Ειρήνη Καραγιαννοπούλου: «Οι ηρωίδες μου είναι ιδανικές μαχήτριες»

«Ξεκίνησα να “παίζω” με τα ρομπότ εδώ και έναν περίπου χρόνο. Δεν γινόταν να μην σχολιάσω  την άκρως ενδιαφέρουσα και εν δυνάμει επικίνδυνη επέλαση των μηχανών» μας λέει η Ειρήνη, η οποία αναζητά επίμονα το επόμενο σύνορο του δημιουργικού της πεδίου.

«Βλέπω την τεχνητή νοημοσύνη σαν ένα εξαιρετικό εργαλείο που θα αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμο σε όσους μπορέσουν να το εντάξουν στην εργαλειοθήκη τους. Τίποτα παραπάνω όμως από αυτό, τουλάχιστον σχετικά με την καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά και γενικότερα όπου χρειάζεται αυτό που λέγεται ψυχή. Προσωπικά ενσωματώνω το ΑΙ στην παλέτα μου και δημιουργώ τις εικόνες που με ενδιαφέρουν, πρόκειται όμως μόνο για μία βάση για κάτι που θα μετατρέψω εγώ σε κάτι άλλο μιας και θεωρώ πως από μόνη της η μηχανή δεν είναι -τουλάχιστον ακόμα- ικανή για όλα, όπως πολλοί πιστεύουν. Αντιθέτως, είναι σαν να μπάζει από παντού αυτό το κατά τα άλλα μαγικό επίτευγμα. Υπάρχουν ακόμα πολλά ζητήματα. Έχουμε αρκετό δρόμο μπροστά μας» σχολιάζει και ορίζει την πιθανή αρχή της συνύπαρξης ανθρώπου-μηχανής.

Κυρίαρχος πάντα ο άνθρωπος

Η γκαλερί Polana Institute από τη Βαρσοβία παρουσιάζει στην Ύδρα την ατομική έκθεση της Ειρήνης Καραγιαννοπούλου με τίτλο Aphrodisiac Intelligence. Η νέα σειρά έργων της εικαστικού αφορά  μια ιδιότυπη ενότητα έργων που εξερευνά τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης στην παραγωγή τέχνης.  Η Ειρήνη Καραγιαννοπούλου χρησιμοποιεί τεχνική κολάζ συνδυάζοντας τη  ζωγραφική και τις αλγοριθμικές δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης (Α.Ι)  για να διερευνήσει ποιητικά τη σχέση ανθρώπου και μηχανής.

Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στο Keresbino Hydra.  Παράλληλα  θα παρουσιαστεί το νέο τεύχος του περιοδικού Janus με εικόνες που δημιούργησε Ειρήνη Καραγιαννοπούλου, με τη συμβολή του αλγόριθμου και κείμενα της δημοσιογράφου Έφης Φαλίδα (Τα Νέα).

Στο έργο της  Aphrodisiac Intelligence, η εικαστικός δημιουργεί  την πρώτη ύλη της χρησιμοποιώντας αλγόριθμο και δεδομένα. Αφού πρώτα εκμαιεύσει από ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης τις ψηφιακές εικόνες που την ενδιαφέρουν, στη συνέχεια παρεμβαίνει με ζωγραφική και κολάζ. Καθώς περιηγούμαστε στην έκθεση αναπόφευκτα αναρωτιόμαστε τι δημιουργήθηκε από τον άνθρωπο και τι από τη μηχανή.

Η ποίηση των λέξεων και των εικόνων

Στην καλλιτεχνική πρακτική της η Ειρήνη Καραγιαννοπούλου χρησιμοποιεί μέσα όπως η ζωγραφική, η κινούμενη εικόνα, το κολάζ, το σχέδιο και οι εκδόσεις. Συχνά εντοπίζει την πρώτη ύλη της σε περιοδικά κι εφημερίδες περασμένων δεκαετιών. Ζωγραφίζει απευθείας πάνω στις τυπωμένες σελίδες, δημιουργεί κολάζ, φωτογραφίζει και  ξανατυπώνει τις εικόνες που επιλέγει, σε μία διαρκή διαπραγμάτευση με το ίδιο το υλικό, με την εικόνα, με τα όρια και με τις τεχνικές. Πολλές φορές οι εικόνες της επιστρέφουν με τη μορφή περιοδικού, όπως συμβαίνει στην ιδιότυπη περίπτωση του Janus femzine.

