«80 χρόνια μετά το Bretton Woods, η αναθεώρηση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος έχει καθυστερήσει», επισημαίνεται στην επίσημη ιστοσελίδα της διήμερης συνόδου κορυφής για ένα Νέο Παγκόσμιο Οικονομικό Σύμφωνο, που αρχίσει σήμερα στο Παρίσι.

Στο επίκεντρο βρίσκονται συνδυαστικά το παγκόσμιο χρέος και η αναγκαία όσο ποτέ κλιματική μεταρρύθμιση, σε έναν κόσμο που αλλάζει άρδην.

Δεδηλωμένος στόχος της συνόδου -με «οικοδεσπότη» τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν και με περισσότερους από 300 προσκεκλημένους- είναι να οικοδομηθεί μια νέα σύμβαση μεταξύ των χωρών του πλούσιου Παγκόσμιου Βορρά και φτωχότερου Νότου.

Ενός «νέου συστήματος», όπως αναφέρεται, «που θα ανταποκριθεί στις κοινές μας προκλήσεις: την καταπολέμηση της ανισότητας, την κλιματική αλλαγή και την προστασία της βιοποικιλότητας», ενόσω η συμφωνία-ορόσημο του Παρισιού του 2015 «μπάζει».

Τώρα στο φόντο βρίσκεται μια αλληλουχία κρίσεων: η COVID-19, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός, οι όλο και πιο καταστροφικές συνέπειες από την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Στον δε ορίζοντα προβάλει μια σειρά συνόδων κορυφής: από των G20 και τον Σεπτέμβριο, έως του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας τον Οκτώβριο στο Μαρακές και τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα τον Δεκέμβριο στο Ντουμπάι.

Με το βλέμμα στραμμένο κυρίως σε αυτές, οι συνομιλίες στο Παρίσι στοχεύουν στη διαμόρφωση μιας νέας «εργαλειοθήκης» χρηματοδότησης για βιώσιμη ανάπτυξη και για ανακούφιση του χρέους.

Οι πηγές της και οι ακριβείς όροι που θα την συνοδεύουν παραμένουν πάντως εκκρεμείς.

«Η σύνοδος κορυφής θα δώσει την ευκαιρία να εξεταστούν οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ της πολυμερούς μεταρρύθμισης των τραπεζών ανάπτυξης, της κινητοποίησης ιδιωτικών κεφαλαίων, της χρηματοδότησης για το κλίμα, των πράσινων υποδομών και των λύσεων που σχετίζονται με το χρέος», τονίζεται στον επίσημο ιστότοπο.

Παραμονές της συνόδου, εν τω μεταξύ, 13 ξένοι ηγέτες -εκ των οποίων πέντε χωρών των G7 (ΗΠΑ, Γαλλίας, Γερμανίας, Βρετανίας, Ιαπωνίας, συν των προέδρων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής)- κάλεσαν με ανοιχτή επιστολή σε σύμπραξη τον ιδιωτικό τομέα.

Αναζητώντας νέους πόρους και ισορροπίες

«Για να ανοικοδομήσουμε την αξιοπιστία στο διεθνές σύστημα, χρειαζόμαστε ένα νέο σύμφωνο που προσφέρει ίσους όρους ανταγωνισμού, μοιράζεται το βάρος της κλιματικής αλλαγής και χτίζει ευημερία και ασφάλεια για κάθε χώρα», αναφέρεται στους στόχους της συνόδου.

Ως γνωστόν ωστόσο, από τα λόγια μέχρι την πράξη μεσολαβεί ένα τεράστιο χάσμα.

Η σύνοδος γίνεται ενόσω 52 αναπτυσσόμενες χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με τον κίνδυνο μη εξυπηρέτησης του χρέους τους, όπως τόνισε προ ημερών ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.

Διεξάγεται επίσης εν μέσω κλιμακούμενου ανταγωνισμού μεταξύ Δύσης και Πεκίνου, το οποίο επεκτείνει όλο και περισσότερο (μέσω και των BRICS) την οικονομική επιρροή του.

Μεταξύ των 300 και πλέον συνέδρων στο Παρίσι είναι ο Κινέζος νέος πρωθυπουργός, Λι Τσιάνγκ -άρτι αφιχθείς από το Βερολίνο, πρώτο σταθμό της μίνι ευρωπαϊκής περιοδείας του. Η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Ο νέος πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ατζάι Μπάνγκα.

