Μουσείο Ακρόπολης: Συμπλήρωσε 14 χρόνια λειτουργίας – Τα πεπραγμένα

Διπλασιάζοντας τους επισκέπτες του από την προηγούμενη χρονιά (1.716.570 μεταξύ Ιουνίου 2022 και Ιούνιου 2023), το Μουσείο Ακρόπολης γιορτάζει σήμερα Τρίτη 20/06 τα 14 χρόνια λειτουργίας του.

Με αφορμή τη συγκεκριμένη επέτειο, τη Δευτέρα 19 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε συνέντευξη τύπου, κατά την οποία ο γενικός διευθυντής του Μουσείου, καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης παρουσίασε τα πεπραγμένα των τελευταίων δύο χρόνων, αλλά και τις μελλοντικές δράσεις.

Η πολυμελής ορχήστρα αποτελείται από νέα παιδιά, κυρίως μαθητές και φοιτητές, με κοινό χαρακτηριστικό την άψογη καλλιτεχνική δεξιοτεχνία, το μεράκι και το αστείρευτο ταλέντο τους. Την ορχήστρα διευθύνει ο μαέστρος Νίκος Πατρής. Συμμετέχουν ο Βασίλης Λέκκας, ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, η Ζωή Παπαδοπούλου και ο Μπάμπης Βελισσάριος. Την βραδιά παρουσιάζει ο Αλέξης Κωστάλας. Η είσοδος στη συναυλία είναι ελεύθερη.

Την ημέρα αυτή, οι εκθεσιακοί χώροι του Μουσείου θα είναι ανοιχτοί από τις 9 το πρωί έως τις 12 μεσάνυχτα με κανονικό εισιτήριο. Τις ίδιες ώρες θα λειτουργεί και το εστιατόριο του δευτέρου ορόφου με θέα στην φωτισμένη Ακρόπολη.

Η σπουδαία παρουσία του Δημήτρη Παντερμανλή

Κάνοντας συγκεκριμένη αναφορά στο σπουδαίο έργο του Δημήτρη Παντερμανλή, ο οποίος υπηρέτησε ως Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Ανέγερσης Νέου Μουσείου Ακρόπολης από το 2000 έως το 2019 και ως Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Ακρόπολης από το 2009 έως το 2022, αναφέρθηκε στην πολύσημαντη προσφορά του.

«Το Μουσείο Ακρόπολης δεν περιέχει μόνο το κάλλος του αρχαίου ελληνικού κόσμου αλλά και την ψυχή του δημιουργού του και θα τον θυμόμαστε πάντα με αγάπη και ευγνωμοσύνη. Το Διοικητικό Συμβούλιο του μουσείου έδωσε το όνομα του αείμνηστου Προέδρου του στο Αμφιθέατρο και θεσμοθέτησε το Πρόγραμμα Υποτροφίας Κλασικής Αρχαιολογίας «Δημήτριος Παντερμαλής».

Το Μουσείο τέλεσε μνημόσυνο 40 ημερών στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου και Αγίων Αναργύρων Μακρυγιάννη και την ίδια μέρα φυτεύτηκε μία ελιά στην μνήμη του αείμνηστου Προέδρου του, η οποία υποδέχεται τους επισκέπτες στην είσοδο του Μουσείου επί της οδού Μητσαίων.

Ο γενικός διευθυντής ανακοίνωσε αι στην ανανέωση της μόνιμης έκθεσης κυρίως στην Αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης, με σκοπό τον ορθολογικότερο καταμερισμό των εκθεμάτων στις θεματικές τους ενότητες.

Καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και συνεργασίες

Την τελευταία διετία το Μουσείο πρόσφερε στους επισκέπτες του πληθώρα καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και εμπειριών:

• Παραστάσεις χορού στους εκθεσιακούς χώρους σε συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή (MicroDances Athens, 9-10 Οκτωβρίου 2021).
• Μουσική βραδιά για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στην Αίθουσα του Παρθενώνα με θέμα «Οι ξενιτεμένες θεές του Παρθενώνα» και παρουσίαση του έργου ποιητριών της αρχαιότητας, σε μουσική Λένας Πλάτωνος και ερμηνεία Μαρίας Φαραντούρη, μια συνεργασία με το Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη (8 Μαρτίου 2022).
• Μουσικές εκδηλώσεις στο προαύλιο του Μουσείου με τη συμμετοχή γνωστών ερμηνευτών, όπως τη Νατάσα Μποφίλιου, στο πλαίσιο του 1ου Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής, μια συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού και την Εθνική Λυρική Σκηνή (18-20 Απριλίου 2022).
• Αφιέρωμα Rachmaninoff στην Αίθουσα του Παρθενώνα, στο πλαίσιο του προγράμματος «Μουσική δωματίου στα μουσεία», σε συνεργασία με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (31 Μαρτίου 2023).

