Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ: Θεμελιώδης κανόνας του διεθνούς δικαίου η διάσωση ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο

Με κοινή τους ανακοίνωση, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και ο ΔΟΜ (Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης) ζητούν ανάληψη αποφασιστικής δράσης μετά το τραγικό ναυάγιο στην Πύλο.

«Το καθήκον διάσωσης των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα χωρίς καθυστέρηση είναι θεμελιώδης κανόνας του διεθνούς ναυτικού δικαίου. Τόσο οι πλοίαρχοι όσο και τα κράτη έχουν υποχρέωση να παρέχουν βοήθεια σε όσους βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα ανεξάρτητα από την εθνικότητα, το καθεστώς ή τις συνθήκες στις οποίες εντοπίζονται, συμπεριλαμβανομένων όσων βρίσκονται πάνω σε μη αξιόπλοοα σκάφη, και ανεξάρτητα από τις προθέσεις των επιβαινόντων», τονίζεται μεταξύ άλλων στην ανακοίνωση.

Αναλυτικά η ανακοίνωση

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) ζητούν επείγουσα και αποφασιστική δράση για να αποτραπούν περαιτέρω θάνατοι στη θάλασσα μετά την πρόσφατη τραγωδία στη Μεσόγειο, τη χειρότερη των τελευταίων χρόνων.

Ενώ ο αριθμός των επιβαινόντων στο σκάφος που ανετράπη στις 14 Ιουνίου στη θάλασσα ανοιχτά της Ελλάδας δεν είναι σαφής, εκτιμάται σύμφωνα και με διάφορες μαρτυρίες ότι κυμαίνεται μεταξύ 400 και 750 ατόμων. Μέχρι στιγμής έχουν διασωθεί 104 άνθρωποι και έχουν ανασυρθεί 78 νεκροί, ενώ εκατοντάδες εξακολουθούν να αγνοούνται, με το φόβο πως είναι νεκροί.

Το σκάφος αναφέρεται ότι βρισκόταν σε κατάσταση κινδύνου από το πρωί της 13ης Ιουνίου. Μια ευρείας κλίμακας επιχείρηση έρευνας και διάσωσης ανακοινώθηκε το πρωί της 14ης Ιουνίου από το Λιμενικό Σώμα της Ελληνικής Ακτοφυλακής, μετά την ανατροπή του σκάφους.

Το καθήκον διάσωσης των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα χωρίς καθυστέρηση είναι θεμελιώδης κανόνας του διεθνούς ναυτικού δικαίου. Τόσο οι πλοίαρχοι όσο και τα κράτη έχουν υποχρέωση να παρέχουν βοήθεια σε όσους βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα ανεξάρτητα από την εθνικότητα, το καθεστώς ή τις συνθήκες στις οποίες εντοπίζονται, συμπεριλαμβανομένων όσων βρίσκονται πάνω σε μη αξιόπλοοα σκάφη, και ανεξάρτητα από τις προθέσεις των επιβαινόντων.

Οποιαδήποτε δράση σχετική με την έρευνα και τη διάσωση θα πρέπει να διεξάγεται κατά τρόπο που να συνάδει με την υποχρέωση της αποτροπής απώλειας ζωών στη θάλασσα. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και ο ΔΟΜ καλωσορίζουν τις έρευνες που έχουν διαταχθεί στην Ελλάδα αναφορικά με τις συνθήκες που οδήγησαν τελικά στην ανατροπή του σκάφους και στην απώλεια τόσων πολλών ανθρώπινων ζωών.

Τόσο η Ύπατη Αρμοστεία όσο και ο ΔΟΜ βρέθηκαν στην Καλαμάτα, στη νότια Ελλάδα, και σε στενό συντονισμό με τις αρχές παρείχαν υποστήριξη και βοήθεια στους επιζώντες, μεταξύ άλλων προσφέροντας είδη πρώτης ανάγκης και ατομικής υγιεινής, υπηρεσίες διερμηνείας και συμβουλευτική για τους διασωθέντες που βίωσαν μια τέτοια τραυματική εμπειρία.

Η Ύπατη Αρμοστεία και ο ΔΟΜ επαναλαμβάνουν ότι η έρευνα και διάσωση στη θάλασσα αποτελούν νομική και ανθρωπιστική επιταγή. «Η ΕΕ πρέπει να θέσει την ασφάλεια και την αλληλεγγύη στο επίκεντρο της δράσης της στη Μεσόγειο. Καθώς υπάρχουν αυξημένες μετακινήσεις προσφύγων και μεταναστών στη Μεσόγειο, είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να σωθούν ανθρώπινες ζωές να υπάρξουν συλλογικές προσπάθειες, όπως μεγαλύτερος συντονισμός μεταξύ όλων των μεσογειακών κρατών, αλληλεγγύη και επιμερισμός της ευθύνης, όπως αντικατοπτρίζονται στο Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Κάτι τέτοιο θα πρέπει να περιλαμβάνει επίσης τη δημιουργία ενός περιφερειακού μηχανισμού αποβίβασης και ανακατανομής που έχει συμφωνηθεί από κοινού για τους ανθρώπους που φθάνουν μέσω θαλάσσης, τον οποίο συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε», δήλωσε η Gillian Triggs, Βοηθός Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες σε θέματα Προστασίας.

«Είναι σαφές ότι η τρέχουσα προσέγγιση στη Μεσόγειο δεν είναι αποτελεσματική. Χρόνο με το χρόνο, συνεχίζει να είναι η πιο επικίνδυνη μεταναστευτική δίοδος στον κόσμο, με το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας. Τα κράτη πρέπει να ενωθούν και να αντιμετωπίσουν τα κενά στην προληπτική έρευνα και διάσωση, τη γρήγορη αποβίβαση και τις ασφαλείς οδούς μετανάστευσης. Αυτές οι συλλογικές προσπάθειες θα πρέπει να έχουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών και τη διάσωση ζωών στο επίκεντρο οποιασδήποτε ενέργειας», δήλωσε ο Federico Soda, Διευθυντής του Τμήματος Έκτακτης Ανάγκης του ΔΟΜ.