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά, από τους οποίους δεν διασώθηκε κανένας καθώς βρισκόταν στο αμπάρι του πλοίου και χάθηκαν μαζί με το σκάφος.

Την ίδια στιγμή νέες μαρτυρίες βλέπουν διαρκώς το φως της δημοσιότητας ενώ πληθαίνουν τα ερωτήματα για το τι συνέβη το μοιραίο βράδυ και κυρίως για το εάν η τραγωδία θα μπορούσε να αποφευχθεί.

Στην επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στους διασωθέντες στην Καλαμάτα, επιζώντες ανέφεραν στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ότι το Λιμενικό πέταξε σχοινί για να ρυμουλκήσει το σκάφος που άρχισε μετά να ταλαντεύεται δεξιά και αριστερά.

Ίδιες αναφορές έρχονται και από άλλους επιζώντες. Ο κ. Τάσος Πολυχρονόπουλος, αλληλέγγυος που μίλησε με διασωθέντα, ανέφερε στην ΕΡΤ όσα του εξιστόρησε ο 24χρονος Σύρος: «Τους έδεσε με κάποιο σχοινί το σκάφος του λιμενικού και προσπάθησε να τους ρυμουλκήσει προς τα αριστερά. Για άγνωστο λόγο το σκάφος πήρε δεξιά κλίση και αιφνιδίως βυθίστηκε». Όπως είπε ο κ. Πολυχρονόπουλος 24χρονος ήταν σαφής στα όσα του δήλωσε.

Μέχρι στιγμής πέρα από την επίσημη διάψευση από το Λιμενικό – που αρνείται κατηγορηματικά κάθε τέτοιου είδους ενέργεια – δεν έχει υπάρξει κάποια άλλη ενημέρωση για το εάν οι μαρτυρίες αυτές αξιολογούνται στις έρευνες.

Ειδικότερα σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου του Λιμενικού, Νίκο Αλεξίου, ποτέ δεν έγινε κάποια τέτοια ενέργεια και πιθανώς οι πρόσφυγες μπερδεύουν το σκάφος του Λιμενικού με εμπορικό πλοίο που πέταξε σχοινιά για να τους δώσει νερό.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού, Νίκος Αλεξίου, μιλώντας στην ΕΡΤ το πρωί της Παρασκευής επέμεινε ότι το Λιμενικό έκανε ό, τι μπορούσε για να βοηθήσει, ότι οι πρόσφυγες αρνήθηκαν τη βοήθεια, και ότι δεν είχαν δικαιοδοσία να επέμβουν με επιχείρηση διάσωσης καθώς το σκάφος βρισκόταν σε διεθνή ύδατα.

Αρνήθηκαν οι πρόσφυγες τη βοήθεια;

Ωστόσο οι επίσημες απαντήσεις του Λιμενικού γεννούν νέα ερωτήματα για τις συνθήκες της τραγωδίας με πρώτο την άρνηση βοήθειας από τους πρόσφυγες. Κι αυτό γιατί οι ίδιοι οι πρόσφυγες εξέπεμψαν βοήθεια επικοινωνώντας με το Alarm Phone και δίνοντας το στίγμα του σκάφους.

Ακόμα, η ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων Nawal Soufi που επικοινώνησε πρώτη μαζί τους δίνει την εικόνα ότι οι άνθρωποι ήταν φοβισμένοι ότι δεν θα τα καταφέρουν, ότι υπήρχαν ήδη έξι νεκροί στο σκάφος – πιθανόν από δίψα καθώς είχε τελειώσει το πόσιμο νερό -, ότι ο οδηγός του πλοίου το είχε εγκαταλείψει και ότι ζητούσαν βοήθεια περιμένοντας ότι κάποιος θα έρθει να τους σώσει, όπως εξάλλου είναι αναμενόμενο και λογικό για κάθε άνθρωπο που βρίσκεται σε κίνδυνο.

Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που οι άνθρωποι φοβόταν πιο πολύ τη σωτηρία τους από το ναυάγιο, το Λιμενικό είχε υποχρέωση να παράσχει βοήθεια είτε το ζητάει κάποιος είτε όχι, γεγονός που πέρα από την κοινή λογική έχουν υποδείξει μία σειρά  νομικοί αλλά και ο ναύαρχος εν αποστρατεία του Λιμενικού και διεθνής πραγματογνώμονας Νίκος Σπανός.

Τα όρια ευθύνης της Ελλάδας

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σπανός από τη στιγμή που ένα σκάφος βρίσκεται σε κίνδυνο, καθώς κάτι τέτοιο είναι φανερό μιας και είναι υπερφορτωμένο και χωρίς μηχανή, πρέπει να ξεκινήσει επιχείρηση διάσωσης.

«Το σκάφος αυτό βρίσκεται σε κίνδυνο. Άσχετα ότι είναι μπουνάτσα. Γιατί είναι σε κίνδυνο; Γιατί είναι ένα πλοίο αναξιόπλοο, δεν έχει πιστοποιητικά, οι άνθρωποι είναι κρεμασμένοι σαν τα σταφύλια και είναι και ακυβέρνητο. Άρα, πρέπει να δράσει άμεσα η ελληνική πολιτεία δια των οργάνων της, οργανώνοντας επιχειρησιακό σχεδιασμό», σημείωσε κάνοντας ειδική αναφορά στη μη αξιοποίηση του ναυαγοσωστικού «Aigaion Pelagos» από το Γύθειο.

