Χοίροι: Συναγερμός με την εξάπλωση της αφρικανικής πανώλης – «Χτύπησε» εκμεταλλεύσεις

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι κτηνοτρόφοι, ενώ σε συναγερμό έχουν τεθεί οι αρμόδιες κτηνιατρικές αρχές για την εξάπλωση της αφρικανικής πανώλης των χοίρων σε περιοχές της βόρειας Ελλάδας.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την υποδιεύθυνση Κτηνιατρικής της ΠΕ Κοζάνης, από τον Απρίλιο 2023 έως και σήμερα έχουν επιβεβαιωθεί στη χώρα τέσσερις νέες εστίες αφρικανικής πανώλης των χοίρων. Ειδικότερα, οι τρεις εστίες εντοπίστηκαν στην ΠΕ Σερρών και αφορούν σε κατοικίδιους χοίρους συστηματικών εκμεταλλεύσεων καθώς και σε κατοικίδιους χοίρους αγελαίων εκτροφών και η τέταρτη, η πλέον πρόσφατη εστία, επιβεβαιώθηκε στις 22/06/2023 στην ΠΕ Θεσσαλονίκης, και αφορά σε κατοικίδιους χοίρους αγελαίας εκτροφής.

Η αφρικανική πανώλη των χοίρων αποτελεί σοβαρή απειλή με τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις για τους κτηνοτρόφους, η οποία – όπως όλα δείχνουν – εκτός από τα κρούσματα στους οικόσιτους χοίρους, είναι ανεξέλεγκτη και στα αγριογούρουνα.

Υπενθυμίζεται, ότι η ασθένεια προσβάλλει αποκλειστικά τους χοίρους (εκτρεφόμενους και αγριόχοιρους), δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο με κανέναν τρόπο (κατανάλωση κρέατος ή επαφή) και δεν εγκυμονεί  κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

Ωστόσο, αποτελεί σοβαρή απειλή με τεράστιες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, λόγω των ενδεχόμενων βαριών απωλειών ζωικού κεφαλαίου και των αυστηρών περιοριστικών μέτρων, που λαμβάνονται σε περίπτωση εκδήλωσης κρούσματος.

«Η ασθένεια είναι μια σπίθα σε ξερά χόρτα»

«Αυτή την περίοδο έχουμε να αντιμετωπίσουμε ως κλάδος άλλη μία πρόκληση. Αυτή της αφρικανικής πανώλης των χοίρων», λέει στο in.gr ο πρόεδρος της Νέας Ομοσπονδίας Χοιροτροφικών Συλλόγων Ελλάδας Γιάννης Μπούρας, τονίζοντας ότι με βάση την εξάπλωση της νόσου φαίνεται ότι κάτι δεν πήγε καλά και δεν πάρθηκαν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να περιοριστεί η ασθένεια. «Η νόσος αυτή είναι μία σπίθα σε ξερά χόρτα. Αν πάρει φωτιά τότε δεν σταματά με τίποτε», λέει χαρακτηριστικά.

«Πριν δύο χρόνια όταν είχαν ξανά κρούσματα αφρικανικής πανώλης, καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε την ασθένεια και να την εξαφανίσουμε. Δυστυχώς ξαναήρθε στα τέλη του 2022. Χρειάζονται να ληφθούν σοβαρά μέτρα για την αναχαίτιση της νόσου γιατί αλλιώς θα καταστραφεί ολόκληρος ο κλάδος της χοιροτροφίας, θα ισοπεδωθεί», μας λέει ο κ. Μπούρας.

Μάλιστα, τονίζει ότι ακόμα δεν έχουν κατατεθεί οι σχετικοί φάκελοι ούτε έχουν προχωρήσει οι εγκρίσεις για τις ενισχύσεις των κτηνοτρόφων για τα μέτρα βιοασφάλειας στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις για τον έλεγχο, τον περιορισμό αλλά την προστασία του ζωικού κεφαλαίου από την αφρικανική πανώλη των χοίρων. «Ελπίζουμε ότι μέσα στον Ιούλιο να προχωρήσει το πρόγραμμα», μας λέει ο πρόεδρος.

Τι είναι η αφρικανική πανώλη των χοίρων

Η αφρικανική πανώλη είναι ιογενής ασθένεια που προσβάλλει αποκλειστικά τους χοίρους, με κύρια συμπτώματα υψηλό πυρετό, αιμορραγίες στο δέρμα, τους βλεννογόνους και τα εσωτερικά όργανα, υψηλή μεταδοτικότητα και θνησιμότητα που αγγίζει το 100%, οπότε είναι φανερό πως αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την συστηματική χοιροτροφία και την Αγροτική Οικονομία συνολικά, ενώ σύμφωνα με την Εθνική και Κοινοτική Νομοθεσία, αποτελεί νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης, το οποίο ωστόσο δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο.

Πώς μεταδίδεται

Μεταδίδεται με πολλούς τρόπους όπως στενή επαφή των ασθενών με υγιή ζώα, μέσω των εκκρίσεων μολυσμένων ζώων, με μηχανικούς μεταφορείς όπως τσιμπούρια, με την κατανάλωση μολυσμένων ζωοτροφών και ζωικών υποπροϊόντων και με μηχανικά μέσα μολυσμένα από τον ιό (εξοπλισμός, ρουχισμός, οχήματα).

