Οι ελληνικές αρχές ενήργησαν γρήγορα για την προσαγωγή σήμερα στο δικαστήριο εννέα υπόπτων για διακίνηση ανθρώπων, μετά τον μαζικό πνιγμό την περασμένη εβδομάδα στα ανοιχτά των ακτών της χώρας.

Αυτοί κατηγορούνται ότι οδηγούσαν το αλιευτικό σκάφος, που βυθίστηκε στα ανοιχτά των ελληνικών ακτών, αφήνοντας πίσω του εκατοντάδες αγνοούμενους, που θεωρούνται πια νεκροί, σε ένα από τα χειρότερα ναυάγια στη Μεσόγειο. Όλοι τους δήλωσαν αθώοι, γράφει ο Guardian.

Όταν ένας μαζικός πνιγμός κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα, οι κυβερνήσεις ανησυχούν, καθώς διερευνάται και η δική τους ευθύνη. Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες, η ελληνική κυβέρνηση κατηγορήθηκε στους New York Times για εμπλοκή της σε απωθήσεις πλοίων με μετανάστες και πολλά ερωτήματα έχουν εγερθεί σήμερα για τις ενέργειες της ελληνικής ακτοφυλακής σε αυτή την τελευταία καταστροφή.

Ανταποκρινόμενοι στα παραπάνω, οι υπουργοί ακολουθούν μια συγκεκριμένη πορεία και προσπαθούν να εκτρέψουν την ευθύνη προς τους «κακούς διακινητές». Ακριβώς αυτό έκανε και η Πρίτι Πατέλ, η πρώην υπουργός Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, μετά τους μαζικούς πνιγμούς στη Μάγχη τον Νοέμβριο του 2021.

Το σήμα κινδύνου

Άσχετα με το γεγονός ότι οι μεγαλο-διακινητές δεν συνηθίζουν να οδηγούν υπερφορτωμένα σκάφη σε επικίνδυνα νερά. Μερικές φορές, ωστόσο, οι φτωχοί μετανάστες αναλαμβάνουν να φέρουν τέτοια ταξίδια εις πέρας, με αντάλλαγμα τη διέλευση τους με μειωμένα ή καθόλου κόμιστρα.

Ο οργανισμός Alarm Phone – ο οποίος παρακολουθεί τα σκάφη με μετανάστες και ειδοποιεί την ακτοφυλακή, όταν αυτά βρίσκονται σε κίνδυνο, μεταδίδοντας τις θέσεις τους στο παγκόσμιο σύστημα εντοπισμού (GPS) και άλλες ζωτικής σημασίας πληροφορίες – ανέφερε σε δήλωση του ότι έστειλε ηλεκτρονικό μήνυμα στις ελληνικές αρχές και την Frontex, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, ειδοποιώντας αμφοτέρους για το γεγονός ότι επέβαιναν 750 άτομα σε υπερπλήρες σκάφος που βρισκόταν σε κίνδυνο κοντά στην Καλαμάτα.

Σύμφωνα με ανάρτηση του στο Twitter, «κανείς δεν επενέβη και το σκάφος ανετράπη». Η οργάνωση απηύθυνε έκκληση στις αρχές «να σταματήσουν να κατηγορούν τους ανθρώπους στο δρόμο για τον ίδιο τους τον θάνατο». (Οι ελληνικές αρχές έχουν ισχυριστεί ότι όσοι επέβαιναν στο σκάφος αρνήθηκαν επανειλημμένα τη βοήθεια τους).

Ενώ πολλοί διακινητές μπορεί να είναι άπληστοι και αδίστακτοι, ανταποκρίνονται στην ανθρώπινη ζήτηση με μια προσφορά μεγάλου κινδύνου και υψηλής τιμής. Οι διακινητές δεν είναι η αιτία της μαζικής μετανάστευσης ανθρώπων, που αναζητούν επιβίωση και ασφάλεια. Σε αντίθεση με τις κυβερνητικές διαφημίσεις, οι άνθρωποι δεν αποφασίζουν να ξεριζωθούν από τις οικογένειές τους, τα σπίτια και τις κοινωνίες τους βασισμένοι στη δόλια ανάρτηση ενός διακινητή στο TikTok.

