Τσίπρας: Από την ΚΝΕ στην πρωθυπουργία και την παραίτηση – Η διαδρομή του πρώτου αριστερού πρωθυπουργού

«Παρέλαβα σε ηλικία μόλις 34 ετών ένα μικρό κόμμα της αριστεράς», είπε ο Αλέξης Τσίπρας στις δηλώσεις που έκανε στο Ζάππειο, όπου ανακοίνωσε την απόφασή του να παραιτηθεί από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν ο νεότερος αρχηγός κόμματος, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως σημείωσε και ο ίδιος, ήταν το πρώτο αριστερό κόμμα που κυβέρνησε στην Ευρώπη και εκείνος ο πρώτος αριστερός πρωθυπουργός στην Ελλάδα.

Το σοκ που προκάλεσε – ίσως ακόμα και στους «εχθρούς» του – η παραίτησή του, τέσσερις ημέρες μετά τη δεύτερη εκλογική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως μετά τη μεγάλη πτώση των ποσοστών του, δεν αλλάζει το γεγονός πως με την αποχώρηση Τσίπρα από την ηγεσία του κόμματος κλείνει ένας ιστορικός κύκλος, όχι μόνο για τον ΣΥΡΙΖΑ ή την αριστερά, αλλά, ως ένα βαθμό, και για την ίδια τη χώρα, ένα μεγάλο κομμάτι της οποίας πίστεψε στο «Πρώτη φορά Αριστερά» (σ.σ. στην κυβέρνηση), επένδυσε, απογοητεύθηκε, θύμωσε, «τιμώρησε» και τώρα νιώθει «μουδιασμένη».

Από μικρός στην πολιτική

Ο Αλέξης Τσίπρας εντάχθηκε από τα εφηβικά του χρόνια στο χώρο της αριστεράς, καθώς οργανώθηκε στην Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας (ΚΝΕ) το 1988.

Συμμετείχε στην ομάδα μαθητών που συνομιλούσε με την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, κατά τη διάρκεια των μαθητικών κινητοποιήσεων του 1990-1991, οπότε και αποχώρησε από την ΚΝΕ.

Ως φοιτητής συμμετείχε στην ίδρυση της παράταξης «Εγκέλαδος», συνιστώσας των Εναλλακτικών Ριζοσπαστικών Αριστερών Σχημάτων.

Την περίοδο 1999-2003 ήταν γραμματέας της Νεολαίας του Συνασπισμού.

Μάλιστα, το 2001, ταξίδεψε στην Ιταλία για να συμμετάσχει στις διαδηλώσεις εναντίον της συνόδου κορυφής των G8 στη Γένοβα και ήταν ένα από τα 135 στελέχη του ΣΥΝ που θεωρήθηκαν ύποπτα για πρόκληση επεισοδίων και στα οποία απαγορεύτηκε η αποβίβαση στο λιμάνι της Αγκόνας, με αποτέλεσμα να οργανώσουν επιτόπια ολοήμερη διαμαρτυρία, παρεμποδίζοντας την αναχώρηση του καραβιού, έως ότου παρενέβη η ιταλική αστυνομία.

Το «δαχτυλίδι» από τον Αλαβάνο

Έθεσε υποψηφιότητα για βουλευτής στις εκλογές του Μαρτίου 2004.

Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, αποχώρησε από τη νεολαία και εξελέγη στην Κεντρική Πολιτική Επιτροπή του ΣΥΝ και εν συνεχεία στην Πολιτική Γραμματεία του κόμματος.

Τον Οκτώβριο του 2005 ο πρόεδρος του ΣΥΝ, Αλέκος Αλαβάνος, τον πρότεινε στο κόμμα ως υποψήφιο δήμαρχο Αθηναίων.

Η Πολιτική Γραμματεία αποφάσισε κατά πλειοψηφία υπέρ της υποψηφιότητας Τσίπρα, έναντι του αείμνηστου Μιχάλη Παπαγιαννάκη, ενώ η νομαρχιακή επιτροπή Α΄ Αθηνών τάχθηκε με οριακή πλειοψηφία υπέρ της υποψηφιότητας Παπαγιαννάκη.

Μετά από πρόταση Αλαβάνου, η ΚΠΕ απέρριψε με πλειοψηφία δύο τρίτων την απόφαση της νομαρχιακής επιτροπής και ο Τσίπρας έγινε ο υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων του ΣΥΝ στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2006, στις οποίες έλαβε ποσοστό 10,5% και συνολικά 4 έδρες στο δημοτικό συμβούλιο.

Πρόεδρος του ΣΥΝ

Στις 10 Φεβρουαρίου του 2008, το 5ο συνέδριο του ΣΥΝ εξέλεξε πρόεδρο τον Αλέξη Τσίπρα με 840 ψήφους (70,4%) έναντι 342 του Φώτη Κουβέλη (28,7%).

