Ναυάγιο στην Πύλο: Τα αμείλικτα ερωτήματα – Η «κοινή λογική» και οι ευθύνες για τις εκατοντάδες ψυχές που χάθηκαν

Μετά το πολύνεκρο ναυάγιο με τους τουλάχιστον 78 νεκρούς, ένας «κόμπος στο στομάχι» υπάρχει σε οποιονδήποτε δεν αντέχει να βλέπει τη Μεσόγειο (ή οποιαδήποτε άλλη θάλασσα του κόσμου) να γίνεται «υγρός τάφος» για πρόσφυγες και μετανάστες.

«Υγρός τάφος» για ανθρώπους που επιχειρούν να ξεφύγουν από πολέμους, δικτατορικά ή καταπιεστικά καθεστώτα, συνθήκες ακραίας φτώχειας ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο δίνει κάποιος μια περιουσία σε διακινητές για να καταφέρει να πατήσει σε ευρωπαϊκό έδαφος και να ξεπεράσει τα κάθε λογής εμπόδια που έχει βάλει η «Ευρώπη – Φρούριο», όπως την ονομάζουν χιλιάδες πολίτες που διαδήλωσαν και σήμερα στα συλλαλητήρια μετά το πολύνεκρο ναυάγιο.

Τα αμείλικτα ερωτήματα

Την ίδια ώρα αμείλικτα είναι τα ερωτήματα που θέτουν ακτιβιστές, κόμματα και φορείς, τα οποία αυξάνονται μετά τις σοβαρές καταγγελίες που έχουν έρθει τις τελευταίες ώρες στο φως της δημοσιότητας – και από τους ίδιους τους διασωθέντες.

Γιατί δεν υπήρξε επέμβαση σε ένα πλοίο που ήταν φανερό ότι ήταν θέμα χρόνου να ανατραπεί και να οδηγήσει στον πάτο της θάλασσας εκατοντάδες ανθρώπους;

Γιατί αποδέχθηκαν οι Αρχές, ελληνικές και ευρωπαϊκές, την «άρνηση βοήθειας» όσων έκαναν κουμάντο στο πλοίο του θανάτου όταν «κατακεραυνώνουν» τους διακινητές και (σωστά) αναδεικνύουν τις ευθύνες τους;

Γιατί δεν κινητοποιήθηκε το «Aigaion Pelagos», ένα από τα πλέον σύγχρονα ναυαγοσωστικά σκάφη στην Ευρώπη, που βρισκόταν στο λιμάνι του Γυθείου;

Γιατί δεν έγιναν όσα προστάζει η «κοινή λογική» – μια φράση που τόσο έχει ακουστεί τις τελευταίες ώρες – να σωθούν άνθρωποι που κινδύνευαν στη θάλασσα και, μάλιστα, σε ένα από τα πιο βαθιά σημεία στη Μεσόγειο;

Αυτά που προκύπτουν από τα ρεπορτάζ είναι ότι οι μετανάστες ήθελαν να σωθούν, όπως άλλωστε φαίνεται από τις συγκλονιστικές φωτογραφίες του υπερφορτωμένου πλοίου που κουνούσαν τα χέρια τους, δεν ήθελαν με κανένα τρόπο να επαναπροωθηθούν εκεί από όπου έδωσαν ό,τι είχαν και δεν είχαν για να ξεφύγουν και συνέχισαν μέχρι και την τελευταία στιγμή να επικοινωνούν με το Alarm Phone, όπως φαίνεται από τους διαλόγους που έχουν δημοσιευτεί.

Οι καταγγελίες των επιζώντων στον Τσίπρα

Επιζώντες του ναυαγίου προχώρησαν σε μια σοβαρή καταγγελία που χρήζει άμεσης διερεύνησης. Μάλιστα, την έκαναν γνωστή στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα όταν τους επισκέφθηκε σήμερα στην Καλαμάτα.

Σύμφωνα με τους ίδιους, το Λιμενικό επιχείρησε να «σπρώξει» το πλοίο προς τα ιταλικά νερά, ενώ ορισμένοι ανέφεραν ότι τους πετάχτηκε σχοινί για να τους ρυμουλκήσουν με αποτέλεσμα το σκάφος να αρχίσει να ταλαντεύεται δεξιά και αριστερά.

Ο Αλέξης Τσίπρας, στη συνέχεια μετά από ερώτηση των δημοσιογράφων, παραδέχθηκε ότι του έγινε αυτή καταγγελία από τους επιζώντες.

«Υπήρξε πράγματι αυτή η αναφορά από τους ανθρώπους που συνομίλησα μαζί τους, αλλά δεν είμαι εγώ εμπειρογνώμονας για να γνωρίζω αν αυτό είναι αλήθεια. Αυτό το οποίο θέτω, τα ερωτήματα που θέτω, είναι καίρια, πολιτικά, αφορούν τις αξίες μας, αφορούν την πολιτική τής Frontex και της ΕΕ, αλλά και την πολιτική που ακολουθεί η χώρα μας τα τελευταία τέσσερα χρόνια», είπε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.