«Μου αρέσει να “πειράζω” φωτογραφίες που ανακαλύπτω σε περιοδικά μόδας περασμένων δεκαετιών. Ζωγραφίζω απευθείας πάνω στην σελίδες δίνοντας τα εικονιζόμενα πρόσωπα νέες ταυτότητες. Στη νέα σειρά έργων μου, που παρουσιάζεται στην Ύδρα, δημιουργώ νέες εικόνες συνομιλώντας με ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης. Δεν είναι κάπως ποιητικό το να δίνεις λέξεις και να εισπράττεις εικόνες; Ακόμα κι αν αυτό γίνεται ανάμεσα σε έναν άνθρωπο και μία μηχανή. Πρόκειται για μια γοητευτική συναλλαγή. Εξηγώντας στο πρόγραμμα πως φαντάζομαι την ιδανική εικόνα είναι κάπως σαν να μεταφράζω ένα όνειρο σε εικόνα. Και φυσικά, μου αρέσει να σπρώχνω ακόμα παραπέρα αυτές τις εικόνες, με μέσα παλιά αλλά αναντικατάστατα όπως η ζωγραφική το  σχέδιο το κολάζ και ούτω καθεξής» εξηγεί η Ειρήνη Καραγιαννοπούλου.

Οι ρόλοι της θηλυκότητας

Για τη δημιουργία του οποίου η καλλιτέχνης άντλησε την ιδέα της έκδοσής του ως έντυπο πειραματικού χαρακτήρα από δύο fanzines της δεκαετίας του 1970 που μοιράζονταν τον ίδιο τίτλο, Janus. Το ένα επικεντρωνόταν στην ποίηση και την επιστημονική φαντασία και εκδιδόταν στο Μάντισον του Γουισκόνσιν από μια ομάδα φεμινιστριών. Ενώ το άλλο, συνονομάτο Janus, απευθυνόταν στο ανδρικό φύλο, εκδιδόταν στο Λονδίνο και είχε ερωτικό περιεχόμενο.

Η Ειρήνη Καραγιαννοπούλου εμπνέεται και από τις δύο αυτές εκδόσεις για να δημιουργήσει το δικό της Janus, ως  μια αυτοέκδοση που κυκλοφορεί σε 150  αντίτυπα  εμπαίζοντας και σχολιάζοντας τις στερεοτυπικές αντιλήψεις γύρω από τη θηλυκότητα και τους ρόλους της.

«Οι ηρωίδες μου θεωρούν δεδομένο ότι έχουν τα ίδια δικαιώματα τις ίδιες υποχρεώσεις με το αντίθετο φύλο. Εξυπακούεται ότι είναι απελευθερωμένες και ανεξάρτητες, είναι ιδανικές μαχήτριες. Και με γοητευτικό τρόπο καταρρίπτουν συνεχώς τα στερεότυπα με τα οποία βομβαρδίζονται. Έχουν όνειρα.  Και μάχονται ασταμάτητα για να τα κατακτήσουν. Κάνουν όλα τα επαγγέλματα. Ταξιδεύουν ασταμάτητα, βοηθούν η μία την άλλη, δεν γνωρίζουν τι σημαίνει η λέξη ζήλεια και τους αρέσει ενίοτε να παίζουν και με μηχανές. Αν καμιά φορά τις δείτε να φοράνε μάσκες μπορεί να είναι γιατί έχουν κάνει κάποια σκανδαλιά. Εγώ πάντως δεν πρόκειται να τις μαρτυρήσω» σχολιάζει η Ειρήνη Καραγιαννοπούλου.

Ας εκπλαγούμε ευχάριστα

Κάθε τεύχος του Janus  προκύπτει από τη  συνεργασία της εικαστικού και μιας προσκεκλημένης από την ίδια προσωπικότητα. Έτσι το τρίτο τεύχος του Janus femzine που θα παρουσιαστεί στην Ύδρα περιέχει εικόνες που προέκυψαν από τους πειραματισμούς της ζωγράφου με συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.

Η δημοσιογράφος Έφη Φαλίδα  με αφορμή αυτές τις εικόνες επινοεί ένα σενάριο γύρω από  τη νέα πραγματικότητα της ψηφιακής παρουσίας. Από τη σύζευξη εικόνας -λόγου  προκύπτει ένα τεύχος αφιερωμένο στην επέλαση των μηχανών και τον ενθουσιασμό αλλά και την ανησυχία που μας προκαλεί.

Χωρίς διάθεση κινδυνολογίας, το γοητευτικό αυτό παιχνίδι με τις λέξεις,  τη φαντασία, αλλά και την εκπαίδευση της μηχανής, είναι μόνο μία από τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Όπως γράφει η Έφη Φαλίδα «πρέπει να δημιουργήσεις τις προϋποθέσεις για την έκπληξη και στη συνέχεια να δεχτείς τις συνέπειες».

INFO

Aphrodisiac Intelligence

Keresbino Hydra/ Polana Institute

Εγκαίνια 19 Ιουνίου στις 6 μ.μ

Διάρκεια έως 15 Ιουλίου , 12.00-19.00