«Η κατάσταση με τα καπνογόνα έχει ξεφύγει…»

Στον δίσκο του Θανάση Παπακωνσταντίνου «Ελάχιστος εαυτός» που κυκλοφόρησε το 2010 υπάρχει ένα κομμάτι με τίτλο «Τα τραγούδια που έγραψα», το οποίο έχει τους στίχους «Δε θέλω τα τραγούδια που έγραψα / ν’ ανάβουν αναπτήρες/ Θα ήθελα να σκίζουν τα μέτωπα/ ν’ ανοίγουνε κρατήρες».

Θα ήταν άτοπο να ισχυριστεί κανείς ότι ο σπουδαίος δημιουργός προοικονομούσε την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στις συναυλίες με τα καπνογόνα. Τη γιορτινή ατμόσφαιρα, την έκρηξη συναισθημάτων επεδίωκε ο δημιουργός, χωρίς εξωτερικούς εντυπωσιασμούς. Σπάνιες ήταν οι φορές – ίσως και καμία – που σε συναυλία του λαρισαίου τραγουδοποιού γινόταν η νύχτα μέρα από τη λάμψη των επικίνδυνων υλικών που άναβαν κάποιοι χωρίς να υπολογίζουν την επικινδυνότητα της κατάστασης.

Η αλήθεια είναι πως η πλειονότητα όσων πηγαίναμε – και εξακολουθούμε να πηγαίνουμε – στις συναυλίες δυσανασχετούσαμε με το γηπεδικό φαινόμενο. Σε αυτό – εκτός από τα καπνογόνα – θα πρέπει να συμπεριληφθεί το ράντισμα με νερό ή όποιο άλλο λευκό υγρό περνούσε στον χώρο το λάιβ και κρατούσε ο εκστασιασμένος μουσικόφιλος. Ομως η διαμαρτυρία μας εξαντλούνταν τη στιγμή του συμβάντος. Αλλη μια αλήθεια είναι ότι όσες φορές έχουμε διαμαρτυρηθεί – σε όποιο βαθμό και με τον όποιο τρόπο αναλογεί στον καθένα – άλλες τόσες περιμέναμε πότε θα παιχτεί η «τελευταία πράξη» του «Πεχλιβάνη» – ο επίμονος ήχος της ηλεκτρικής κιθάρας – για να απαθανατίσουμε στο βίντεο του κινητού μας τις φωτιές και τους καπνούς που δημιουργούσαν μια φαντασμαγορική ατμόσφαιρα. Μετά, ναι, θυμόμασταν ότι είναι επικίνδυνα και ότι αυτή η κατάσταση πρέπει να σταματήσει. Ομως στην τελευταία συναυλία του Θανάση Παπακωνσταντίνου στα Μάταλα κάποιος από το ενθουσιασμένο κοινό θεώρησε σωστό να πετάξει το καπνογόνο πάνω στη σκηνή. Την επόμενη μέρα το περιστατικό σχολιάστηκε από τον Δημήτρη Μυστακίδη. Ο σπουδαίος κιθαρίστας και συνεργάτης του Θανάση Παπακωνσταντίνου έγραψε μεταξύ άλλων ότι «την επόμενη φορά που θα συμβεί θα σταματήσει η συναυλία».

Θέση πήρε και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου ο οποίος έγραψε στα social media « Θέλω να κατανοήσετε και να σεβαστείτε τις ανησυχίες μου. Δεν έχουμε ανάγκη τα εξωτερικά θεαματικά «υποβοηθήματα». Οπως έχω πει και στο παρελθόν, το μόνο που χρειαζόμαστε είναι η εσωτερική φλόγα και όχι η χημική του καπνογόνου. Η ελευθερία θέλει κόπο και προσπάθεια. Χωρίς το νοιάξιμο του διπλανού, καταλήγει καρικατούρα. Θ.Π. 24/06/23».

