Πραγματικός κίνδυνος ο (εκ)φασισμός

Νέοι καιροί, νέα καθήκοντα. Οι χθεσινές εκλογές ανέδειξαν μία πανίσχυρη και αυτοδύναμη συντηρητική κυβέρνηση, μια πολυκομματική Βουλή με, μάλιστα, ακραία και φασιστικά μορφώματα και μια αποδυναμωμένη αξιωματική αντιπολίτευση.

Η χθεσινή νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι αδιαμφισβήτητη, αλλά δεν του ανήκει απόλυτα. Ακολούθησε ακριβώς τον ρου της νέας πολιτικής κατάστασης παγκοσμίως: Από την Λεπέν πήρε τη σκυτάλη ο Τραμπ, ο τραμπισμός γύρισε ακμαίος στην Ευρώπη και δημιούργησε… δόγματα. Με πρώτο αυτό του Όρμπαν στην Ουγγαρία. Η Ουγγαρία, η Αγγλία (αν και εκτός ΕΕ), η Γαλλία, η Φιλανδία, όλη η κεντρική Ευρώπη και, τέλος, η Ιταλία με το εμφανώς νεοφασιστικό της κόμμα. Θα είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης η συνέχεια αυτών;

Τα εργαλεία δεν ήταν διαφορετικά. Πλήρης έλεγχος των ΜΜΕ που δέχθηκαν να ενταχθούν στην λίστα Πέτσα, προπαγάνδα και βιοπολιτική: καλλιέργεια του φόβου και του μίσους, αλλά προς λάθος κατευθύνσεις. Η πανδημία βοήθησε και την κοινωνική εσωστρέφεια και την απάθεια και τον φόβο.

Από την άλλη, όσο προχωρούσε, χωρίς αντίπαλο μέσα σε απανωτές, παγκόσμιες κρίσεις το πρόγραμμα της ΝΔ, εκκολάφτηκαν τα αληθινά φασιστικά κόμματα. Οι ευθύνες που βαραίνουν την Αριστερά, την βαραίνουν συνολικά δεν αφορούν μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ, που είναι και το μεγαλύτερο τμήμα της.

Όσο η ΝΔ επέτρεπε στους πρώην χρυσαυγίτες να εμφανίζονται ως “κίνημα αντιεμβολιαστών”, η Αριστερά είχε τον δικό της “εμφύλιο”, με την κριτική του ΚΚΕ και των πλέον εξωκοινοβουλευτικών να γίνεται πολύ περισσότερο εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ, παρά της κυβέρνησης.

Η κοινωνική παθητικότητα και ο εκφασισμός

Ο κόσμος δεν ξύπνησε ξαφνικά μια μέρα (ακρο)δεξιός. Μόνο προς το τέλος της τετραετίας Μητσοτάκη, με το σημαντικό κίνημα των καλλιτεχνών είδαμε κοινωνικές αντιστάσεις ξανά. Και δεν ήταν συλλογικές, υπό την έννοια ότι συμπαρέσυραν ένα κομμάτι της κοινωνίας, αλλά όχι την πλειοψηφία, όπως είχε γίνει, για παράδειγμα, το 2011 στις πλατείες.

Κι ενώ η κοινωνία έβριζε που φτωχοποιούταν, αυτό δε μεταφράστηκε σε οργή εις βάρος της κυβέρνησης, που εκτός από τα ΜΜΕ, πλέον εμπλέκεται και σε σκάνδαλα που αφορούν στη διαφάνεια και φαίνεται να ελέγχει και τη δικαιοσύνη.

Μέσα σε όλη αυτήν τη μελετημένη κυβερνητική δουλειά, η οποία αποδείχθηκε άκρως επιτυχημένη, επίσης δεν έχουμε υπολογίσει το “δόγμα του σοκ”: ότι η νέα πολιτική, η νέα κατάσταση παγκοσμίως, είναι ένας ανεξέλεγκτος νεοφιλελευθερισμός, με στρατηγικές που “σιωπούν” τις κοινωνίες. Κι έπειτα, τις μετατρέπουν σε συμμάχους, σοκαρισμένους, παθητικούς αρχικά, ακροδεξιούς στη συνέχεια.

Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ και η επόμενη μέρα

Ο Αλέξης Τσίπρας είπε χθες πως για τον ΣΥΡΙΖΑ “ολοκληρώθηκε ένας κύκλος”. Και πράγματι, ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε κόμμα μικρό, μετά αξιωματική αντιπολίτευση, έπειτα κυβέρνηση και ανάχωμα στον ορμπανισμό που είχε ήδη αρχίσει να επικρατεί στην Ευρώπη, έπειτα έχασε το 2019, μπήκε σε μία περίοδο εσωστρέφειας και λάθος ανάγνωσης της συγκυρίας, ίσως και τα λάθη του τα μέτρησε στις 21 Μαΐου. Τώρα είναι σε διαδικασία να “γυρίσει” σελίδα, αφού πάνω τους πέφτει το τεράστιο χρέος της υπεράσπισης της Δημοκρατίας και της ίδιας της Αριστεράς. Κυρίως, όμως, της υπεράσπισης της κοινωνίας.

Ο Αλέξης Τσίπρας έθεσε εαυτόν στην κρίση των μελών του κόμματος και μίλησε για ριζικές αλλαγές ακόμη και στα ήδη υπάρχοντα όργανα, με νέα πρόσωπα να βγαίνουν στο προσκήνιο.

Το αφήγημα της Δεξιάς είναι ότι η ήττα βαραίνει αποκλειστικά τον Αλέξη Τσίπρα, πιθανώς επειδή ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ παραμένει το δυνατό χαρτί του κόμματος. Ταυτόχρονα, το αποτέλεσμα των εκλογών, έδειξε μία εκ των πραγμάτων “αλλαγή”: τα “μεγάλα ονόματα” που μένουν εκτός Βουλής, είναι είτε παλιά στελέχη, όπως οι Βούτσης και Δραγασάκης και πολλοί πασοκογενείς, όπως ο Γιάννης Ραγκούσης και η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου.

Το γεγονός ότι ψηφίστηκαν λιγότερο, δείχνει κάτι για τον ΣΥΡΙΖΑ: το κόμμα χρειάζεται να επανεξετάσει την περιβόητη “διεύρυνση” και σίγουρα ο κόσμος έχει ανάγκη να δει, να γνωρίσει νέα στελέχη, κάτι που υπενθυμίζουμε συνέβη και στην περίπτωση του Αλέξη Τσίπρα, όταν ανέλαβε την προεδρία του κόμματος.

Βέβαια, επίσης στην περίπτωση του Αλέξη Τσίπρα, μιλάμε για έναν πολιτικό αρχηγό, πρώην πρωθυπουργό, διεθνώς γνωστό πρόσωπο που είναι μόλις 48 ετών. Έναν άνθρωπο, δηλαδή, με μια ηλικία και μια πορεία που δεν μπορεί να συνεπάγεται… συνταξιοδότηση και μάλιστα σε μία τόσο κρίσιμη συγκυρία και για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά πρώτα και κύρια για την Δημοκρατία.

Στο αναπόφευκτο έκτακτο συνέδριο που φαίνεται ότι θα γίνει άμεσα, στόχος για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι να εγγυηθεί ένα κόμμα σταθερό, με ανανεωμένα ηγετικά όργανα, με αδιαμφισβήτητης αποδοχής πρόσωπο στην αρχηγία του κόμματος και, κυρίως, ένα κόμμα ενωμένο που γνωρίζει πως είναι η μοναδική περίπτωση, ο βασικός κορμός υπεράσπισης της προόδου και της δημοκρατίας.

Πάντως, σίγουρα θα έχουμε να περιμένουμε εξελίξεις και πιθανές αποχωρήσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ, πράγμα που συνήθως ακολουθεί τις ήττες και συνηθέστερα, αφορά στα νεότερα μέλη ενός κόμματος.

Νέοι καιροί, νέα καθήκοντα, λοιπόν. Σε μια Βουλή με φασιστικά μορφώματα και σε μια κοινωνία που έχει συντηρητικοποιηθεί, ακριβώς όπως προέβλεπε το αρχικό σχέδιο (sic). Η ήττα, ως μεγάλη δασκάλα, καλεί τώρα το πραγματικά προοδευτικό κομμάτι του πολιτικού συστήματος να ανασυγκροτηθεί για να αποτρέψει τη μεταφασιστική επέλαση και τη συνεπακόλουθη εξαθλίωση του λαού. Γιατί ποτέ μα ποτέ ο (εκ)φασισμός δε συνεπαγόταν ευημερία για τους πολίτες. Ήταν πάντοτε προϊόν της φτώχειας.