Οι άχρηστες εκλογές

Από όλες τις «απανωτές» εκλογές της Μεταπολίτευσης, αυτές της 25ης Ιουνίου έχουν τον ισχνότερο λόγο ύπαρξης και τη μικρότερη χρησιμότητα. Στις τριπλές εκλογές του 1989-1990 διακυβευόταν ο σχηματισμός κυβέρνησης σε περιβάλλον ακραίας πόλωσης, κάτι που εκφράστηκε και με αξεπέραστο, πάνω από 80%, ρεκόρ συμμετοχής.

Στις διπλές εκλογές του 2012, σε «εποχή Μνημονίου» και εν μέσω ανατροπής όλων των εκλογικών και κοινωνικών συσχετισμών, η επανάληψη επέτρεψε μια κάποια λύση εξουσίας, χωρίς να αλλάζει το βασικό νέο στοιχείο: την ανάγκη συμπράξεων για το ξεπέρασμα της λαίλαπας και με συνείδηση ότι τα κόμματα που δεν συνέπρατταν και πολεμούσαν με λόγια τη λαίλαπα αποκτούσαν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για το άμεσο μέλλον. Ακόμα και στις δύο εντελώς άτυπες, με διαφορά οκτώ μηνών και προκληθείσες από την ίδια την κυβέρνηση, εκλογές του 2015 διακυβευόταν κάτι σημαντικό: η αποδοχή από το κοινωνικό σώμα της συνέχειας μετά από το ξυστό πέρασμα – κυριολεκτικά σύρριζα – από την καταστροφή. Αντίθετα, οι εκλογές του φετινού Ιουνίου διεξάγονται για να βγάλουν το ίδιο αποτέλεσμα με τις εκλογές του Μαΐου, με μόνη διαφορά το πιο «βολικό» εκλογικό σύστημα, έχοντας χάσει, λόγω της άρνησης σύμπραξης των δύο κομμάτων που θα μπορούσαν από τον Μάιο να σχηματίσουν κυβέρνηση, τη δυνατότητα πολυφωνίας και έχοντας αυξήσει τις πιθανότητες αποχής, λόγω ακριβώς της αίσθησης ότι δεν διακυβεύεται τίποτα το ουσιαστικό.

Υπό τέτοιες συνθήκες, ήταν σε μεγάλο βαθμό αναμενόμενο η δεύτερη προεκλογική εκστρατεία να αφήσει την αίσθηση ότι σχεδόν δεν έγινε. Κι όμως: και θεσμικά γεγονότα έλαβαν χώρα, με σημαντικότερο το δεύτερο «κόψιμο» του «κόμματος Κασιδιάρη» από τον Αρειο Πάγο, και ενδιαφέροντα θέματα ανέκυψαν και κρίσιμες αποκαλύψεις συντελέστηκαν – όλα, ωστόσο, παρασύρθηκαν από το κλίμα της γενικής αδιαφορίας. Την αντιπαράθεση μονοπώλησαν, με σειρά εμφάνισης, τρία πολιτικά ζητήματα, που αντιμετωπίστηκαν με τρόπο επιφανειακό και αποπροσανατολιστικό.

Το ζήτημα της φορολογικής πολιτικής, στο οποίο η κυβέρνηση επέβαλε, λόγω αδυναμίας των αντιπάλων της, το δόγμα της μη φορολόγησης, σαν να ήταν η μόνη κοινωνικά αποδεκτή λύση. Το ζήτημα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, στο οποίο η ουσία – πώς η μειονότητα θα έχει πλήρη δικαιώματα χωρίς να υπονομεύει εκ των έσω το κράτος στο οποίο μετέχει – χάθηκε στη δίνη μιας κομματικής κλωτσοπατινάδας. Το ζήτημα της μετανάστευσης, με το τραγικό ναυάγιο της Πύλου να αντιμετωπίζεται κι αυτό με κομματικούς-συναισθηματικούς όρους και με αγνόηση των δύσκολων αλλά απαραίτητων νομικών και πολιτικών παραμέτρων. Ακόμα πιο ειρωνικές, με την ιστορική έννοια, ήταν οι τρεις μείζονες αποκαλύψεις που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της ανούσιας προεκλογικής περιόδου και αγνοήθηκαν, ενώ αποτελούν εύγλωττη αποδόμηση του «αφηγήματος της κανονικότητας». Το οριστικό δικαστικό κλείσιμο της «υπόθεσης Novartis» δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τα πολιτικά κριτήρια της δίωξης, άρα τον χαρακτήρα σκευωρίας που βαραίνει την κυβέρνηση της εποχής.

Το πόρισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις υποκλοπές αναδεικνύει μεγάλες, επίσης πολιτικές, ευθύνες της απελθούσας κυβέρνησης. Η επίσημη έκθεση των πραγματογνωμόνων για την τραγωδία των Τεμπών φέρνει στην επιφάνεια τις δυσλειτουργίες ολόκληρου του κρατικού μηχανισμού, τουλάχιστον από το 2018, δηλαδή υπό την ευθύνη και των δύο τελευταίων κυβερνήσεων. Αντί να συζητάμε για όλα αυτά, αντί να μας απασχολεί το δύσκολο μέλλον – επιπτώσεις κλιματικής αλλαγής, γεωπολιτική αβεβαιότητα, γενικευμένη ύφεση -, επί έναν μήνα φτιάχναμε την επόμενη κυβέρνηση ερήμην του εκλογικού αποτελέσματος.