Σημαντικό ρόλο στην μετάδοση της νόσου αποτελούν οι πληθυσμοί αγριόχοιρων, οι οποίοι αποτελούν δεξαμενή του ιού στη φύση και οι οποίοι μετακινούνται ανεξέλεγκτα και μπορούν να διασπείρουν την νόσο σε μεγάλες αποστάσεις. Ο ιός επιβιώνει στο περιβάλλον και σε αντικείμενα για μεγάλα χρονικά διαστήματα και δεν αδρανοποιείται εύκολα αντιθέτως παραμένει εξαιρετικά ανθεκτικός σε χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος.

Ιδιαιτέρως προσεκτικοί οφείλουν να είναι οι κάτοχοι εκμεταλλεύσεων εκτατικού τύπου και οικόσιτων χοίρων λόγω της αυξημένης πιθανότητας επαφής των ζώων τους με ζώα της άγριας πανίδας. Κρίσιμο σημείο αποτελεί η αποφυγή οποιασδήποτε επαφής δυνητικά μολυσμένων αγριόχοιρων με εκτρεφόμενα χοιρινά, με ύπαρξη κατάλληλης περίφραξης που θα εμποδίζει οποιαδήποτε είσοδο/έξοδο ζώων, αδέσποτων και άγριων και ειδικότερα την είσοδο αγριόχοιρων.

Μέτρα στις εντατικές εκμεταλλεύσεις

Είναι επιτακτική και άκρως απαραίτητη η αυστηρή τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας τόσο στις χοιροτροφικές εκμεταλλεύσεις όσο και κατά την διάρκεια των μετακινήσεων χοίρων.

Οι εντατικές εκμεταλλεύσεις κλειστού τύπου εξυπακούεται ότι πρέπει να εντατικοποιήσουν στο μέγιστο βαθμό τα μέτρα βιοασφάλειας, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, αυστηρό έλεγχο της εισόδου και εξόδου ζώων στην εκμετάλλευση, αποφυγή άσκοπων επισκέψεων από ανθρώπους στην μονάδα, κατάλληλη περίφραξη που αποτρέπει την είσοδο άγριων ζώων, κατάλληλη ένδυση του προσωπικού, τήρηση κανόνων ατομικής υγιεινής, αποφυγή αγοράς ζωοτροφών από περιοχές της ελληνικής επικράτειας όπου έχουν επιβεβαιωθεί κρούσματα της νόσου και από χώρες (π.χ Βουλγαρία) όπου η νόσος ενδημεί καθώς και  σχολαστικούς καθαρισμούς και απολυμάνσεις εκτροφής και οχημάτων.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται να δείχνουν και οι κυνηγοί αγριόχοιρων, κυρίως στη σωστή διαχείριση των θηραμάτων, δίνοντας μεγάλη σημασία στον ενδεδειγμένο χειρισμό των εντοσθίων ή άλλων υποπροϊόντων αγριόχοιρου (πχ αίμα, δέρμα, κόκκαλα) έτσι ώστε να αποτραπεί η επαφή και κατανάλωση τους από οποιοδήποτε οικόσιτο ή άγριο ζώο και ιδίως λήψη όλων των ενδεδειγμένων μέτρων βιοασφάλειας εάν οι κυνηγοί αγριόχοιρων έρχονται σε επαφή με οικόσιτους χοίρους.

Οι εκτροφείς οικόσιτων χοίρων

Οι εκτροφείς οικόσιτων χοίρων (χοίροι που διατηρούνται σε αυλές) υποχρεούνται σε δήλωση των χοίρων και της εκτροφής τους στις αρμόδιες Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, ενώ απαγορεύονται αυστηρά οι αγοραπωλησίες ζώων από παράνομους πλανόδιους εμπόρους.

Επισημαίνεται ότι η κατοχή και εκτροφή ζώων χωρίς δήλωση στις αρμόδιες Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, επισύρει βαριές κυρώσεις ιδιαίτερα σε περιπτώσεις επιζωοτιών που απειλούν την συστηματική κτηνοτροφία της χώρας μας.

Επιπλέον αυτών στις συστηματικές χοιροτροφικές εκμεταλλεύσεις θα πρέπει:

• Να υπάρχει ισχυρή περίφραξη περιμετρικά της χοιροτροφικής εκμετάλλευσης.
• Να καθορισθούν καθαρές και μη καθαρές περιοχές για το προσωπικό ανάλογα µε τη τυπολογία και τα χαρακτηριστικά των εκµεταλλεύσεων.
• Να υπάρχουν διαδικασίες για την απολύµανση οχηµάτων, υλικών και κανόνων υγιεινής του προσωπικού.
• Απαγορεύεται η διατήρηση χοίρων στα σπίτια των εργαζοµένων ή η ενασχόλησή τους µε τη θήρα.
• Να διασφαλίζεται ο σωστός διαχωρισµός των θαλάμων παραγωγής
• Να υπάρχει πρόβλεψη για τη διαχείριση των πτωµάτων ζώων/ζωικών υποπροϊόντων καθώς και συστήµατα απεντόµωσης/µυοκτονίας.
• Με ευθύνη του κατόχου/υπευθύνου της εκµετάλλευσης, να υπάρχει διαρκής ενηµέρωση όλων των εργαζοµένων της εκµετάλλευσης για την Αφρικανική Πανώλη των Χοίρων και εκπαιδεύσεις αναφορικά µε τα μέτρα βιοασφάλειας που πρέπει να τηρούνται.