Μεσόγειος, η πιο θανάσιμη μεταναστευτική οδός – 27.000 ψυχές «χαμένες» στο υγρό νεκροταφείο

Έχει χαρακτηριστεί «διαδρομή του θανάτου». Την έχουν αποκαλέσει «υγρό τάφο». Όπως όμως και να την ονομάσει κανείς δεν παύει να αποτελεί το τελευταίο ταξίδι για δεκάδες χιλιάδες κατατρεγμένους που αναγκάζονται να την διασχίσουν αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο στην Ευρώπη.

Τα ξημερώματα της 14ης Ιουνίου μια ανείπωτη τραγωδία σημειώθηκε ανοιχτά της Πύλου. Ανασύρθηκαν 78 σοροί από τη θάλασσα ενώ 568 εκτιμώνται ότι είναι οι αγνοούμενοι του πολύνεκρου ναυαγίου.

Ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων του ναυαγίου κατά πάσα πιθανότητα δεν θα γίνει ποτέ γνωστός, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να μιλάμε ίσως για την «μεγαλύτερη τραγωδία στην Μεσόγειο».

Πρόκειται σίγουρα για το πιο πολύνεκρο ναυάγιο των τελευταίων οκτώ ετών, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΔΟΜ, καθώς μετράμε σχεδόν τέσσερα χρόνια από την τραγωδία με 83 νεκρούς πρόσφυγες ανοιχτά της Τυνησίας.

Ο υψηλότερος αριθμός διελεύσεων από το 2017

Τους πρώτους πέντε μήνες του 2023, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Frontex, ο αριθμός των προσπαθειών διελεύσεων των συνόρων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ έφτασε τις 102.000, 12% περισσότερο από ό,τι πριν από ένα χρόνο.

Η Κεντρική Μεσόγειος παραμένει η κύρια μεταναστευτική οδός προς την ΕΕ. Τους πρώτους πέντε μήνες του έτους, ο αριθμός των ανιχνεύσεων υπερδιπλασιάστηκε (160%) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2022. Είναι ο υψηλότερος αριθμός που έχει καταγραφεί από το 2017.

Μέχρι στιγμής φέτος, η Κεντρική Μεσόγειος παραμένει η πιο ενεργή διαδρομή προς την ΕΕ, με περισσότερες από 50.300 ανιχνεύσεις τον Ιανουάριο-Μάιο που αναφέρθηκαν από τις εθνικές αρχές. Αυτή η διαδρομή αντιπροσώπευε σχεδόν τις μισές από τις παράτυπες εισόδους στην ΕΕ το 2023.

400 νεκροί εντός του 2023

Περισσότεροι από 400 μετανάστες και πρόσφυγες πνίγηκαν στις αρχές του 2023 ενώ προσπαθούσαν να περάσουν την κεντρική Μεσόγειο από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη. Πρόκειται για τους περισσότερους θανάτους των τελευταίων έξι ετών σε διάστημα τριών μηνών, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) κατέγραψε 441 θανάτους μεταναστών μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου «στην πιο θανατηφόρα μεταναστευτική οδό στον κόσμο», όπως την χαρακτηρίζει και το Reuters. Περίπου οι μισοί από αυτούς τους θανάτους συνδέονται με καθυστερήσεις στις κρατικές προσπάθειες διάσωσης και, σε μία περίπτωση, με την απουσία οποιασδήποτε αποστολής διάσωσης.

Αποθήκη ψυχών

Περισσότεροι από 27.000 άνθρωποι αγνοούνται από το 2014, στην προσπάθειά τους να περάσουν τη Μεσόγειο Θάλασσα, σύμφωνα με τον ΔΟΜ.

Η Κεντρική Μεσόγειος είναι η πιο θανατηφόρα γνωστή διαδρομή μετανάστευσης στον κόσμο, με περισσότερους από 17.000 θανάτους και εξαφανίσεις που έχουν καταγραφεί από το 2014.