Έτσι, σε ηλικία 34 ετών, έγινε ο νεότερος αρχηγός πολιτικού κόμματος στην ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας.

Στις εθνικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2009 εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής Α’ Αθηνών και αναλαμβάνει πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ.

Από τον Ιούλιο του 2012 ως τον Δεκέμβριο του 2014 διατέλεσε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, καθώς στις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου του 2012, ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχθηκε δεύτερο κόμμα, αφήνοντας το ΠΑΣΟΚ στην τρίτη θέση.

Από τον Δεκέμβριο του 2012 ως τον Δεκέμβριο του 2015 διετέλεσε αντιπρόεδρος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, της οποίας ηγήθηκε στις ευρωεκλογές του 2013 ως υποψήφιος για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και πρωθυπουργός

Τον Ιούλιο του 2013 πραγματοποιήθηκε το ιδρυτικό του συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ως ενιαίο πολιτικό κόμμα, κατά το οποίο ο Αλέξης Τσίπρας εξελέγη πρόεδρος του κόμματος με ποσοστό 74%.

Στις βουλευτικές εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχθηκε πρώτο κόμμα με 36,3% και 149 έδρες.

Το πρωί της επομένης, ο Τσίπρας συναντήθηκε με τον Πάνο Καμμένο, πρόεδρο των Ανεξάρτητων Ελλήνων, ο οποίος ανακοίνωσε την πρόθεση συνεργασίας για τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Την ίδια μέρα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον αείμνηστο Κάρολο Παπούλια, και στη συνέχεια ορκίστηκε πρωθυπουργός.

Η πρώτη του κίνηση μετά την ορκωμοσία του, ήταν η απότιση φόρου τιμής στους εκτελεσθέντες στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Την επόμενη ημέρα σχηματίστηκε κυβέρνηση.

Οι διαπραγματεύσεις και το δημοψήφισμα

Στις 20 Φεβρουαρίου 2015, το Eurogroup κατέληξε σε συμφωνία με την Ελλάδα για παράταση του ελληνικού προγράμματος διάσωσης για τέσσερις μήνες.

Ο Αλέξης Τσίπρας, στις 22 Ιουνίου, παρουσίασε μια νέα ελληνική πρόταση στη σύνοδο κορυφής, η οποία περιλάμβανε τη σταδιακή αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 έτη και τον περιορισμό της πρόωρης συνταξιοδότησης.

Τον Απρίλιο του 2015 συμπεριλήφθηκε σε ετήσιο κατάλογο του περιοδικού Time με τις 100 προσωπικότητες με τη μεγαλύτερη επιρροή διεθνώς.

Στις 27 Ιουνίου του 2015, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προχωρήσει στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, το οποίο ενέκριναν 178 βουλευτές και προκηρύχθηκε από τη Βουλή στις 28 Ιουνίου 2015.

Στις 29 Ιουνίου οι ελληνικές τράπεζες παρέμειναν κλειστές, ώστε να επιβληθεί έλεγχος κεφαλαίων (capital controls) και η διαπραγμάτευση των μετοχών και των ομολόγων στην Ελλάδα σταμάτησε.

Το δημοψήφισμα, που διεξήχθη στις 5 Ιουλίου 2015, είχε το ερώτημα εάν έπρεπε να εγκριθούν τα μέτρα λιτότητας που απέστειλαν οι δανειστές στην κυβέρνηση.

Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας πήρε σαφή θέση υπέρ του «όχι». Στις 3 Ιουλίου, κατά τη διάρκεια της κεντρικής συγκέντρωσης στην πλατεία Συντάγματος μπροστά στο κοινοβούλιο, απέρριψε τις προειδοποιήσεις ορισμένων ηγετών ότι ένα «όχι» στο δημοψήφισμα θα μπορούσε να οδηγήσει την Ελλάδα να εγκαταλείψει την ευρωζώνη. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν 61,31% υπέρ τού «όχι».

Δεύτερη φορά πρωθυπουργός μέσα σε έξι μήνες

Λίγες ημέρες αργότερα, ωστόσο, στις 13 Ιουλίου, ο τότε πρωθυπουργός υπέγραψε συμφωνία για ένα τρίτο μνημόνιο.

Και στις 20 Αυγούστου 2015 παραιτήθηκε, θέτοντας ως επίδικο της επόμενης εκλογικής αναμέτρησης τη συμφωνία της 13ης Ιουλίου και αν αυτή γίνεται αποδεκτή από τον ελληνικό λαό.