Σε σχέση με το ζήτημα της ρυμούλκησης, ο Νίκος Αλεξίου, εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού δήλωσε στον Ant1 ότι: «Από την πρώτη μέρα αναφέρουμε αναλυτικά με χρόνους τι έχει συμβεί. Το παράκτιο περιπολικό πλησίασε αρκετές φορές το πλωτό, όπως φαίνεται και στην τελευταία φωτογραφία με σκοπό να τους πείσει για τη συνδρομή μας. Δεν έγινε ποτέ καμία πλαγιοδέτηση. Σχοινιά έριξε το φορτηγό το παραπλέον για να τους δώσει τροφοεφόδια, ελληνικής σημαίας».

Αντιπαράθεση Τσίπρα – Τουρνά για την επιχείρηση διάσωσης

Έντονη αντιπαράθεση για το γιατί δεν έγινε επιχείρηση διάσωσης υπήρξε ανάμεσα σε Αλέξη Τσίπρα και Ευάγγελο Τουρνά σε συνάντηση που είχαν στην Καλαμάτα.

Όλα ξεκίνησαν όταν ο υπηρεσιακός υπουργός Πολιτικής Προστασίας σημείωσε ότι από το αλιευτικό αρνήθηκαν να δεχτούν βοήθεια, με τον Αλέξη Τσίπρα να θέτει το χαρακτηριστικό ερώτημα:

«Ποιοι αρνήθηκαν; Ο κυβερνήτης πιθανότατα είναι και ο διακινητής και ο διακινητής το τελευταίο που θέλει είναι να συλληφθεί».

Τότε, οι αξιωματικοί του Λιμενικού τόνισαν ότι «σε διεθνή ύδατα, τη βοήθεια πρέπει να την αιτηθεί ο κυβερνήτης του πλοίου. Δεν μπορούμε από μόνοι μας» διότι, όπως είπαν, αυτό «προκύπτει από το εγχειρίδιο έρευνας και διάσωσης και από τη σύμβαση για την έρευνα και διάσωση. Ότι η συνδρομή αιτείται από τον πλοίαρχο. Παρόλα αυτά, επειδή είδαμε ότι το πλοίο είναι υπερφορτωμένο και είδαμε ότι μπορεί να υπάρχει κίνδυνος, δεν το αφήσαμε. Δεσμεύσαμε παραπλέοντα και κρατήσαμε δυνάμεις κοντά του».

«Εξόφθαλμη εγκληματική πράξη»

Σε αυτό το σημείο ο Αλέξης Τσίπρας παρενέβη, λέγοντας: «Επειδή θέλω να καταλάβω λίγο το πλαίσιο. Όταν υπάρχει ένα πλοίο σε διεθνή ύδατα, όπου συντελείται αδίκημα, αν διακινεί ναρκωτικά για παράδειγμα, εκεί υπάρχει παρέμβαση, ανεξαρτήτως αν ο κυβερνήτης δεχτεί ή δεν δεχτεί την παρέμβαση των αρχών. Έτσι δεν είναι; Όταν υπάρχει διακινδύνευση τόσων εκατοντάδων ανθρωπίνων ζωών και προφανής διάσταση της εκμετάλλευσης και της παρανομίας των διακινητών – εδώ πρόκειται για μία εξόφθαλμη εγκληματική πράξη – το αντίστοιχο πλαίσιο δεν υπάρχει;».

Οι αξιωματικοί τού απάντησαν ότι «υπάρχει, γι’ αυτό τον λόγο ήμασταν κοντά». Τότε, ο κ. Τσίπρας αντέδρασε σημειώνοντας πως «αυτό είναι άλλο που μου λέτε τώρα. Είναι άλλο σε σχέση με το πρώτο επιχείρημα. Το πρώτο επιχείρημα ήταν ‘αν ο κυβερνήτης λέει μην έρθετε, εμείς δεν ερχόμαστε’. Ο κυβερνήτης προφανώς είναι εγκληματίας. Άρα, τι θα σου πει; Μην έρθεις, γιατί αν έρθεις, θα μπω φυλακή έτσι και με συλλάβετε».

Στη συνέχεια, παρενέβη ο υπηρεσιακός υπουργός λέγοντας ότι «δεν θα ήθελα να κάνουμε μια προσπάθεια να διερευνήσουμε το ναυτικό ατύχημα, γιατί εκ του ρόλου τα όργανα δεν εξουσιοδοτούνται και δεν έχουν την νομιμοποίηση να κάνουν κάτι τέτοιο στην παρούσα φάση, αν μου επιτρέπετε».

