Φωτισμένα μυαλά

Κατά τη διάρκεια της τετραήμερης συζήτησης του νομοσχεδίου για την κύρωση της συμφωνίας εντάξεως της χώρας μας στην ΕΟΚ –σχετικό άρθρο δημοσιεύσαμε νωρίτερα σήμερα στη θεματική ενότητα του Ιστορικού Αρχείου–, και πιο συγκεκριμένα την Τετάρτη 27 Ιουνίου 1979, είχε λάβει το λόγο στη Βουλή ο τότε πρόεδρος της ΕΔΑ, Ηλίας Ηλιού.

Σύμφωνα με όσα διαβάζουμε στο «Βήμα» που είχε κυκλοφορήσει την επομένη, ο Ηλίας Ηλιού είχε δηλώσει ότι το κοινοβούλιο ήταν η φυσική θέση για μια συζήτηση σαν αυτή που γινόταν για την ΕΟΚ. Είχε κατηγορήσει κατόπιν το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ για τον τρόπο με τον οποίον είχαν κάνει την εκστρατεία τους, χαρακτηρίζοντας τη μέθοδό τους διαστρεβλωτική, με χονδροειδείς ανακρίβειες.

«Ούτε η αγροτική μας οικονομία θα πληγεί», είχε πει ο Ηλιού, «ούτε η ανεξαρτησία της χώρας θα μειωθεί». Ειδικά για το ΚΚΕ είχε επισημάνει ότι υπήρχε κάποια δικαιολογία, επειδή επηρεαζόταν από το ΚΚΣΕ, που ήταν επικεφαλής της Κομεκόν, της αντίπαλης προς την ΕΟΚ οργανώσεως των σοσιαλιστικών χωρών. Είχε συμπληρώσει, ωστόσο, πως τόσο ο Μπρέζνιεφ όσο και η «Πράβδα» είχαν αναγνωρίσει ότι η ΕΟΚ μπορούσε να αποτελέσει σοβαρό παράγοντα ειρήνης.

Ο Ηλιού, πάντα σύμφωνα με τις στήλες του «Βήματος», είχε τονίσει εν συνεχεία ότι θα ήταν ευμενής για την Ελλάδα η ένταξη στην ΕΟΚ, εφόσον υπήρχε ανανέωση και κοινωνική πρόοδος στη χώρα.

Όσο για τα μονοπώλια, αυτά –είχε υποστηρίξει ο Ηλιού– δεν κυριαρχούσαν μόνο στην ΕΟΚ, ήταν κιόλας κυρίαρχα στη χώρα μας. Όμως, ο αγώνας εναντίον τους δεν μπορούσε να γίνει μέσα στα πλαίσια μιας πολιτικής απομονωτισμού, αλλά μέσα από τη συμπαράταξη με τους εργαζομένους της Ευρώπης.

Ο πρόεδρος της ΕΔΑ είχε υπογραμμίσει στην ομιλία του ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να είναι στην ΕΟΚ χωρίς ρωμαλέες διαρθρωτικές αλλαγές και προγραμματισμένη κινητοποίηση, που όμως η Δεξιά δεν ήθελε και δεν μπορούσε να πραγματοποιήσει. Το μέλλον της ευρωπαϊκής ιδέας ανήκε κατά τον Ηλιού στην Αριστερά.

Αναφερθείς στην παλαιότερη αρνητική στάση του έναντι της ΕΟΚ, ο Ηλιού είχε εξηγήσει ότι αυτή αναγόταν στο 1962 και ότι ήδη από το 1965, ύστερα από συζητήσεις και αναλύσεις, την είχε αναθεωρήσει, προσθέτοντας ότι δε θα θεωρούσε καθόλου διαβλητή μια αντίστοιχη αλλαγή στάσης από πλευράς Ανδρέα Παπανδρέου.

Προς το τέλος της ομιλίας του ο πρόεδρος της ΕΔΑ είχε τονίσει ότι, εκτός από το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και το Κομμουνιστικό Κόμμα Πορτογαλίας, όλα τα άλλα σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά κόμματα της Ευρώπης ήταν υπέρ της ΕΟΚ.

Καταλήγοντας, ο Ηλιού είχε υπογραμμίσει ότι η απομόνωσή μας θα ήταν κατάρα, ενώ θα εξαρτιόταν από τους αγώνες του λαού αν η ένταξη θα ήταν ευλογία για τη χώρα μας.

