Αζερμπαϊτζάν: Μετατρέποντας την κόλαση ενός πεδίου μάχης σε τουριστικό θέρετρο

Η Σουσί θεωρείται η καρδιά του Καραμπάχ, μέρος ενός θύλακα που αμφισβητείται εδώ και καιρό από το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία. Ένα φυσικό φρούριο που περιβάλλεται από απότομους βράχους, η πόλη έχει στρατηγική σημασία, καθώς θεωρείται το κλειδί για το Καραμπάχ.

Χιλιάδες ήταν οι απώλειες τόσο για τους Αρμενίους, όσο και για τους Αζέρους, πριν τελικά καταληφθεί ανακαταληφθεί η πόλη το 2020 αναγκάζοντας το Ερεβάν να αναγνωρίσει την ήττα του παραδίδοντας από τις πιο σημαντικές πολιτισμικά πόλεις.

Ωστόσο, η πόλη που πρίν τον πόλεμο είχε 16.000 κατοίκους κατάντησε πόλη-φάντασμα, με κατεστραμμένα κτήρια, τοίχους με χιλιάδες σφηνωμένες σφαίρες, σπασμένα παράθυρα και με δρόμους άδειους.

Παρ’ όλα αυτά το Μπακού ξεκίνησε αμέσως να βάζει μπρος τα σχέδιά του για να ανοικοδομήσει τη νέα πόλη μετατρέποντας το πρώην πεδίο μάχης σε τουριστική ατραξιόν.

Όπως αναφέρει η δημοσιογράφος Liz Cookman στο αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy, η μετατροπή της Σουσί σε τουριστικό αξιοθέατο αποτελεί μέρος του σχεδίου του Αζερμπαϊτζάν να εδραιώσει την κατοχή του στα εδάφη που απέσπασε από την Αρμενία στον πόλεμο.

Ζευγάρι επισκέπτεται το Πάρκο Στρατιωτικών Τροπαίων (Πηγή: foreign policy)

Τουρισμός ίσον ανάπτυξη

Οικοδόμοι του Αζερμπαϊτζάν έχουν κατακλύσει την περιοχή για τις απαραίτητες εργασίες. Το πρώτο αεροδρόμιο του θύλακα εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2021, ενώ κατασκευάστηκε και ένας «Δρόμος Νίκης» μήκους 60 μιλίων που συνδέει το Fuzuli με την πόλη. Στο έργο της κατασκευής του αεροδρομίου συμμετείχαν εταιρείες οι οποίες έχουν έδρα την Τουρκία. Δύο ξενοδοχεία έχουν επίσης ανακαινιστεί.

Το 2021 ο εκπρόσωπος του Αλίεφ στη Σούσα Αϊντίν Καρίμοφ, είπε ότι μπορεί να χρειαστεί ενάμιση χρόνο για να είναι έτοιμα τα κτίρια κατοικιών να υποδεχθούν τους Αζέρους κατοίκους που είχαν φύγει επί αρμενικής κατοχής, αλλά οι τουρίστες αναμένεται να φτάσουν ήδη από το επόμενο έτος (2022).

«Το τρέχον σχέδιό μας είναι να ανοικοδομήσουμε υποδομές, όπως τροφοδοσία, αλλά σκεφτόμαστε την ανάπτυξη από την άποψη της παροχής ευκαιριών στους κατοίκους της Σούσα. Έχουμε δώσει προτεραιότητα στη δημιουργία σχολείου και νοσοκομείου», είπε.

Η τουριστική ανάπτυξη, ελπίζει, θα λειτουργήσει ως οικονομική άγκυρα για μια περιοχή που κατά τα άλλα ζει από τη γεωργία και τα εμβάσματα.

Ο πρόεδρος Αλίεφ επιθεωρεί τις προόδους των κατασκευών στην πόλη (shusha.gov)

«Ξεκινήσαμε δουλεύοντας με ό,τι έχουμε για να μπορούμε να δεχόμαστε τουρίστες—όταν δέχεσαι τουρίστες, τότε χρειάζεσαι ανθρώπους για να τους εξυπηρετήσουν. Σημαίνει ότι οι μελλοντικοί κάτοικοι θα έχουν πολλές ευκαιρίες εργασίας», είπε ο Καρίμοφ.

Τσιμπημένες τιμές

Τα πρώτα ταξίδια που επέτρεcαν σε τουρίστες να διανυκτερεύουνε στην πόλη ξεκίνησαν φέτος, όπως αναφέρει το eurasianet. Πέρυσι εγκαινιάστηκαν ημερήσιες εκδρομές στο Σουσί και στο Άγκνταμ, μια άλλη πόλη που παλαιότερα ήταν υπό αρμενική κατοχή.