«Οφείλουμε να πάρουμε κάποιες πρώτες απαντήσεις»

Τότε, ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε: «Αν μου επιτρέπετε κι εμένα, όμως, είμαστε εδώ για να δώσουμε κάποιες απαντήσεις σε μια τραγωδία. Δεν είμαστε εδώ για να αποδώσουμε ευθύνες. Τις απαντήσεις δεν τις ζητάει κάποιος άλλος ή εγώ, τις ζητάει ο ανθρωπισμός μας. Να καταλάβουμε λίγο ποιο είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο επιχειρούμε, όχι μόνο εμείς, όλη η Ευρώπη, γιατί εδώ υπάρχει και η Frontex. Υπάρχει η Frontex, υπάρχει το ελληνικό Λιμενικό, το οποίο λειτουργεί μέσα στα πλαίσια της Frontex, και το τελευταίο που με απασχολεί εμένα τούτη την ώρα είναι να δώσω ευθύνες για τα αίτια. Αλλά όμως οφείλουμε να πάρουμε κάποιες πρώτες απαντήσεις για κάτι το οποίο θα επαναληφθεί, αν δεν δώσουμε κάποιες απαντήσεις».

«Έχει υποχρέωση το Λιμενικό να διασώσει»

Για το εάν θα έπρεπε να υπάρξει επιχείρηση διάσωσης από ελληνικό Λιμενικό, τοποθετήθηκε και ο ποινικολόγος Κώστας Ντάλτας, με δηλώσεις του στο MEGA.

«Το Δίκαιο της θάλασσας το έχουν υπογράψει όλες οι χώρες πλην της Τουρκία, την Αμερική, το Περού, το Ισραήλ, τη Βενεζουέλα και την Συρία. Όταν είμαστε σε διεθνή ύδατα καμία χώρα δεν έχει αρμοδιότητα εκτός από τη χώρα της σημαίας του πλοίου. Σε αυτή τη περίπτωση, βρίσκεται στα διεθνή ύδατα και εκεί υπάρχει το FIR Αθηνών. Είναι δικό μας και γι’ αυτό οι Ιταλοί έστειλαν σε εμάς και δεν πήγαν εκείνοι», είπε αρχικά.

«Είναι ένα σοβαρό θέμα, εθνικό και τα στοιχεία θα βγουν αργά ή γρήγορα. Αφού έχει έρθει ένα σήμα πριν από μία ήμερα, εάν το έδωσε ΜΚΟ αυτό είναι αδιάφορο. Υπάρχει μία ανησυχία και οι ειδήσεις που βλέπω να έρχονται μου προκαλούν ανησυχία. Μας λένε πως τους απάντησαν πως δεν έχουν κανένα πρόβλημα και μάλιστα πως πέταξαν τα εφόδια στη θάλασσα. Σε πολλές περιπτώσεις εσκεμμένα βουλιάζουν το πλοίο. Στα σκάφη υπάρχουν κάμερες. Πώς δεν έχει αποτυπωθεί η στιγμή που αναποδογύρισε; Εμένα μου κάνει εντύπωση. Η αλήθεια θα βγει. Υπάρχει υποχρέωση από τη Διεθνή Σύμβαση της Θάλασσας να υπάρξει επιχείρηση διάσωσης από την πρώτη στιγμή που ξεκινάει ο κίνδυνος», ξεκαθάρισε ο ποινικολόγος.

«Τι είναι αυτά που λέτε; Είμαστε υποχρεωμένοι»

Το ίδιο τόνισε και ο ναύαρχος εν αποστρατεία του Λιμενικού και διεθνής πραγματογνώμονας, Νίκος Σπανός σε δηλώσεις του στην ΕΡΤ.

«Το σκάφος αυτό βρίσκεται σε κίνδυνο. Άσχετα ότι είναι μπουνάτσα. Γιατί είναι σε κίνδυνο; Γιατί είναι ένα πλοίο αναξιόπλοο, δεν έχει πιστοποιητικά, οι άνθρωποι είναι κρεμασμένοι σαν τα σταφύλια και είναι και ακυβέρνητο. Άρα, πρέπει να δράσει άμεσα η ελληνική πολιτεία δια των οργάνων της.

Θα πρέπει να οργανώσει τον επιχειρησιακό σχεδιασμό που είναι πλωτά – χερσαία μέσα που πρέπει να σπεύσουν στην περιοχή ώστε να μπορέσουν να αποβιβάσουν τον κόσμο σε άλλα σκάφη. Είναι σαν να μου λέτε ότι σας βλέπω να πνίγεστε και δεν θα σας βοηθήσω και δεν θέλετε βοήθεια. Τι είναι αυτά που λέτε; Είμαστε υποχρεωμένοι…».

