Από τον καρκίνο στην τεχνητή νοημοσύνη: Οι τέσσερις επιστήμονες των φετινών Βραβείων Μποδοσάκη

Τέσσερις νέοι ερευνητές που διαπρέπουν διεθνώς παρέλαβαν τα φετινά Επιστημονικά Βραβεία Μποδοσάκη σε τελετή που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στο κατάμεστο Περιστύλιο του Ζαππείου.

Ο Βασίλης Συργκάνης δημιούργησε μοντέλα πρόβλεψης της αποτελεσματικότητας νέων φαρμάκων για τον καρκίνο.

Ο ελληνικής καταγωγής Philipp Strack αποκωδικοποιεί τον τρόπο που λαμβάνουμε αποφάσεις.

Ο Κωνσταντίνος Βογιατζής χρησιμοποιεί την κβαντική χημεία και την τεχνητή νοημοσύνη για να περιγράψει χημικές διεργασίες που προωθούν καθαρές τεχνολογίες για την προστασία του περιβάλλοντος.

O ελληνικής καταγωγής Edward Chouchani αποκάλυψε πως το γαλακτικό οξύ εμπλέκεται (και) στην εμφάνιση καρκίνου.

Οι τέσσερις βραβευθέντες: από αριστερά, Edward Chouchani, Philipp Strack, Βασίλης Συργκάνης, Κωνσταντίνος Βογιατζής (Ίδρυμα Μποδοσάκη)

Ο θεσμός των Επιστημονικών Βραβείων Ιδρύματος Μποδοσάκη τιμά και προβάλλει από το 1992 το έργο νέων Ελλήνων, κατά την ιθαγένεια ή το γένος, επιστημόνων που πρωτοπορούν στον παγκόσμιο ερευνητικό στίβο.

Μέχρι σήμερα 61 επιστήμονες που διαπρέπουν ανά τον κόσμο έχουν διακριθεί με τα βραβεία, τα οποία απονέμονται ανά δύο έτη.

Οι φετινοί νικητές διακρίθηκαν για την συμβολή τους στην εξέλιξη της γνώσης σε καίριους επιστημονικούς τομείς και για την ανάδειξη του ελληνικού πνεύματος στη διεθνή επιστημονική κοινότητα.  Ως αναγνώριση της επιστημονικής τους αριστείας τιμήθηκαν με τα εξής βραβεία:

Επιστημονικό Βραβείο Τομέα Βιοεπιστημών, Κλάδου Βιοϊατρικών Επιστημών

• Edward Chouchani, Αναπληρωτής Καθηγητής Βιολογίας του Καρκίνου, Dana-Farber Cancer Institute και Αναπληρωτής Καθηγητής Κυτταρικής Βιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Harvard

Επιστημονικό Βραβείο Τομέα Βασικών Επιστημών, Κλάδου Χημείας

• Κωνσταντίνος Βογιατζής, Αναπληρωτής Καθηγητής της Θεωρητικής και Υπολογιστικής Χημείας του University of Tennessee

Επιστημονικό Βραβείο  Τομέα Κοινωνικών Επιστημών, Κλάδου Οικονομικής Επιστήμης, Πολιτικής Επιστήμης

• Philipp Strack, Καθηγητή Οικονομικών Επιστημών στο Yale University

Επιστημονικό Βραβείο Τομέα Εφαρμοσμένων Επιστημών/Τεχνολογίας, Κλάδου Applications of Artificial Intelligence Methods and Technologies in Engineering Disciplines

• Βασίλης Συργκάνης, Επίκουρος Καθηγητής Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Stanford University, Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών (by courtesy), James and Anna Marie Spilker Faculty Fellow

Ο Edward Chouchani στην ομιλία του παρουσίασε τη σημασία της μελέτης των διεργασιών του μεταβολισμού: «Στο εργαστήριό μας αναπτύσσουμε τεχνολογίες που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο ο μεταβολισμός και οι μεταβολικές διεργασίες στα κύτταρα και στους ιστούς μας μπορούν να ελέγξουν την προσαρμογή της φυσιολογίας και την ασθένεια. Χρησιμοποιούμε αυτές τις τεχνολογίες ως αφετηρία για την ανάπτυξη νέων θεραπειών για την αντιμετώπιση των ασθενειών της γήρανσης. Ελπίζουμε ότι, κατανοώντας τον τρόπο με τον οποίο ο μεταβολισμός μπορεί να ρυθμίσει τα κύτταρα και τους ιστούς μας, θα ανακαλύψουμε νέους τρόπους τροποποίησης της βιολογίας και προστασίας από ασθένειες της γήρανσης.»