Παρόντες είναι επίσης αξιωματούχοι διεθνών οργανισμών, εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, ΜΚΟ, εταίροι του ιδιωτικού τομέα, όπως π.χ.το  Ίδρυμα Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς.

Προπαρασκευαστικού επί της ουσίας χαρακτήρα, η διήμερη σύνοδος κορυφής αποτελεί περισσότερο ένα φόρουμ ανταλλαγής απόψεων και ιδεών ενόψει των διεθνών συνόδων των επόμενων μηνών.

Προς εξέταση αναμένεται να τεθούν, ως μέσα άντλησης πόρων, η προοπτική ενός φόρου διοξειδίου του άνθρακα στη ναυτιλία, φόρων στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων, στις αερομεταφορές ή στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.

Συζητούνται νέες στρατηγικές δανεισμού, με πιθανή διάθεση αποθεματικών περιουσιακών στοιχείων στο ΔΝΤ από τις πλούσιες προς τις φτωχές χώρες.

Μια ιδέα που προωθούν τα Μπαρμπάντος είναι μια ρήτρα καταστροφής, ώστε οι αποπληρωμές δανείων να μπορούν να «παγώνουν» για δύο χρόνια λόγω κλιματικών ή υγειονομικών έκτακτων συνθηκών.

Ούσα σημαντικός δανειστής αφρικανικών και άλλων αναπτυσσόμενων χωρών, η Κίνα αναμένεται να βρεθεί επίσης στο επίκεντρο των συζητήσεων για την ανάγκη αναδιάρθρωσης χρεών.

Κρατώντας χαμηλά τον «πήχη»

Με τους συμμετέχοντες ηγέτες πλούσιων χωρών πάντως να υπολείπονται σε αριθμό έναντι εκείνων των φτωχότερων κρατών, ακτιβιστές και αναλυτές κρατούν μικρό «καλάθι» για τα αποτελέσματα της συνόδου.

Η επίδειξη ενότητας παραμένει ένα από τα μεγάλα ερωτήματα.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες αναζητούν απτή πρόοδο, έπειτα από μια σειρά αθετημένων υποσχέσεων χρηματοδότησης από τις πλούσιες χώρες, που έχουν δημιουργήσει ένα τεράστιο έλλειμμα εμπιστοσύνης.

Η ομάδα των V20 -των χωρών που βρίσκονται στην «πρώτη γραμμή» της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες έχουν πια αυξηθεί σε 58 και εκτείνονται μεταξύ Ασίας, Αφρικής και Λατινικής Αμερικής- τονίζει ότι η αναδιάρθρωση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το 2030, σε ευθυγράμμιση με τους κλιματικούς στόχους.

Όμως μέχρι και οι προκαταρκτικές διαπραγματεύσεις που έγιναν τις προηγούμενες ημέρες στη Βόννη ενόψει της COP28 (της φετινής Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα) κατέδειξαν τις βαθιές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών.

Παρά την ιστορική απόφαση στην COP27 για τη δημιουργία ταμείου περιβαλλοντικών αποζημιώσεων από τις βιομηχανικές χώρες προς τις φτωχότερες που πλήττονται ιδιαίτερα και δυσανάλογα από την κλιματική κρίση, οι υποσχέσεις παραμένουν στα λόγια.

Στο μεσοδιάστημα, οι παγκόσμιες επενδύσεις σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα αυξάνονται εδώ και χρόνια, ξεπερνώντας φέτος το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας.

Το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου μάλιστα ανακοίνωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι η ενεργειακή μετάβαση δεν πρέπει να θέσει σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια και την παγκόσμια ευημερία.

Κοντολογίς, το μήνυμα είναι ότι τα ορυκτά καύσιμα θα παραμείνουν για καιρό στο «κάδρο».

Πολλοί καυτηριάζουν εξάλλου το γεγονός ότι πρόεδρος της COP28 στο Ντουμπάι είναι ο Σουλτάνος Άχμεντ αλ-Τζαμπέρ, υπουργός Βιομηχανίας και Προηγμένων Τεχνολογιών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αλλά και διευθύνων σύμβουλος της κρατικής ABNOC: 12η μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία από πλευράς παραγωγής στον κόσμο…

Headlines