Το Μουσείο ξεκίνησε μια νέα συνεργασία με την Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής του Δήμου Αθηναίων με τη συμμετοχή του στο Athens City Festival, όπου διοργάνωσε δύο βραδιές γευσιγνωσίας στο εστιατόριο σε συνδυασμό με ξενάγηση στα εκθέματα που σχετίζονται με την αρχαία διατροφή (12 Μαΐου 2022 και 4 Μαΐου 2023) και δύο συναυλίες τζαζ στη βεράντα του εστιατορίου (16 Μαΐου 2022 και 22 Μαΐου 2023).

Την Πανσέληνο του Αυγούστου το Μουσείο πρόσφερε στους επισκέπτες του μια βραδιά με ελληνικά τραγούδια για το φεγγάρι και μουσική κινηματογράφου από την Μπάντα της Πολεμικής Αεροπορίας (12 Αυγούστου 2022).

Τις εορταστικές περιόδους των Χριστουγέννων το Μουσείο παρουσίασε κάλαντα από την Παιδική Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (22 Δεκεμβρίου 2022) και το Γυναικείο Φωνητικό Σύνολο CHORES (28 Δεκεμβρίου 2022), δύο εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν με τη συνεργασία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Φιλοξένησε επίσης την περίφημη Ορχήστρα Πνευστών του Μουσικού Σχολείου Ιλίου (19 Δεκεμβρίου 2021) και, για παραδοσιακούς χορούς, τον Όμιλο Βρακοφόρων Ρεθύμνου Κρήτης (23 Δεκεμβρίου 2021) και την Εύξεινο Λέσχη Επισκοπής Νάουσας Νομού Ημαθίας (30 Δεκεμβρίου 2022).

Πρωτότυπες θεματικές παρουσιάσεις

Το Μουσείο συνεχίζει να προσφέρει δωρεάν εβδομαδιαίες θεματικές παρουσιάσεις από τους αρχαιολόγους του, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να ανακαλύψουν ενδιαφέρουσες, συχνά άγνωστες, πτυχές του αρχαίου κόσμου.

Με αφορμή τη δράση «Περιοδικοί ή απρόσμενοι επισκέπτες» με έργα από τον Καναδά και τις ΗΠΑ, πραγματοποιήθηκαν οι παρουσιάσεις «Μια γιορτή για την Αθηνά. Η πομπή και οι αγώνες των Μεγάλων Παναθηναίων» (24 Ιουνίου 2022 – 21 Απριλίου 2023) και «Ο κόσμος της εργασίας στην αρχαία Αθήνα» (5 Φεβρουαρίου 2023 – 30 Ιουλίου 2023).

Στην παρουσίαση «Κρυφές ιστορίες διασποράς» (22 Μαΐου 2022 – 29 Ιανουαρίου 2023), οι επισκέπτες ανακάλυψαν τις περιπέτειες μικρότερων θραυσμάτων του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα, πέρα από τα γλυπτά που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο, αλλά και άλλων αρχαιοτήτων της Ακρόπολης που σήμερα είναι διασκορπισμένες σε διάφορα ευρωπαϊκά μουσεία.

Παράλληλα, συνεχίζεται μέχρι σήμερα η θεματική «Σάββατο στο Μουσείο με 20+1 αριστουργήματα», ένας ξεχωριστός περίπατος στους εκθεσιακούς χώρους που μυεί τους επισκέπτες στην αρχαία ελληνική τέχνη μέσα από μύθους και θρύλους, δοξασίες και παραδόσεις, ιστορικά ορόσημα και ανθρώπινες ιστορίες.

