Κανονικοποιήσεις της Ακροδεξιάς

Και επί τάπητος μπαίνει έστω και με επιφανειακούς όρους η επανείσοδος της πολιτικής Ακροδεξιάς στην πολιτική σκηνή. Μάλλον κοντή μνήμη έχουμε. Γιατί δεν πάει καιρός που μια σειρά πραγμάτων συνέβαλαν στην κανονικοποίησή της και που την προηγούμενη δεκαετία είδαμε το πιο απεχθές μέρος της να παρελαύνει στα έδρανα της Βουλής – ενώ παράλληλα παρήλαυνε σε λαϊκές αγορές αναποδογυρίζοντας πάγκους. Και τι εστί κανονικοποίηση;

Καταρχάς, μιλάμε για μια τάση που ξεπερνά την εκλογική της άνοδο ή κάθοδο. Παραμένει εφιαλτικά παρούσα και διεκδικεί εν κινήσει το μερτικό της στον κυρίαρχο λόγο και τα κυρίαρχα ήθη. Και η κανονικοποίηση διατηρεί τον ακροδεξιό λόγο και την ακροδεξιά πρακτική ως μια ιδεολογία που είναι συνώνυμη μιας «κοινής λογικής» και που «δεν αποτελεί ιδεολογικό ίδιον ορισμένων ακραίων, αλλά εμπεδωμένη νοοτροπία και ρυθμιστικό παράγοντα της πολιτικής ζωής» όπως γράφουν στον έξοχο τόμο «Η Κανονικοποίηση του ακροδεξιού λόγου στην Ελλάδα» οι Ρόζα Βασιλάκη και Γιώργος Σουβλής. Ολα αυτά όμως έχουν ως αφετηρία ένα έδαφος και ταυτόχρονα κάποιοι υποβοήθησαν τη νέα τάση που φαίνεται πως δεν είναι συνώνυμη της μνημονιακής εποχής, την υπερβαίνει, αν και εκεί βρήκε το πιο δυνατό της ελατήριο.

Η ακύρωση του πάλαι δικομματισμού την πρώτη περίοδο μετά το 2010 και η αποστοίχιση ενός μέρους του εκλογικού κοινού από τα παραδοσιακά μεγάλα κόμματα της Μεταπολίτευσης απελευθέρωσε ορισμένη «δυναμική» για μετατοπίσεις. Θα ήταν όμως άδικο ή και άστοχο να το περιορίσει κανείς εδώ αφού εμμέσως θα αναγνώριζε τις δυνάμεις της Ακροδεξιάς ως «αντισυστημικές» ή και νέες δυνάμεις. Ούτε το ένα ήταν, ούτε προφανώς το άλλο αφού η γενεαλογία του ακροδεξιού λόγου είναι μακρά και σίγουρα όχι καινούργια στην ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή.

Η φτωχοποίηση μέρους των πολιτών μετά το 2009-2010 επίσης θα μπορούσε κανείς να καταγράψει πως συνέβαλε σε έναν θυμό που έλαβε και χαρακτηριστικά κυνηγιού του εσωτερικού εχθρού (π.χ. μετανάστη) ή εν συνόλω σε αντιπολιτικά ρεύματα. Πάλι όμως και αυτό δεν είναι ευθύγραμμο, προς Θεού οι άνθρωποι που αδίκως τους κόπηκε η σύνταξη δεν γίνανε απευθείας ακροδεξιοί. Πολλοί εξάλλου παροχέτευσαν την αγανάκτησή τους σε μια ανυπακοή εντός ορίων. Κάνανε την Ακροδεξιά mainstream οι αγανακτισμένοι και οι πλατείες;

Επίσης, φτωχή ερμηνεία και κυρίως εκπορευόμενη από δημοσιολόγους που δεν είχαν επαρκή εικόνα των πλατειών. Το κύριο και το βασικό είναι πώς σήμερα απόψεις που ακούγαμε κάποτε ως μειοψηφικές να διαπερνούν τον δημόσιο λόγο με όρους κανονικότητας, το μίσος για τους πρόσφυγες ή τους διαφορετικούς για παράδειγμα. Πώς η όλη μετατόπιση μακρά και βαθιά εκφράστηκε και σε μέρος των ΜΜΕ.

Πώς η φοβική αναδίπλωση λόγω των νέων επισφαλειών του κόσμου, οδήγησε ένα μέρος να σκέπτεται φωναχτά κατά του διπλανού του. Πώς η εξασθένηση της συλλογικής μνήμης έκανε μέρη στη χώρα που άλλοτε καταστράφηκαν ολοσχερώς από τις ναζιστικές δυνάμεις Κατοχής, να ψηφίζουν νοσταλγούς τους. Πώς ένα κομμάτι της pop κουλτούρας διαχύθηκε με τις απόψεις αυτές, τις επαναβάπτισε ή τις νομιμοποίησε με τις θεωρίες για τα δύο άκρα, την αντιαριστερή υστερία, τον σκεπτικισμό για τα όρια του έθνους-κράτους. Πώς έφτασε την προηγούμενη δεκαετία, η Ακροδεξιά να αποκτά ρίζες σε γειτονιές, να κερδίζει μια λαϊκότητα και επαφή με κοινωνικά στρώματα, να θεσμοποιεί μια μισαλλοδοξία και μια εχθροπάθεια. Πολλοί βοήθησαν σε όλα αυτά και το μελαγχολικό είναι πως σήμερα υποδύονται τους έκπληκτους.