Αυτό οφείλεται τόσο στη διάρκεια του ταξιδιού στο εξωτερικό, που μπορεί να διαρκέσει μέρες, όσο και στις πρακτικές των διακινητών και στα κενά ερευνών και διασώσεων. Οι μετανάστες συχνά διασχίζουν την Κεντρική Μεσόγειο με μη αξιόπλοα, υπερφορτωμένα φουσκωτά σκάφη. Πολλά σκάφη μπορούν επίσης να δρομολογηθούν ταυτόχρονα, γεγονός που περιπλέκει σημαντικά τις προσπάθειες έρευνας και διάσωσης.

Η Κεντρική Μεσόγειος είναι επίσης η διαδρομή όπου έχουν σημειωθεί οι περισσότερες εξαφανίσεις, αν και είναι πιθανό ότι πολλοί περισσότεροι θάνατοι παραμένουν μη καταγεγραμμένοι.

Τα δεδομένα του ΟΗΕ από το 2014 υποδηλώνουν ότι οι σοροί περισσότερων από 12.000 ανθρώπων έχουν χαθεί στη θάλασσα σε αυτή τη διαδρομή. Υπάρχουν επίσης ισχυρές ενδείξεις ότι πολλά ναυάγια είναι «αόρατα» –οι βάρκες που βρίσκονται σε κίνδυνο εξαφανίζονται χωρίς επιζώντες– που επομένως δεν καταγράφονται.

Τα χειρότερα ναυάγια της Μεσογείου

Στις 18 Απριλίου 2015, το πιο θανατηφόρο γνωστό ναυάγιο στη Μεσόγειο συνέβη όταν ένα υπερπλήρες αλιευτικό σκάφος συγκρούστηκε στα ανοιχτά της Λιβύης με ένα φορτηγό πλοίο που προσπαθούσε να το σώσει. Μόνο 28 άνθρωποι επέζησαν. Οι ιατροδικαστές που εργάστηκαν για τον εντοπισμό των νεκρών κατέληξαν στο συμπέρασμα το 2018 ότι αρχικά υπήρχαν 1.100 στο πλοίο.

Στις 3 Οκτωβρίου 2013, ένα πλοίο με περισσότερα από 500 άτομα, πολλοί από την Ερυθραία και την Αιθιοπία, έπιασε φωτιά και αναποδογύρισε μπροστά σε μια ακατοίκητη νησίδα στα ανοιχτά του νότιου ιταλικού νησιού Λαμπεντούζα. Οι ντόπιοι ψαράδες έσπευσαν να προσπαθήσουν να σώσουν ζωές. Τελικά, 155 επέζησαν και 368 άνθρωποι πέθαναν.

Ένα άλλο ναυάγιο συνέβη μόλις μια εβδομάδα αργότερα στις 11 Οκτωβρίου πιο μακριά στη θάλασσα νότια της Λαμπεντούζα. Η καταστροφή έχει γίνει γνωστή στην Ιταλία ως «σφαγή παιδιών», για τα 60 παιδιά μεταξύ των 260 και πλέον ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους. Το 2017 η ιταλική εβδομαδιαία εφημερίδα L’Espresso δημοσίευσε ηχογραφήσεις από τις απεγνωσμένες εκκλήσεις των μεταναστών για βοήθεια και τις ιταλικές και μαλτέζικες αρχές φαινομενικά καθυστερούν τη διάσωση.

1,6 εκατ. απόπειρες διέλευσης

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΟΜ, από το 2014, περισσότεροι από 1,6 άνθρωποι επιχείρησαν να διαχύσουν την Μεσόγειο Θάλασσα, με σχεδόν 20.000 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους στο ταξίδι τους.

Το 2016 φαίνεται να ήταν το πιο θανατηφόρο έτος, με περισσότερα από 5.000 να χάνουν τη ζωή τους να αγνοούνται στη Μεσόγειο, ενώ στην πλειοψηφία τους οι καταγεγραμμένοι θάνατοι, οφείλονται σε «πνιγμούς», όπως αναφέρουν τα στοιχεία.