Τους καλοκαιρινούς μήνες προσφέρεται σταθερά η παρουσίαση «Περπατώντας στην αρχαία γειτονιά του Μουσείου Ακρόπολης», ένα μαγευτικό ταξίδι στον χρόνο, την ιστορία και την καθημερινότητα των ανθρώπων που έζησαν στη σκιά του βράχου της Ακρόπολης για περισσότερο από 4.500 χρόνια.

Τη θεματική αυτή είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν οι επισκέπτες στις 27-28 Μαΐου 2023, σε δύο έκτακτες παρουσιάσεις στο πλαίσιο της πανελλήνιας επετειακής δράσης «Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές» που διοργάνωσε το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Προγράμματα για ειδικές ομάδες κοινού

Ανταποκρινόμενο στον ρόλο του ως πολιτιστικός οργανισμός στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου, το Μουσείο υλοποιεί δράσεις και προγράμματα που απευθύνονται σε ειδικές ομάδες επισκεπτών, συμβάλλοντας στην κοινωνική τους ένταξη και επανένταξη. Το Μουσείο περιέλαβε στις δράσεις του τακτικά προγράμματα που απευθύνονται σε πρόσφυγες και μετανάστες, ενθαρρύνοντας τη γνωριμία και εξοικείωσή τους με την ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας που τους φιλοξενεί.

Παράλληλα επέκτεινε τη συνεργασία του με τα Καταστήματα Κράτησης της χώρας, προσφέροντας διαδικτυακές ξεναγήσεις σε ομάδες μαθητών των σχολείων δεύτερης ευκαιρίας των φυλακών, ενώ πραγματοποίησε προγράμματα για ειδικά σχολεία, δομές περίθαλψης ψυχικά νοσούντων και κέντρα αποκατάστασης εθισμένων ατόμων, ύστερα από σχετικά αιτήματα.

Επιπλέον συνεργάζεται με την Ειδική  Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων και τους εκπαιδευτές των Δομών Φιλοξενίας για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της συμπεριληπτικής δράσης για ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες με θέμα «Τέχνες, τεχνίτες και επαγγέλματα στην αρχαία Αθήνα», η οποία ξεκίνησε τον Μάιο του 2023 με μεγάλη ανταπόκριση.

Σχολεία

Κατά την περίοδο Ιουνίου 2021 – Ιουνίου 2023 το Μουσείο επισκέφθηκαν 139.740 μαθητές σχολείων από την Ελλάδα και 92.802 μαθητές σχολείων από το εξωτερικό. Από αυτούς πολλοί παρακολούθησαν κάποιο από τα 6 εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρει το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων.

Τα προγράμματα αυτά απευθύνονται σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, περιλαμβάνουν ελκυστικές διαδρομές και σχεδιάζονται με σύγχρονες μουσειοπαιδαγωγικές αντιλήψεις και βιωματική προσέγγιση. Επιπλέον το Τμήμα πρόσφερε μία ακόμα δράση με τίτλο «Η ΣΤ’ Δημοτικού στο Μουσείο Ακρόπολης» σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ Αιγέας.

Για την καλύτερη επικοινωνία του Μουσείου με τα σχολεία διοργανώθηκαν 2 σεμινάρια για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης με τίτλο «Σχεδιάζοντας την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης» (25 Νοεμβρίου 2022 και 9 Δεκεμβρίου 2022).

Για τα σχολεία που αδυνατούν να επισκεφθούν το Μουσείο, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων δημιούργησε πρόσφατα το πρόγραμμα «Το Μουσείο στο σχολείο», όπου τα σχολεία έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ανάμεσα σε 5 διαδικτυακά προγράμματα που παρουσιάζουν ζωντανά οι αρχαιολόγοι του Μουσείου.

Περιοδικές εκθέσεις

Από τις 20 Δεκεμβρίου 2022 έως και τις 2 Απριλίου 2023, το Μουσείο παρουσίασε στην Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων την έκθεση με τίτλο «Ένδυμα Ψυχής», με 70 εμβληματικά έργα του φωτογράφου Βαγγέλη Κύρη και του εκφραστή της κεντητικής τέχνης Ανατόλι Γεωργίεφ. Η έκθεση, που τέλεσε υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, πραγματοποιήθηκε με την ευγενική υποστήριξη του Ιδρύματος Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη και την συνεργασία του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.