Για το ναυαγοσωστικό «Aigaion Pelagos»

Ο κ. Σπανός αναφέρθηκε και στο ζήτημα της μη αξιοποίησης του ναυαγοσωστικού «Aigaion Pelagos».

«Στο Γύθειο υπήρχε ένα μεγάλο ναυαγοσωστικό το ‘Αιγαίο Πέλαγος’, το οποίο είναι στην περιοχή. Όταν οργανώνεις τον επιχειρησιακό σου σχεδιασμό, γιατί είναι ειδική επιχειρησιακή κατάσταση εδώ, οφείλουμε να πούμε σε αυτό το ναυαγοσωστικό να τρέξει στην περιοχή. Ή και οποιοδήποτε άλλο ρυμουλκό. Γιατί είχαμε τον χρόνο να το κάνουμε αυτό…

Το «ακυβέρνητο» σημαίνει πως δεν έχει μηχανή, δεν έχει πηδάλιο. Είναι σε κίνδυνο το πλοίο και παρασύρεται από τα ρεύματα ή από τον άνεμο. Που σημαίνει ότι χρίζει άμεσης βοήθειας. Δεν μπορεί το σκάφος του Λιμενικού, ένα παραπλέον πλοίο να κάνει όλη τη δουλειά. Χρειαζόμαστε ναυαγοσωστικά. Ήταν ένα στο Γύθειο. Ογδόντα μέτρα σκάφος το οποίο μπορεί να βάλει όλο τον κόσμο πάνω. Έχει νοσοκομείο να περιθάλψει ανθρώπους και αυτονομία μεγάλη να βοηθήσει τον κόσμο. Ένα ή δύο τέτοια σκάφη θα μπορούσαν να είχαν συγκρατήσει το σκάφος», εξήγησε ο ίδιος.

«Προκύπτουν τεράστιες ποινικές ευθύνες των ελληνικών λιμενικών αρχών»

Την ίδια στιγμή, αυτεπάγγελτη προκαταρκτική εξέταση για τέλεση κακουργημάτων, που σχετίζονται με το πολύνεκρο ναυάγιο στην Πύλο, ζήτησε με ανακοίνωσή του ο Κώστας Μαργέλης, πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Καλαμάτας και τόνισε ότι το έγκλημα αυτό δεν πρέπει να μείνει ατιμώρητο».

Ο κ. Μαργέλης έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην «τέλεση αδικημάτων, κακουργηματικής μάλιστα μορφής, ιδίως της ανθρωποκτονίας με παράλειψη κατά συρροή σύμφωνα με το άρθρο 299 του 15 του Ποινικού Κώδικα».

Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, «προκύπτουν τεράστιες ποινικές ευθύνες των ελληνικών λιμενικών αρχών και των λοιπών παραγόντων», ενώ διατύπωσε τέσσερα ερωτήματα τα οποία ψάχνουν απάντηση.

Αναλυτικά τα ερωτήματα που έθεσε ο κ. Μαργέλης:

• «Γιατί δεν ελέγχθηκε μέσω έρευνας αν είχε τα απαραίτητα προσόντα ναυσιπλοΐας και σωσίβια το αλιευτικό σκάφος και να γίνει διάσωση των ακραία υπεράριθμα επιβαινόντων σε αυτό.
• Από την συγκλονιστική εικόνα του σκάφους με τους επιβαίνοντες είναι προφανές ότι είναι σε απόλυτο κίνδυνο και σχεδόν βέβαιο ότι αυτό θα βυθιζόταν καθώς μάλιστα οι καιρικές συνθήκες είναι απρόβλεπτες. Γιατί δεν προνοήθηκε να το συνοδεύουν έστω είτε δικά μας βοηθητικά σκάφη είτε παραπλέοντα, ώστε σε περίπτωση που γινόταν το κακό, να μεταφέρονται σε αυτά και να σώζονταν οι πρόσφυγες.
• Αν το αλιευτικό σκάφος μετέφερε ενδεχομένως κοκαΐνη ή άλλα ναρκωτικά το ίδιο θα έπρατταν οι ελληνικές λιμενικές αρχές, δηλαδή θα το άφηναν χωρίς έρευνα στα διεθνή ύδατα;
• Προκύπτουν τεράστιες ποινικές ευθύνες των ελληνικών λιμενικών αρχών και των λοιπών παραγόντων και πρέπει άμεσα να διερευνηθούν και η κ. Εισαγγελέας Πρωτοδικών Καλαμάτας να διατάξει αυτεπάγγελτα παραγγελία για προκαταρκτική εξέταση για την τέλεση αδικημάτων, κακουργηματικής μάλιστα μορφής, ιδίως της ανθρωποκτονίας με παράλειψη κατά συρροή σύμφωνα με το άρθρο 299 του 15 του Ποινικού Κώδικα».