Φώτης Σιώτης

Ο Φώτης Σιώτης, βιολονίστας και χρόνια συνεργάτης του Θανάση Παπακωνσταντίνου, αλλά και του Σωκράτη Μάλαμα, εξηγεί ότι η εικόνα των καπνογόνων στις συναυλίες ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια είναι κάτι σύνηθες. «Το φαινόμενο των καπνογόνων έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια. Οταν παίζαμε με την μπάντα Λαϊκεδέλικα υπήρχε ο διονυσιασμός, αλλά την ίδια στιγμή επικρατούσαν και συνθήκες ακρόασης. Αυτό σιγά σιγά – μετά από το 2012 – άρχισε να γίνεται γηπεδικό. Δεν μπορώ να προσδιορίσω χρονικά». Αυτή η ατμόσφαιρα άρχισε να εκδηλώνεται όταν η μπάντα έπαιζε τον «Πεχλιβάνη» όπου στο τέλος του τραγουδιού υπάρχει μια ηχητική κορύφωση.

«Κάποιοι θεώρησαν ότι αυτή η συμπεριφορά είναι κοντά σε εκείνες που υπάρχουν σε συναυλίες hardcore punk. Αλλά και αυτό δεν είναι αλήθεια. Θυμάμαι, για παράδειγμα, μια συναυλία του Iggy Pop που παρακολούθησα τη δεκαετία του ’90 όπου βεβαίως υπήρχαν νερά και σπρώξιμο αλλά δεν πετούσαν καπνογόνα πάνω στους μουσικούς. Τα νερά που πετιούνται μπορεί κανείς να τ’ αποδεχθεί ευκολότερα αφού το περισσότερο που μπορεί να πάθει κανείς είναι να βραχεί. Επισης αν δεν θέλει να συμμετάσχει σε αυτή την κατά κάποιο τρόπο ιεροτελεστία της ατμόσφαιρας, μπορούσε να παρακολουθήσει τη συναυλία μακριά από τη σκηνή».

Ο εκστασιασμός αυτός και με τις συγκεκριμένες εκδηλώσεις ενθουσιασμού, τις επικίνδυνες πολλές φορές, έγινε μόδα, λέει ο γνωστός μουσικός, όπως μόδα έγιναν και οι συναυλίες πολλών καλλιτεχνών με αποτέλεσμα «να συναθροίζονται άτομα τα οποία δεν έχουν ως πρωταρχικό στόχο την ακρόαση αλλά την εκτόνωση. Ατομα τα οποία δεν συνδέονται απαραίτητα με τα τραγούδια των καλλιτεχνών, αλλά έρχονται περισσότερο για τη «φάση»».

Γιώργος Χουρδάκης

Το φαινόμενο των καπνογόνων όχι ως μαζικό φαινόμενο, αλλά ως εξαίρεση, ο παραγωγός συναυλιών Γιώργος Χουρδάκης το τοποθετεί την τελευταία οκταετία. «Περισσότερο το συναντούσαμε στις χιπ χοπ συναυλίες και λιγότερο στις έντεχνες. Στον Βασίλη Παπακωνσταντίνου άναβαν καπνογόνα – στο Βεάκειο όπου το έζησα – αλλά με πολύ μεγάλη προσοχή έχοντας πάρει όλα τα μέτρα ασφαλείας και ενημερώνοντας οι άνθρωποι που θα το άναβαν τους γύρω, για να είναι ασφαλείς.

Σιγά σιγά άρχισε να γίνεται και στις συναυλίες του Θανάση Παπακωνσταντίνου και του Σωκράτη Μάλαμα. Η κατάσταση όμως έχει ξεφύγει την τελευταία τριετία. Και αυτό συμβαίνει διότι άρχισε να διευρύνεται το κοινό τους, να μεγαλώνει και να παρεισφρέουν άτομα που απλώς ακολουθούν το ρεύμα. Δεν τους ενδιαφέρει η μουσική αλλά η ατμόσφαιρα που δημιουργείται».