Από τις 24 Μαΐου 2023 έως και τις 4 Ιουνίου 2023, το Μουσείο φιλοξένησε την έκθεση «A More Perfect Union: American Artists and the Currents of Our Time» που οργάνωσε η Πρεσβεία των Η.Π.Α. στην Αθήνα σε συνεργασία με το πρόγραμμα Art in Embassies του U.S. State Department, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Η έκθεση επικεντρωνόταν σε θέματα ισότητας και ελευθερίας, με έργα τέχνης από τους πιο γνωστούς σύγχρονους Αμερικανούς καλλιτέχνες, όπως Bruce Nauman, Yoko Ono, Christine Sun Kim, Edward Ruscha και Carrie Mae Weems.

Ανανέωση της μόνιμης έκθεσης

Ο διαρκής εμπλουτισμός και η ανανέωση της μόνιμης έκθεσης αποτελούν για το Μουσείο Ακρόπολης σημαντικό μέρος της μουσειακής πρακτικής του. Για τον λόγο αυτόν προχώρησε σε σειρά διορθωτικών κινήσεων, κυρίως στην Αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης, με σκοπό τον ορθολογικότερο καταμερισμό των εκθεμάτων στις θεματικές τους ενότητες. Στην είσοδο της ανανεωμένης αίθουσας υποδέχονται τον επισκέπτη οι δύο σφίγγες της Ακρόπολης και αμέσως μετά ο Μοσχοφόρος.

Η συγκέντρωση των αρχαϊκών αρχιτεκτονικών γλυπτών, των Κορών και των ανδρικών αγαλμάτων σε διακριτές ενότητες, επιτρέπει την καλύτερη πρόσληψη του μουσειακού αφηγήματος και την ενίσχυση της εμπειρίας του επισκέπτη.

Δημιουργήθηκε επίσης η νέα εκθεσιακή ενότητα «Αξιωματούχοι και επαγγελματίες», δίνοντας τη δυνατότητα στον επισκέπτη να δει με άλλο μάτι, όχι μόνο την αισθητική ομορφιά των αγαλμάτων, αλλά και τα έργα τέχνης, τους ανθρώπους και τις κοινωνίες που τα παρήγαγαν.

Παράλληλα η έκθεση εμπλουτίστηκε με νέα έργα. Στην Αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης επανατοποθετήθηκε ο Κούρος Ακρ. 596, μετά την επανασυντήρηση και τη συνάρμοση του κορμού με τη βάση, και προστέθηκαν από τις αποθήκες η βάση περιρραντηρίου της Πλύντριας Σμικύνθης (Ακρ. 607), ο κίονας του γναφέα Σίμωνα (Ακρ. 429) και ο κιονίσκος με το άγαλμα της Κόρης (Ακρ. 6503).

Στη βόρεια πτέρυγα του πρώτου ορόφου προστέθηκε η κεφαλή του Ομήρου (EAM 626), η κεφαλή που αποδίδεται στον ρήτορα Δέξιππο (EAM 581) και το αρχιτεκτονικό μέλος με τα ανάγλυφα σύμβολα της Αθηνάς (Ακρ. 2444).

Επιπλέον, το Μουσείο προχώρησε στην αλλαγή φωτισμού στους εκθεσιακούς χώρους του πρώτου και του τρίτου ορόφου, δημιουργώντας καλύτερες συνθήκες θέασης και αναδεικνύοντας γοητευτικές λεπτομέρειες των εκθεμάτων.

Επανένωση αρχιτεκτονικών γλυπτών Παρθενώνα

Στις 29 Σεπτεμβρίου 2021 πάρθηκε για πρώτη φορά έπειτα από 38 χρόνια συστάσεων Απόφαση της UNESCO, που αναγνωρίζει τον διακρατικό/διακυβερνητικό χαρακτήρα του ελληνικού αιτήματος για την επανένωση των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα.

Στις 3 Ιανουαρίου 2022 πραγματοποιήθηκε η επιστροφή από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στο Μουσείο Ακρόπολης δέκα θραυσμάτων του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα.

