Μπαμπάς λίγο πριν τα 100

Από τη μία έχουμε τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο να γίνεται πατέρας για έβδομη φορά στα 79 του, πάντα αγκαζέ με το κολλητάρι του, τον Αλ Πατσίνο, που κι αυτός έγινε μπαμπάς στα 83 του για τέταρτη φορά, κι από την άλλη έχουμε την Anya E. R. Prince, συντάκτρια του σπουδαίου μέσου ενημέρωσης, The Atlantic, η οποία εκμυστηρεύθηκε ότι προσπάθησε να κρατήσει κρυφή την εγκυμοσύνη της από τον αλγόριθμο για να μην βομβαρδιστεί από διαφημίσεις και «μωρουδιακά» προϊόντα.

Που συναντιούνται αυτά τα δύο παραδείγματα; Στο σημείο, ακριβώς, όπου τέμνεται η ελευθερία τη βούλησης με το κυνήγι των μαγισσών.

Η ξεχειλωμένη δυνατότητα πατρότητας σε έναν κόσμο που δοξάζει και εμπορευματοποιεί τη μητρότητα είναι, ενδεχομένως, ένα θέμα προς συζήτηση.

Οκέι, η φύση είναι σοφή και έχει φροντίσει να υπάρξει όριο στην αναπαραγωγική διαδικασία αλλά το μάρκετινγκ και οι κοινωνικές νόρμες έχουν τους δικούς τους κανόνες –άγραφους ως επί το πλείστον. Επιβεβλημένους. Ενίοτε ακατάληπτους και αποπροσανατολιστικούς. Σε καμία περίπτωση σοφούς.

Θυμάμαι μία γνωστή Ελληνίδα δημοσιογράφο, λίγα χρόνια πριν, η οποία είχε κάνει μία σοβαρή, μακροσκελή και εκ βαθέων ανάρτηση στο προσωπικό της προφίλ, στο Facebook, περιγράφοντας τις αντιδράσεις της ομήγυρης, εκλεκτής και τυχαίας, στη θέα της «μεσήλικης» εικόνας της με το μωρό της στην αγκαλιά. «Η γιαγιά του είστε;». «Έχετε σκεφτεί πώς θα νιώθει το παιδί σας όταν μεγαλώσει και βλέπει τις νεότερες μαμάδες των φίλων του;». «Χαράς το κουράγιο σας». Και άλλα τέτοια πικρόχολα, μικρομετρικά και από αλλού φερμένα.

Αντιθέτως, δε θυμάμαι ποτέ, κανέναν άντρα, δημόσιο πρόσωπο ή μη, να αναρωτιέται επί του θέματος ή να δέχεται χλευασμό, νουθεσία και ψυχοβγαλτική ψυχανάλυση του ποδαριού.

Ως γνωστόν, ο pater familias, ο αρχηγός της ρωμαϊκής οικογένειας, το γηραιότερο εν ζωή αρσενικό σε ένα νοικοκυριό, μπορούσε νόμιμα να ασκήσει αυταρχική εξουσία στην ευρύτερη οικογένειά του, για πλάκα. Αυτό το άκαμπτο και σκληροτράχηλο καλούπι, γέννησε πολλά υπο-καλούπια, τα οποία με τα σειρά τους αυξήθηκαν και πλήθηναν αναπαράγοντας και απολαμβάνοντας την αίσθηση διαφέντευσης των γύρω τους -όχι μόνο της οικογένειας αλλά και της φυλής.

Τι λέει, όμως, η επιστήμη σχετικά με τις επιπτώσεις της πατρότητας σε μεγαλύτερη ηλικία;

Ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο και ο Αλ Πατσίνο δεν είναι σίγουρα οι πρώτοι ηλικιωμένοι μπαμπάδες -αρκετοί άνδρες ηθοποιοί, μουσικοί, σκηνοθέτες, καλλιτέχνες ακόμη και πρόεδροι των ΗΠΑ έχουν αποκτήσει παιδιά αργά στη ζωή τους.

«Ο γηραιότερος πατέρας όλων των εποχών, τουλάχιστον σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ρεκόρ Γκίνες, ήταν 92 ετών – αν και ανεπίσημοι ισχυρισμοί για ακόμη μεγαλύτερους άνδρες έρχονται κατά καιρούς στην επιφάνεια, σαν μύθοι από στόμα σε στόμα» διαβάζω στο bbc.com, σε ένα άρθρο με τι άλλο, τη φωτογραφία των δύο πρεσβύτερων φρεσκομπαμπάδων και σπουδαίων σταρ.

Τον Δεκέμβριο του 2022, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα δημοσίευσαν μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση της «προχωρημένης πατρικής ηλικίας» και των επιπτώσεών της στη γονιμότητα.

Αν και πολλές από τις μελέτες πιθανόν να μην περιλάμβαναν πολλούς άνδρες της ηλικίας του Πατσίνο, τα στοιχεία δείχνουν ότι το σπέρμα των ανδρών στα σαράντα και στα πενήντα τους είναι ήδη χαμηλότερης ποιότητας όσον αφορά τον όγκο, τον αριθμό, την κινητικότητα και τις μεταλλάξεις.

Αυτές οι αλλαγές σημαίνουν ότι η προχωρημένη πατρική ηλικία «συνδέεται στενά με υψηλό κίνδυνο όχι μόνο υπογονιμότητας αλλά και απώλειας εγκυμοσύνης μετά από φυσική σύλληψη.

»Καθώς οι άνδρες γερνούν, μπορούν να δώσουν μεταλλάξεις και βλάβες στο DNA στα κύτταρα που σχηματίζουν το σπέρμα, οι οποίες μπορούν στη συνέχεια να μεταβιβαστούν στην επόμενη γενιά» γράφουν οι ερευνητές.

Τελικά, μελέτες όπως αυτές οδηγούν σε αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο οι γιατροί και οι επιστήμονες σκέφτονται για τη γονιμότητα. Πράγματι, μεγάλο μέρος της έρευνας έχει επικεντρωθεί στις γυναίκες. Όμως τώρα γίνεται σαφές ότι, ενώ η ανδρική γονιμότητα μπορεί να μειώνεται αργότερα, η ηλικία του πατέρα εξακολουθεί να έχει σημασία.

Εάν οι τρέχουσες τάσεις συνεχιστούν, η ιατρική θα πρέπει αναμφίβολα να προσαρμοστεί. Και σίγουρα θα συμπαρασύρει και τις κοινωνικές προκαταλήψεις και αγκυλώσεις μαζί της.

«Κάθε δευτερόλεπτο αλλάζουν ο χρόνος, ο άνεμος, η τύχη και η γυναίκα» λέει μια παλιά, γερμανική παροιμία. Έλα όμως που αλλάζει και ο άντρας.