Αρμενικά πολεμικά λάφυρα έχουν γίνει τουριστική ατραξιόν (Πηγή: Wikipedia)

Η τιμή είναι περίπου 125 δολ. για 2ήμερες εκδρομές και 220 δολ. για 3ήμερες εκδρομές, συμπεριλαμβανομένων των ταξιδιών με λεωφορείο, διαμονή σε ξενοδοχείο, πρωινό και υπηρεσία ξεναγού. Κατά τη διάρκεια των περιηγήσεων, οι επισκέπτες μπορούν να δουν ό,τι έχει απομείνει από τα ιστορικά αξιοθέατα της κατεστραμμένης από τον πόλεμο πόλης.

Όταν ανακοινώθηκαν τα ταξίδια στις αρχές Μαρτίου, υπήρχε ήδη δυσαρέσκεια για τις τιμές. «Δεν είμαι τουρίστας στη χώρα μου, πόσο μάλλον επισκέπτης. Δεν θα πήγαινα ποτέ [σε μια τέτοια περιοδεία] ακόμα κι αν μπορούσα, και θα το κάνω όταν μπορώ χωρίς καμία άδεια και όταν η ασφάλειά μου είναι ίδια με άλλες περιοχές», σχολίασε ένας χρήστης του Facebook.

Αζέρικος εθνικισμός και σκληρή πραγματικότητα για Αρμενία

Η αναζωογόνηση του Σουσί έγινε ευπρόσδεκτη σε όλο το Αζερμπαϊτζάν, όπου ο εθνικισμός λειτουργεί τονωτικά. Ήδη το Πάρκο Στρατιωτικών Τροπαίων στο Μπακού έχει προκαλέσει αντιδράσεις, καθώς περιέχει πολεμικά τρόπαια που κατασχέθηκαν από τις Ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν από τους Αρμενίους το 2020.

Ο Γερεβάν κατηγόρησε το Μπακού ότι ταπεινώνει δημόσια τη μνήμη των νεκρών στον πόλεμο, με τον διαμεσολαβητή της Αρμενίας να το αποκαλεί «ξεκάθαρη εκδήλωση φασισμού». Πολλοί διεθνείς δημοσιογράφοι χαρακτήρισαν το πάρκο «βάρβαρο».

Την ίδια στιγμή, η Αρμενία έπρεπε να δεχτεί ότι το Σουσί έχει χαθεί με ελάχιστες πιθανότητες να το πάρει πίσω, σύμφωνα με τον Richard Giragosian, διευθυντή του Κέντρου Περιφερειακών Μελετών, μιας δεξαμενής σκέψης στο Ερεβάν. Ωστόσο, τα σχέδια να το μετατρέψουν σε τουριστικό θέρετρο, είπε, θεωρούνται στην Αρμενία ως «υπερβολικά».

Μια ηλικιωμένη κάθεται σε παγκάκι στο Πάρκο Στρατιωτικών Τροπαίων (Πηγή: Foreign Policy)

«Για την αρμενική κυβέρνηση, η σκληρή μεταπολεμική πραγματικότητα απαιτεί μια οδυνηρή αλλά σαφή αποδοχή των απωλειών, συμπεριλαμβανομένης της πόλης Σούσι», είπε. «Όπως και με την αποδοχή της εκεχειρίας που επιβλήθηκε από τη Ρωσία που τερμάτισε τον πόλεμο, για την Αρμενία, δεν υπάρχει εναλλακτική».

Το έργο, ξεκινώντας σχεδόν από το τίποτα, είναι ένα πεδίο δοκιμής για τις φιλοδοξίες του Αλίεφ. Κάποια από τα εδάφη είναι εντελώς ερειπωμένα, διάσπαρτα με τα ερείπια του πρώτου πολέμου, καθώς και τα καμένα ερείπια των σπιτιών που πυρπόλησαν οι Αρμένιοι καθώς τράπηκαν σε φυγή πέρυσι. Η ανάπτυξη παρεμποδίζεται από την παρουσία ναρκών και όπλων που δεν έχουν εκραγεί, αλλά οι ξένες επενδύσεις, όπως της BP, αναμένεται να βοηθήσουν.

Το οχυρό του Σουσί

Οι αλλαγές στο Σουσί φέρονται πιο ξεκάθαρα από τη μοίρα του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Σωτήρα, γνωστό και ως Καθεδρικός Ναός Ghazanchetsots, ένας από τους μεγαλύτερους αρμενικούς ναούς στον κόσμο, ο οποίος υπέστη ζημιές από τα αζερικά στρατεύματα στον πόλεμο.

Ακόμα και οι ΗΠΑ εξέφρασαν την ανησυχία τους για την διαχείριση που επεφύλαξαν οι Αζέροι στον σημαντικό χριστιανικό ναό, αφαιρώντας τους σταυρούς από την είσοδο και τον τρούλο, όπως αναφέρει η Cookman.

«Το Μπακού σχεδιάζει να καταργήσει τις τελευταίες τρεις δεκαετίες των αρμενικών εργασιών αποκατάστασης και να ξαναχτίσει τον ναό χρησιμοποιώντας αυτό που αποκαλεί «πρωτότυπα» σχέδια για το κτίριο».