Στις 10 Ιανουαρίου 2022 έγινε η επιστροφή με μορφή κατάθεσης του περίφημου «θραύσματος Fagan» από το Μουσείο A. Salinas του Παλέρμο. Στις 2 Μαΐου 2022 έγινε η επικύρωση παμψηφεί της Απόφασης του Σεπτεμβρίου 2021 από την UNESCO. Στις 29 Μαΐου 2022 εκδόθηκε η άδεια nulla osta από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας, ώστε το «θραύσμα Fagan» να φύγει για πάντα από την Ιταλία, καθώς είχε ήδη γίνει αποδεκτή από τις Σικελικές Αρχές. Στις 4 Ιουνίου 2022 πραγματοποιήθηκε η οριστική επανένωση του «θραύσματος Fagan» στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα στο Μουσείο Ακρόπολης.

Η ενέργεια αυτή άνοιξε το δρόμο για την οριστική επιστροφή τριών θραυσμάτων του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα από τα Μουσεία του Βατικανού, χάρη στην απόφαση του Πάπα Φραγκίσκου στις 16 Δεκεμβρίου 2022 να τα δωρίσει στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμο Β.

Στις 7 Μαρτίου 2023, στις αίθουσες των Musei Vaticani, υπεγράφη το κείμενο της συμφωνίας μεταξύ του εκπροσώπου του Πάπα, Καρδιναλίου Fernando Vérgez Alzaga, του εκπροσώπου του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, Πατρός Εμμανουήλ Παπαμικρούλη και της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κας Λίνας Μενδώνη.

Την ίδια ημέρα υπεγράφη και το Πρωτόκολλο Παράδοσης και Παραλαβής των τριών θραυσμάτων από τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Β’ και τον Γενικό Διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης, Καθ. Νικόλαο Χρ. Σταμπολίδη. Τα θραύσματα αφίχθησαν στην Αθήνα στις 10 Μαρτίου 2023 και επανενώθηκαν με τα υπάρχοντα στην έκθεση του Μουσείου στις 24 Μαρτίου 2023.

Τέλος, με την ευκαιρία της Γενικής Συνέλευσης του Διεθνούς Συνδέσμου για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα που διεξήχθη στο Μουσείο Ακρόπολης στις 15 Σεπτεμβρίου 2022, το Μουσείο διοργάνωσε στις 16 Σεπτεμβρίου 2022 σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού την διεθνή ημερίδα με θέμα «Παρθενώνας και Δημοκρατία», όπου συμμετείχαν διακεκριμένοι επιστήμονες και εκπρόσωποι των διεθνών Επιτροπών για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Τα μάρμαρα λάμπουν στον ήλιο μόνο εδώ

«Δεν μπορεί να ακούγεται ότι οι Έλληνες θέλουν τα Γλυπτά για τη δική τους ταυτότητα και περηφάνια. Είναι λάθος αυτό. Οι Έλληνες τα θέλουν εδώ, όχι μόνοι τους. Τα θέλει η παγκόσμια κοινότητα εδώ για το βιωματικό χαρακτήρα που έχει η αίθουσα του Παρθενώνα στο Μουσείο Ακρόπολης με το μνημείο το ίδιο απέναντι.

Η παγκόσμια κοινότητα τα θέλει και εκείνη πιέζει προς κάθε κατεύθυνση γιατί όπου και να τα τοποθετηθούν, στο καλύτερο μουσείο του κόσμου, σε όποιες συνθήκες φωτισμού, ποτέ δεν θα έχουν το χάδι από το φως του ήλιου που τα γέννησε.

Αυτά τα μάρμαρα λάμπουν στον ήλιο μόνο εδώ. Πουθενά αλλού δεν μπορεί να αντανακλάται το φως με το ίδιο τρόπο όπως εδώ», τόνισε μεταξύ άλλων ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, που αναφέρθηκε διεξοδικά και στην ιστορία της επιστροφής του θραύσματος Fagan. «Είναι το πρώτο ‘ελγίνειο’ που επιστρέφει στην Ελλάδα», είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας τη μεγάλη σημασία που είχε η οριστική επιστροφή του στην Ελλάδα, καθώς «αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί, ο δρόμος δηλαδή της καλής θέλησης».

Τέλος στον άμεσο προγραμματισμό είναι η παρουσίαση της έκθεσης με τίτλο «Προσωπικότητες και αλληγορίες από την αρχαιότητα έως σήμερα», με 160 αντικείμενα.