Παρά το γεγονός ότι τον κατηγόρησαν πως μετέτρεψε το «όχι» του δημοψηφίσματος σε «ναι», η πλειοψηφία των πολιτών του έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία, καθώς στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν νικητής για δεύτερη φορά μέσα σε έξι μήνες, συνεργαζόμενος ξανά με τους ΑΝΕΛ και σχηματίζοντας κυβέρνηση 155 βουλευτών, με τον Αλέξη Τσίπρα να ορκίζεται εκ νέου πρωθυπουργός.

Τα μέτρα που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ το φθινόπωρο του 2015 και αργότερα, από το 2016 και μετά, προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις.

Τελικά, τον Ιούνιο του 2018, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε την οριστική έξοδο από τη δανειακή σύμβαση στις 20 Αυγούστου 2018, καθώς και τη λήξη του μηχανισμού στήριξης της χώρας, αλλά με πολυετή επιτήρηση.

Συμφωνία των Πρεσπών

Ένα από τα πιο «ακανθώδη» ζητήματα που διαχειρίστηκε η κυβέρνηση Τσίπρα ήταν το «Μακεδονικό».

Στις 12 Ιουνίου του 2018, μετά από πολυετείς διαπραγματεύσεις, η Ελλάδα και η ΠΓΔΜ υπέγραψαν τη λεγόμενη «Συμφωνία των Πρεσπών», σε μια τελετή στο συνοριακό χωριό Ψαράδες στη Λίμνη της Μεγάλης Πρέσπας.

Η Συμφωνία αντικατέστησε την Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995 και κατήργησε τη συνταγματική ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας» και την προσωρινή ονομασία «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», μετονομάζοντας και αναγνωρίζοντας καθολικά τη χώρα ως Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας.

Και ενώ ηγέτες ξένων χωρών και επικεφαλής διεθνών οργανισμών χαιρέτισαν τη συμφωνία, εντός της Ελλάδας, τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης άσκησαν έντονη κριτική, με τη Νέα Δημοκρατία να καταθέτει πρόταση δυσπιστίας, που όμως καταψηφίστηκε.

Στις 25 Ιανουαρίου 2019, η Συμφωνία των Πρεσπών υπερψηφίστηκε στη Βουλή με 153 ψήφους και τέθηκε σε ισχύ στις 12 Φεβρουαρίου 2019.

Οι 4 εκλογικές ήττες και η επιστροφή στην αντιπολίτευση

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε για πρώτη φορά στις ευρωεκλογές του 2019, στις οποίες η ΝΔ πήρε 33,12%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ 23,75%, και ο Αλέξης Τσίπρας αναγκάστηκε να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές στις 7 Ιουλίου, τις οποίες επίσης έχασε.

Ακολούθησαν άλλες δύο ήττες, αυτή τη φορά, στις διπλές εθνικές εκλογές του 2023, στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ σημείωσε πολύ μεγάλη απώλεια δυνάμεων, χάνοντας με διαφορά 20 μονάδων από τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη στις 21 Μαΐου, ενώ στις νέες εκλογές της 25ης Ιουνίου ο ΣΥΡΙΖΑ έπεσε κάτω από το «ψυχολογικό» όριο του 20%, καθώς συγκέντρωσε ποσοστό 17,83%, εκλέγοντας μόλις 48 βουλευτές και σχηματίζοντας μία αποδυναμωμένη αξιωματική αντιπολίτευση.

Η παραίτηση

Και ενώ μετά τη μεγάλη ήττα της περασμένης Κυριακής, κάποιοι έκαναν λόγο για τον… «εξαφανισμένο» Τσίπρα, εκείνος πήρε το χρόνο του για να σκεφτεί και να καταλήξει σε μία απόφαση που, όπως δήλωσε, δεν πήρε εν θερμώ.

Ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε ότι παραιτείται από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και ότι δεν θα είναι υποψήφιος στις εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη νέου/νέας προέδρου, ωστόσο, τόνισε ότι θα είναι παρών σε αυτή τη διαδικασία και σημείωσε ότι έχει εμπιστοσύνη στο στελεχιακό δυναμικό του κόμματος.

«Είναι ανάγκη να εφεύρουμε ένα νέο ΣΥΡΙΖΑ που θα διαβάσει τις νέες προκλήσεις της εποχής και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες», δήλωσε ο κ. Τσίπρας.

Όπως είπε, «η εκλογική ήττα, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, θα σημάνει την αρχή του νέου κύκλου του ΣΥΡΙΖΑ».

Για να καταλήξει χαρακτηριστικά: «Κατανοώ την ανάγκη για ένα νέο κύμα του ΣΥΡΙΖΑ και αποφάσισα να παραμερίσω για να περάσει».