Τα παράτυπα ταξίδια

Στην πραγματικότητα, η απόφαση για την απόδραση λαμβάνεται πρώτα και μετά αναζητείται ο διακινητής – συχνά χρησιμοποιώντας τις συστάσεις από τις προσωπικές γνωριμίες στον τόπο καταγωγής τους και όχι τις σχετικές διαφημίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το χάσμα μεταξύ της αντιμεταναστευτικής ρητορικής πολλών αρχηγών κυβερνήσεων και του αυξανόμενου αριθμού ανθρώπων που μεταναστεύει μεγαλώνει.

Ο Ρίσι Σούνακ υπερηφανεύτηκε ότι τα σχέδια, που αναπτύχθηκαν για να αποτρέψουν τους ανθρώπους να διασχίζουν τη Μάγχη με μικρά σκάφη, λειτούργησαν, μειώνοντας κατά 20% τις διελεύσεις μέχρι στιγμής φέτος – μόλις λίγες μέρες πριν αποκαλυφθεί ότι τη διέσχισαν περισσότερα από 2.000 άτομα σε διάστημα μιας εβδομάδας.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το Πρόγραμμα του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης για τους Αγνοούμενους Μετανάστες, το 2022 περίπου 3.800 άνθρωποι πέθαναν σε μεταναστευτικές διόδους εντός και από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική – ο υψηλότερος αριθμός από το 2017, οπότε καταγράφηκαν 4.255 θάνατοι. Τα στοιχεία είναι πιθανό να υποτιμούν τον πραγματικό αριθμό των ζωών που χάθηκαν κατά τη διάρκεια αυτών των παράτυπων μεταναστευτικών ταξιδιών.

Είναι σαφές ότι οι αποτρεπτικοί μηχανισμοί δεν λειτουργούν. Το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει τους απελαύνοντες ανθρώπους, που φτάνουν με μικρά σκάφη στη Ρουάντα, ως το πετράδι του στέμματος της αποτρεπτικής πολιτικής του.  Ωστόσο, οι αιτούντες άσυλο, που απειλούνται ότι θα σταλούν εκεί, λένε ότι το σχέδιο θα αυξήσει στην πραγματικότητα τη διακίνηση ανθρώπων, καθώς όποιος σταλεί πίσω θα παρακαλέσει ή θα δανειστεί χρήματα για να πληρώσει τους διακινητές για δεύτερη φορά, προκειμένου να φύγει από τη χώρα της ανατολικής Αφρικής.

Ζητείται επιτεύξιμος πραγματισμός

Η παράτυπη μετανάστευση αναμφίβολα θέτει περίπλοκες προκλήσεις στις κυβερνήσεις, αλλά απαιτείται επιτεύξιμος πραγματισμός και όχι ανέφικτη ρητορική. Μπορούν να βελτιωθούν οι συνθήκες στις χώρες καταγωγής των ανθρώπων αυτών, ώστε να αποτραπεί η αναχώρηση ορισμένων;

Μπορούν όσοι φτάνουν εδώ να έχουν άμεσα τακτοποιημένα τα απαιτούμενα για την προστασία τους, ώστε να μην μένουν για καιρό σε ένα κενό που βαρύνει τους φορολογούμενους μέχρι να ολοκληρωθούν οι σχετικές διαδικασίες;

Το μέγεθος των ανθρώπινων απωλειών από αυτό το σκάφος είναι δύσκολο να κατανοηθεί. Χωρίς αμφιβολία, πολλοί άνθρωποι φοβήθηκαν από την πρώτη στιγμή που στριμώχτηκαν στο πλοίο, αλλά και ήλπιζαν ταυτόχρονα ότι θα μεταφέρονταν σε ένα ασφαλέστερο μέρος.

Η λαχτάρα για την επιβίωση είναι ριζωμένη στο ανθρώπινο DNA, ανεξάρτητα από τον παγκόσμιο ταχυδρομικό κώδικα. Αυτό θα πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης για τις πολιτικές των κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής πρόκλησης.

Headlines