«Η ζωή μου δεν έχει νόημα»: Πώς τα social media έκαναν τους νέους να πιστεύουν ότι τα κάνουν όλα λάθος

Η εφηβεία δεν ήταν ποτέ εύκολη. Ήταν και παραμένει μια περίοδος… δοκιμασίας για τους γονείς και πρόκληση για όσους την περνούν. Τα συναισθήματα είναι «στο κόκκινο» και το αίσθημα της ματαιότητας ενδέχεται να είναι πιο έντονο από ποτέ.

Ο έφηβος «δεν χωρά πουθενά», τα θέλει όλα και τα θέλει τώρα. Όμως, μέχρι σήμερα, είχε κανείς την αίσθηση ότι νιώθουν «ανίκητοι» και «άτρωτοι» και η πλειοψηφία ήταν έτοιμη να κατακτήσει τον κόσμο!

Σήμερα – και με αυτό εννοούμε τα τελευταία σχεδόν δέκα χρόνια- οι έφηβοι, φαίνεται ότι κατακλύζονται περισσότερο από τα αρνητικά συναισθήματα και νιώθουν, όπως λένε ότι «τα κάνουν όλα λάθος».

Καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη ροπή των εφήβων προς την κατάθλιψη, φαίνεται ότι παίζουν τα social media και η πανδημία του κοροναϊού.

«Η ζωή μου δεν έχει νόημα» – Έχουν εκτοξευτεί τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης

Σε δημοσκόπηση που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, σχεδόν οι μισοί έφηβοι δήλωσαν ότι συμφωνούν με τις φράσεις «νιώθω ότι δεν κάνω τίποτα σωστά», «δεν απολαμβάνω τη ζωή» και «η ζωή μου δεν έχει νόημα».

«Τα νούμερα είναι συγκλονιστικά, η αύξηση είναι τεράστια» δηλώνει, μιλώντας στη New York Post η ψυχολόγος και ειδικός σε θέματα γενεών, Dr. Jean Twenge σημειώνοντας ότι τα ποσοστά εφηβικού άγχους και κατάθλιψης έχουν εκτοξευτεί και «δικαίως ανησυχούν οι γονείς για την ψυχική υγεία των παιδιών τους».

Τα καταστροφικά social media – Αντικατέστησαν τα πρώτα ραντεβού

Η πρώτη και βασική αιτία για την αύξηση των συμπτωμάτων κατάθλιψης στους εφήβους είναι, σύμφωνα με τη Δρ Twenge, η μαζική διάδοση των smartphones στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και τα social media.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή είναι η βασική αιτία. Είναι η μεγαλύτερη αλλαγή στην καθημερινή ζωή των εφήβων τα τελευταία 10 με 12 χρόνια» εξηγεί.

Η δημοσκόπηση του Πανεπιστήμιου του Μίσιγκαν διεξάγεται κάθε χρόνο από το 1991, ε δείγμα 50.000 μαθητών. Μέχρι το 2012, οι αριθμοί παρέμεναν πάνω-κάτω οι ίδιοι, όμως έκτοτε τα νούμερα είναι… κάθε χρόνο και χειρότερα. Συγκεκριμένα, από 20% των εφήβων που δήλωσαν ότι ταυτίζονται με τη φράση «δεν απολαμβάνω τη ζωή», τώρα το ποσοστό τους αγγίζει το 50%.

Δεν μπορεί να θεωρηθεί άσχετο το γεγονός ότι αυτή είναι η περίοδος που πλατφόρμες όπως το Instagram και το Snapchat κάνουν ντεμπούτο και δύο χρόνια αργότερα λανσάρεται στις ΗΠΑ το TikTok.

Σήμερα, οι έφηβοι περνούν μέχρι και 9 ώρες κάθε μέρα κολλημένοι σε μια οθόνη και οι μισοί από τους συμμετέχοντες στη δημοσκόπηση δήλωσαν ότι είναι «μονίμως online».

Ο χρόνος που περνούν στα κινητά τους αντικαθιστά «σταθμούς» στη ζωή τους, σημαντικούς για τη μετάβαση στην ενήλικη ζωή, όπως είναι τα πρώτα ραντεβού, το να βγάλουν δίπλωμα οδήγησης ή το να βγάλουν τα πρώτα τους χρήματα από μια δουλειά.

«Πρόκειται για μια θεμελιώδη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι έφηβοι περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους. Αν τα βάλεις όλα αυτά μαζί – περισσότερος χρόνος μπροστά σε οθόνες, λιγότερος χρόνος με φίλους, λιγότερος χρόνος ύπνου, έχεις σαν αποτέλεσμα μια πολύ κακή συνταγή για την ψυχική υγεία» τονίζει η Δρ Twenge.

Αν σε όλα αυτά συνυπολογίσει κανείς και την πανδημία του κοροναϊού, που άλλαξε τις ζωές όλων, καταλαβαίνει ότι επιτάχυνε το συναίσθημα της ματαίωσης στους εφήβους.

«Η Gen Z ενηλικιώνεται σε μια εποχή πολιτικής πόλωσης, cancel culture και παγκόσμιας κοινωνικής αναταραχής, που τους στερεί την ελπίδα για το μέλλον. 4 στους 10 θεωρούν τους ιδρυτές της Αμερικής κακοποιούς και όχι ήρωες» σημειώνει το δημοσίευμα.

Η αυτοκτονία η δεύτερη αιτία θανάτου των νεαρών Αμερικανών

Αν και οι έφηβοι των τελευταίων ετών έχουν αντικειμενικά καλύτερη τύχη από αυτή των «Boomers», δεν το αισθάνονται. Και όπως εξηγεί ο ειδικός «η κατάθλιψη δεν έχει να κάνει μόνο με το συναίσθημα. Έχει να κάνει με τη νόηση, με τη σκέψη και με το πώς βλέπει τον κόσμο».

Αυτή η νοοτροπία μπορεί να έχει τρομερές συνέπειες. Σχεδόν το ένα τρίτο των εφήβων κοριτσιών έχει σκεφτεί σοβαρά να αυτοκτονήσει και οι νοσηλείες νέων μετά από αυτοτραυματισμό έχουν αυξηθεί κατά 163% τα τελευταία 10 χρόνια. Η αυτοκτονία είναι πλέον η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου στους νεαρούς Αμερικανούς.

Εκτός από τον περιορισμό στις ώρες χρήσης των social media που η δρ Twenge θεωρεί ότι πρέπει να επιβάλλουν οι γονείς, είναι κομβικής σημασίας, όπως λέει, η θέσπιση κατώτερου ορίου ηλικίας.