Εξάλλου η υποχρέωση διάσωσης εκπορεύεται από πολλές Συμβάσεις και το Δίκαιο της Θάλασσας, και αφορά και την περιοχή όπου ένα κράτος έχει στα όρια ευθύνης του για έρευνα και διάσωση. Αυτός είναι και ο λόγος που τόσο οι ιταλικές αρχές όσο και η Frontex ενημέρωσαν το ελληνικό Λιμενικό για το σκάφος καθώς βρισκόταν στα όρια ευθύνης της Ελλάδας.

Πιθανόν να υπάρχει βιντεοληπτικό υλικό από το ναυάγιο που θα μπορούσε να ρίξει φως στα αίτια του δυστυχήματος. Σύμφωνα με τον δικηγόρο κ. Κώστα Ντάλτα που μίλησε στο MEGA, «τα πλωτά σκάφη της Frontex και του Λιμενικού και τα εναέρια μέσα έχουν κάμερες και θα πρέπει να υπάρχει βίντεο. Στο γραφείο μου σε δικογραφία έχω ολόκληρο cd με 8 ώρες βίντεο από αεροσκάφος της Frontex και εναέριο μέσο της Ελληνικής Ακτοφυλακής. Αν δεν υπάρχει, θα έπρεπε να δοθεί μία εξήγηση γιατί δεν υπάρχει», ανέφερε.

Τι αναφέρει το Λιμενικό

Ο κ. Αλεξίου στη συνέντευξή του αναφέρει: «Δεν υπήρχε λάθος στο σχεδιασμό της επιχείρησης. Δεν υπήρχε ένδεια μέσων. Υπηρεσιακά ήμασταν εκεί». Όσο στο γιατί δεν έσπευσε για βοήθεια τις κρίσιμες ώρες το ναυαγοσωστικό Aigaion Pelagos που βρισκόταν αγκυροβολημένο στο Γύθειο, υποστήριξε ότι στο σημείο έφτασε πρώτο το σκάφος του Λιμενικού που ήταν πιο γρήγορο.

Ο ίδιος υποστήριξε ότι δεν ήταν σε κίνδυνο το πλοίο, που τελικά ναυάγησε, γι’ αυτό δεν επενέβη το Λιμενικό. «Εφόσον δεν είχε ζητήσει βοήθεια δεν μπορούσαμε να επέμβουμε. Δεν μπορείς να επέμβεις στα διεθνή ύδατα σε ένα σκάφος που δεν κάνει λαθρεμπόριο ή κάποιο άλλο ειδικό έγκλημα. Το σκάφος μετέφερε -παρανόμως- ανθρώπους. Δεν είχαμε μπει στη φάση κινδύνου για να μπορέσουμε να κάνουμε την επέμβαση», σημείωσε.

«Μέχρι να συμβεί το μοιραίο προσπαθούσαμε να τους εξηγήσουμε ότι πρέπει να τους βοηθήσουμε και πρέπει να δεχθούν τη βοήθειά μας», πρόσθεσε μεταξύ άλλων ο κ. Αλεξίου αναφέροντας ότι οι άνδρες του Λιμενικού προσπαθούσαν στις συνεχείς επικοινωνίες μαζί τους να τους εξηγήσουν ότι ήθελαν να συνδράμουν.

Όσον αφορά την προανακριτική διαδικασία τόνισε ότι είναι σε εξέλιξη και μπορούν να προκύψουν και νέα δεδομένα μετά τις πρώτες συλλήψεις.

Νέα ερωτήματα

Ωστόσο οι αναφορές του κ. Αλεξίου γεννούν νέα ερωτήματα.

Γιατί το Aigaion Pelagos δεν ειδοποιήθηκε όχι αφού έφτασε το σκάφος του Λιμενικού από την Κρήτη αλλά από τη στιγμή που υπήρχε η φωτογραφία που έδειχνε το αλιευτικό υπερφορτωμένο και είχαν σπεύσει παραπλέοντα πλοία με εντολή των αρχών που θα μπορούσαν να δώσουν την εικόνα του σκάφους;

Με ποιον μιλούσαν οι άνδρες του Λιμενικού και πώς γνώριζαν ότι εκπροσωπούσε τη βούληση και των 750 επιβαινόντων;

Επιστρατεύτηκαν διερμηνείς για να απευθυνθούν στους πρόσφυγες ώστε να καταλάβουν ότι το Λιμενικό ήθελε να τους σώσει;

Τα ερωτήματα αυτά χρήζουν απαντήσεων και φυσικά δεν περιορίζονται στο επιχειρησιακό επίπεδο αλλά και στη συνολικότερη πολιτική που ακολουθεί η χώρα – και η Ευρώπη – για το προσφυγικό και για την αντιμετώπιση των ροών.

Τραγωδίες τύπου Λαμπεντούζα με εκατοντάδες νεκρούς, ανάμεσά τους και παιδιά, συμβαίνουν προφανώς γιατί οι πρόσφυγες και οι μετανάστες αναγκάζονται να επιλέγουν επικίνδυνες οδούς όπως το να διασχίζουν τη Μεσόγειο με σαπιοκάραβα για να αποφύγουν τους ελέγχους και τα pushbacks – ενίοτε παράνομα για τα οποία η Ελλάδα έχει κατηγορηθεί πολλές φορές.

Στο πλαίσιο αυτό, χρειάζεται να δοθούν απαντήσεις και να ξεκαθαρίσει το τοπίο χωρίς να μείνει καμία αμφιβολία για τις επιχειρησιακές ενέργειες των αρχών στην Ελλάδα.

Headlines