Την ημέρα της ψηφοφορίας, την Πέμπτη 28 Ιουνίου 1979, σε ανάλογη τοποθέτηση επί του κρίσιμου ζητήματος είχε προβεί και ο Λεωνίδας Κύρκος, βουλευτής του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Ανατρέχοντας και πάλι στο «Βήμα», στο φύλλο που είχε κυκλοφορήσει την 29η Ιουνίου, εντοπίσαμε τα κυριότερα σημεία της ομιλίας τού τότε κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Ο Κύρκος είχε επισημάνει αρχικά τις ευθύνες της κυβέρνησης για την έλλειψη κάθε διαφωτίσεως του λαού και για την απουσία κάθε διαλόγου πάνω στο θέμα της εντάξεως, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα «να παρουσιάζει η Βουλή αυτή την εικόνα» (σ.σ. εννοούσε την απουσία των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ από την όλη διαδικασία).

Και είχε συνεχίσει λέγοντας προς τους κυβερνώντες ότι ήταν η αυταρχική και δεσποτική νοοτροπία τους, η λαοφοβία τους, εκείνη που τους οδηγούσε να ενεργούν σαν η Ελλάδα και η μοίρα της να ήταν χωράφι τους.

Ακολούθως ο Κύρκος είχε αναφερθεί στην αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ, υπογραμμίζοντας ότι δεν τη θεωρούσε ανωμαλία, αλλά λάθος, αφενός επειδή ο λαός θα έμενε και πάλι με τη μονόπλευρη ενημέρωση και αφετέρου επειδή έτσι εξυπηρετούνταν η επιδίωξη της κυβέρνησης να απωθήσει στη γωνία το κοινοβούλιο.

Το ΚΚΕ Εσωτερικού, αντιθέτως, θα ψήφιζε «ναι» στην ένταξη στην ΕΟΚ, αλλά από ταξική και πολιτική λογική διαμετρικά αντίθετη προς εκείνη της ΝΔ.

Το κόμμα μας, είχε πει ο Κύρκος, καλούσε το λαό να απορρίψει το δίλημμα «κόλαση ή παράδεισος», να οργανώσει παντού τον αγώνα, ώστε η ένταξη να μην αποτελέσει μια επιχείρηση για την εδραίωση της κυριαρχίας των μονοπωλίων στη χώρα μας, αλλά για τη διεύρυνση των δημοκρατικών κατακτήσεων των εργαζομένων, για την άσκηση μιας πολιτικής ανεξαρτησίας, ειρήνης και συνεργασίας με τις χώρες της σοσιαλιστικής Ευρώπης, όπως και με όλες τις άλλες.

Σχολιάζοντας τις θέσεις των αντιτιθεμένων στην προσχώρηση της Ελλάδας στην ΕΟΚ, ο Κύρκος είχε υποστηρίξει ότι, από οποιαδήποτε σκοπιά κι αν ερευνούσε κανείς την ένταξη, ήταν καλύτερη από τις εναλλακτικές λύσεις που πρότειναν οι αντίπαλοί της.

Το κατ’ αρχήν «ναι» στη συνθήκη της εντάξεως εξέφραζε κατα τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΚΚΕ Εσωτερικού τη θέληση του ευρωκομμουνιστικού ρεύματος της πατρίδας μας να μετάσχουν και οι εργαζόμενοι της Ελλάδας στον αγώνα για την οικοδόμηση της Ευρώπης των εργαζομένων.

Αυτή ήταν η στάση που είχαν υιοθετήσει στο ζήτημα της ένταξης της χώρας μας στην ΕΟΚ δύο φωτισμένα μυαλά της Αριστεράς.

Δύο άνθρωποι με ακλόνητη πίστη στις ιδέες τους, αλλά χωρίς δογματική ακαμψία και κομματικές παρωπίδες.

Δύο πολιτικοί με σθένος, διορατικότητα και επίγνωση των ευθυνών τους.

Δύο προσωπικότητες ανώτερου διαμετρήματος, με συγκρότηση και κριτική σκέψη που πόρρω απέχει από εκείνη των σύγχρονων ηγετών της (Κεντρο)Αριστεράς στη χώρα μας.