Ο Κωνσταντίνος Βογιατζής αναφέρθηκε στη συνεισφορά της θεωρητικής χημείας στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για τον διαχωρισμό και την αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα, που είναι η βασική αιτία της κλιματικής αλλαγής, και οι οποίες θα συνεισφέρουν στην αντιστάθμιση των ιστορικών εκπομπών ρύπων. Η έρευνά του εστιάζει σε μια εναλλακτική τεχνολογία που μειώνει σημαντικά το ενεργειακό κόστος της διεργασίας διαχωρισμού, στη χρήση παθητικών πολυμερικών μεμβρανών και στη βελτιστοποίηση των ιδιοτήτων τους. Επιπλέον, προκειμένου να εξετάζουν τεράστιες μοριακές βάσεις δεδομένων, ο Κ. Βογιατζής και η ομάδα του έχουν προχωρήσει και στην ανάπτυξη νέων υβριδικών μοντέλων μηχανικής μάθησης.

Ο Philipp Strack ανέλυσε ένα άκρως ενδιαφέρον για την ευημερία των κοινωνιών πεδίο έρευνάς του, τις συνέπειες της υπερβολικής αυτοπεποίθησης: «Μελετάμε πώς διαστρεβλώνει τις πεποιθήσεις και μπορεί να οδηγήσει σε κακές ενέργειες με συνέπειες όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο, αλλά και σε ευρύτερο, προς την κοινωνία, προκαλώντας προκαταλήψεις και ρατσισμό. Με τους συναδέλφους μου αναπτύσσουμε μια θεωρία σχετικά με το ποιος είναι προκατειλημμένος προς ποιόν στην κοινωνία.  Ένα ενδιαφέρον εύρημα αυτής της θεωρίας εξηγεί ότι υπάρχει ευρεία διαφωνία σχετικά με το ποιος υφίσταται διακρίσεις στην κοινωνία. Κατά τη γνώμη μας υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσαν να περιορίσουν τις διακρίσεις και ελπίζουμε ότι η δουλειά μας θα βοηθήσει να κατανοήσουμε ποια μέτρα μπορούν να μειώσουν τις προκαταλήψεις στην κοινωνία.»

Ο Βασίλης Συργκάνης μίλησε για το έργο του στον τομέα της μηχανικής μάθησης: «Ένα παράδειγμα της συνεισφοράς μου στο πεδίο είναι στην ανάπτυξη αλγορίθμων μηχανικής μάθησης για την ανακάλυψη κανόνων του πως μια σχέση αιτιότητας αλλάζει βάσει άλλων χαρακτηριστικών. Για παράδειγμα, στον τομέα της υγείας, θέλουμε να μάθουμε για ποιες υποομάδες μία νέα θεραπεία θα έχει την μεγαλύτερη επίδραση στο προσδόκιμο ζωής ως συνάρτηση γονιδιακών και άλλων χαρακτηριστικών του ασθενούς.  Οι τεχνικές μηχανικής μάθησης, που αναπτύξαμε, έχουν την δυνατότητα να ανακαλύπτουν πολύπλοκα μοτίβα στην αλλαγή της επίδρασης μιας μεταβλητής σε μία άλλη. Αυτά τα μοντέλα μπορούν να μας οδηγήσουν στη λήψη βέλτιστων εξατομικευμένων αποφάσεων.»

Τα βραβεία απένειμαν οι διακεκριμένοι βραβευθέντες του θεσμού:

• Νεκτάριος Ταβερναράκης, βραβευθείς με το Επιστημονικό Βραβείο Μποδοσάκη το 2005 και σήμερα Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας και Καθηγητής Μοριακής Βιολογίας Συστημάτων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Καλωσορίσατε κύριε Ταβερναράκη.
• Ελίζα Κονοφάγου, βραβευθείσα με το Επιστημονικό Βραβείο Μποδοσάκη το 2017 και σήμερα Καθηγήτρια Βιοϊατρικής Μηχανικής και Ραδιολογίας στο Columbia University και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Υπερήχων και Ελαστικής Απεικόνισης του Columbia.

«Το Ίδρυμα Μποδοσάκη παραμένει προσηλωμένο στη στήριξη της Παιδείας, της Αξιοκρατίας και της Επιστημονικής Αριστείας.  Στηρίζουμε την αξιοκρατία, διότι αυτή και μόνο δίνει δύναμη και αξία στην όποια διάκριση,  αυτή ενδυναμώνει την δημοκρατία. Και στηρίζουμε την επιστημονική αριστεία διότι είναι το κοινωνικό σύνολο που κερδίζει από αυτήν: μέσα από τα επιτεύγματα της αριστείας διαμορφώνεται ένας μελλοντικός καλύτερος κόσμος για όλους.» επεσήμανε η κα. Αθηνά Δεσύπρη, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Μποδοσάκη.

Την Τελετή Απονομής, που άνοιξε και έκλεισε με Joseph Haydn από τρίο εγχόρδων, παρακολούθησαν εκπρόσωποι της πολιτείας, προσωπικότητες του ακαδημαϊκού χώρου, του χώρου των επιστημών, του πολιτισμού, των επιχειρήσεων και της Κοινωνίας των Πολιτών.