Τραγωδία Titan: Ειδικός εξηγεί τι είναι η ενδόρρηξη που συνέτριψε το σκάφος

Σύμφωνα με τις επίσημες αναφορές επιβεβαιώνεται ότι το υποβρύχιο Τιτάνας (Titan) υπέστη «ενδόρρηξη» κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του προς το ναυάγιο του Τιτανικού, η οποία εκτιμάται ότι σκότωσε και τους πέντε επιβάτες ακαριαία.

Τι είναι όμως μια «καταστροφική ενδόρρηξη» και γιατί συνέβη σε ένα υπεσύγχρονο σκάφος όπως ο Τιτάνας;

Ο επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας Eric Fusil υποθέτει ότι η έκρηξη συνέβη πραγματικά την πρώτη μέρα της κατάδυσης, αλλά ίσως όχι ακριβώς την ίδια στιγμή που χάθηκε η επικοινωνία με το μητρικό πλοίο.

Όπως εξηγεί στο The Conversation, η έκρηξη πρέπει να οφείλεται στα υλικά που ήταν κατασκευασμένο το σκάφος.

Συγκεκριμένα, τα περισσότερα, αν όχι όλα, υποβρύχια που επιχειρούν σε βάθος διαθέτουν ένα δοχείο πίεσης κατασκευασμένο από ένα μόνο μεταλλικό υλικό με υψηλό όριο διαρροής.

Σημειώνεται ότι το όριο διαρροής είναι συνήθως η μέγιστη τάση που επιτρέπεται να παραλάβει μια κατασκευή, διότι πέρα από αυτό υπάρχει μόνιμη παραμόρφωση.

Εάν πρόκειται για μικρά βάθη, κάτω των 300 μέτρων, τότε το δοχείο πίεσης είναι συνήθως κατασκευασμένο από χάλυβα, αλλά εάν είναι για μεγαλύτερα τα βάθη τότε το δοχείο είναι κατασκευασμένο από τιτάνιο.

Ένα δοχείο πίεσης από τιτάνιο ή χοντρό χάλυβα έχει συνήθως σφαιρικό σχήμα που μπορεί να αντέξει τις πιέσεις σύνθλιψης που σίγουρα υπάρχουν στα 3.800 μέτρα που βρίσκεται το ναυάγιο του Τιτανικού.

Τι δεν πήγε καλά με τα υλικά κατασκευής

Εδώ λοιπόν κρύβεται το δράμα με τον Τιτάνα, του οποίου το δοχείο πίεσης κατασκευάστηκε -δυστυχώς- από συνδυασμό τιτανίου και σύνθετο ανθρακόνημα.

«Αυτό είναι κάπως ασυνήθιστο από την άποψη της δομικής μηχανικής» εξηγεί ο Eric Fusil, «καθώς, σε ένα πλαίσιο μεγάλης κατάδυσης, το τιτάνιο και οι ίνες άνθρακα είναι υλικά με πολύ διαφορετικές ιδιότητες».

«Το τιτάνιο είναι ελαστικό και μπορεί να προσαρμοστεί σε μεγάλο εύρος πιέσεων χωρίς να παραμένει μόνιμα καταπονημένο μετά την επιστροφή στην ατμοσφαιρική πίεση. Συρρικνώνεται για να προσαρμοστεί στις δυνάμεις πίεσης και επεκτείνεται ξανά καθώς αυτές οι δυνάμεις μειώνονται» αναφέρει και εξηγεί πως ένα σύνθετο υλικό από ανθρακονήματα, είναι πολύ πιο άκαμπτο και δεν έχει το ίδιο είδος ελαστικότητας.

Αν και σύμφωνα με τον ειδικό, μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε για το τι συνέβη με τον συνδυασμό αυτών των δύο τεχνολογιών, που συμπεριφέρονται διαφορετικά υπό πίεση, ωστόσο, «αυτό που μπορούμε να πούμε σχεδόν σίγουρα είναι ότι θα υπήρχε κάποιο είδος απώλειας ακεραιότητας λόγω των διαφορών μεταξύ αυτών των υλικών. Ένα σύνθετο υλικό θα μπορούσε ενδεχομένως να υποφέρει από «αποκόλληση», η οποία οδηγεί σε διαχωρισμό των στρωμάτων του οπλισμού».

Αυτό στη συνέχεια, αναφέρει ο Eric Fusil, θα είχε δημιουργήσει ένα ελάττωμα που προκάλεσε μια στιγμιαία ενδόρρηξη λόγω της υποβρύχιας πίεσης. «Μέσα σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο, το σκάφος -που πιεζόταν κάτω από το βάρος μιας στήλης ύδατος 3.800 μέτρων- θα είχε τσαλακωθεί αμέσως από όλες τις πλευρές. Έτσι έγινε η ενδόρρηξη.

Ο Τιτάνας δεν σχεδιάστηκε ούτε κατασκευάστηκε σωστά

Όταν όλα σχεδιάζονται, κατασκευάζονται και δοκιμάζονται τέλεια» λέει ο Fusil, «έχετε ένα σχήμα αρκετά κοντά στην τελειότητα που μπορεί να αντέξει τη συνολική πίεση που εφαρμόζεται από όλες τις κατευθύνσεις. Σε αυτό το σενάριο, το υλικό μπορεί να «αναπνεύσει» – να συρρικνωθεί και να επεκταθεί όσο χρειάζεται παρά το βάθος».

Ωστόσο, όπως ξεκαθαρίζει ο επίκουρος καθηγητής η ενδόρρηξη του Τιτάνα σημαίνει ότι αυτό δεν συνέβαινε.

«Η ίδια η ενδόρρηξη θα είχε σκοτώσει όλους μέσα σε λιγότερο από 20 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Στην πραγματικότητα, ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν μπορεί καν να επεξεργαστεί πληροφορίες με αυτή την ταχύτητα» αναφέρει.

Ίσως το παρηγορητικό βρίσκεται στην κατάληξη του ειδικού, ο οποίος τονίζει πως «όσο κι αν τα νέα είναι καταστροφικά, ίσως είναι κάπως καθησυχαστικό ότι οι επιβάτες του Τιτάνα δεν θα είχαν ένα τρομακτικό και κουραστικό τέλος».