Η χαρά του κερδοσκόπου

Εδώ και μέρες υπάρχουν πολλά μηνύματα που δείχνουν ότι το ενεργειακό επιστρέφει ως πρόβλημα για τις δυτικές οικονομίες. Χθες απλώς η κατάσταση ξέφυγε. Η τιμή του φυσικού αερίου ξεπέρασε εκ νέου τα επίπεδα επιφυλακής. Αυξήθηκε κατά 15% σε μία ημέρα και άγγιξε τα 50 ευρώ, σημειώνοντας «άλμα» άνω του 40% σε μία εβδομάδα και σχεδόν διπλασιασμό από τις αρχές του μήνα. Οι αιτίες πολλές. Κάτι η μεγάλη ζήτηση για φυσικό αέριο από την Κίνα που σαρώνει όλες τις αμερικανικές ποσότητες LNG που αρχικά κατευθύνονταν προς την Ευρώπη. Κάτι ο εφησυχασμός που προκάλεσε ο ήρεμος ενεργειακά χειμώνας.

Μοιραία άρχισαν οι επιπτώσεις στο ρεύμα. Υπενθυμίζεται πως τον Ιούνιο του 2021 σήμανε ο πρώτος συναγερμός, ότι έρχεται «καταιγίδα» στα τιμολόγια του ρεύματος. Η μέση τιμή χονδρικής του ρεύματος στην Ελλάδα τότε είχε πιάσει τα επίπεδα των 83 ευρώ ανά μεγαβατώρα και μας έβγαλε από την τιμολογιακή κανονικότητα που είχαμε συνηθίσει για πολλά χρόνια. Δύο χρόνια μετά και αφού εκτινάχθηκε πέρυσι το καλοκαίρι στα 436 ευρώ, έχει επιστρέψει όχι στα 80 ευρώ αλλά πολύ υψηλότερα. Η τιμή της κιλοβατώρας σήμερα στην Ελλάδα ξεπέρασε ύστερα από πολλές εβδομάδες τα 100 ευρώ (107 ευρώ/MWh).

Οι τιμές του φυσικού αερίου, λόγω της χρονικής υστέρησης που εμφανίζει η ελληνική αγορά χονδρικής ενέργειας, μπορεί να μην προλάβουν να περάσουν άμεσα από τον Ιούλιο στα τιμολόγια του ρεύματος, αλλά τον Αύγουστο είναι σίγουρο ότι θα δούμε αυξημένα τιμολόγια προηγούμενων μηνών. Και να σκεφτεί κανείς ότι για τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο υπάρχει ακόμα η κρατική επιδότηση, αυτή που κράτησε το ενεργειακό κόστος εδώ και έναν χρόνο σε ανεκτά επίπεδα. Από την 1η Οκτωβρίου τελειώνουν και αυτές, καθώς λήγει και η παράταση που μας έχει δοθεί.

Το πρόβλημα επέστρεψε. Και το ερώτημα είναι ξανά: Η Ευρώπη τι κάνει; Πώς θα αντιμετωπίσει την κατάσταση; Πέρυσι γλιτώσαμε για τρεις λόγους. Αφενός σταθήκαμε τυχεροί λόγω του ήπιου χειμώνα, αφετέρου οι χώρες-μέλη έλαβαν γρήγορα έκτακτα μέτρα στήριξης, όπως επιδοτήσεις, φοροελαφρύνσεις και άντληση εσόδων από την επιβολή πλαφόν στα κέρδη των παραγωγών, ενώ κομβικό ρόλο έπαιξαν οι αθρόες εισαγωγές αμερικανικού LNG.

Φέτος, ακόμα τίποτα. Για την ακρίβεια, το ακριβώς αντίθετο. Για την ώρα οι Βρυξέλλες προτρέπουν, σχεδόν απαιτούν, από τις χώρες-μέλη να διακόψουν τα έκτακτα μέτρα στήριξης στο ρεύμα. Ακόμα και τους στόχους της εξοικονόμησης «ξηλώνουν», μετατρέποντας τον φετινό χειμώνα στη χαρά του κερδοσκόπου. Κατά τα άλλα, όλοι ανησυχούν για τον πληθωρισμό, για τις αντιστάσεις που εμφανίζει σε κάποιες χώρες. Συνεχίζουν να αυξάνουν τα επιτόκια, όπως έκανε χθες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, για να τον αντιμετωπίσουν.

Το παρήγορο στην περίπτωσή μας είναι ότι έχουμε έναν υπηρεσιακό υπουργό, τον κ. Παντελή Κάπρο, βαθύ γνώστη του τομέα της ενέργειας. Την προσεχή Τρίτη έχουμε Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας και από κοινού με την Ισπανία (που επίσης έχει εκλογές) θα υποβάλουμε αίτημα προκειμένου ο ελληνικής εμπνεύσεως μηχανισμός ανάκτησης των υπερεσόδων από τη χονδρική, που κρατά σε ανεκτά επίπεδα τις τιμές στη λιανική τον τελευταίο χρόνο, να συμπεριληφθεί στη νέα αρχιτεκτονική της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να ενεργοποιείται κάθε φορά που εμφανίζεται μια κρίση τιμών. Αν δεν τα καταφέρει ο υπηρεσιακός, ο νέος υπουργός Ενέργειας που θα αναλάβει μετά τις εκλογές θα έχει μπροστά του ένα θέμα κολοσσιαίων διαστάσεων.