Σουζάν Λενγκλέν, η ζωή και o μυστήριος θάνατος της τενίστριας που παρέκαμψε την ποτοαπαγόρευση

Οι παίκτες έφτασαν με ατμόπλοιο, όχι με ιδιωτικό τζετ. Χτυπούσαν μπάλες του τένις με ξύλινα μπαστούνια, όχι με ρακέτες. Διαγωνίστηκαν όχι για 3,06 εκατομμύρια δολάρια σε χρηματικό έπαθλο νικητή, αλλά για ασημένια σερβίτσια.

Παρόλα αυτά, το πρωτάθλημα του Γουίμπλεντον του 1919 -το οποίο συνεχίστηκε μετά από τετραετή διακοπή κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου- έχει πολλές ομοιότητες με το τουρνουά που θα ξεκινήσει την 1η Ιουλίου στο All England Club. Τα ίδια άψογα φτιαγμένα γήπεδα με γρασίδι. Ίδια λευκή ενδυμασία. Το ίδιο διάλειμμα τσαγιού για τους οπαδούς.

Πέρα από αυτό, ο τελικός των γυναικών που διεξήχθη πριν από έναν αιώνα είχε θέματα, ιστορίες και ένα καστ χαρακτήρων απόλυτα οικεία με σήμερα. Υπήρχε η στιβαρή πρωταθλήτρια, που προσπαθούσε να αποτρέψει μια νεαρή διεκδικήτρια και να ενισχύσει την κληρονομιά της. Υπήρχε μια φιλόδοξη αριβίστρια, η οποία θόλωσε τη γραμμή μεταξύ αυτοπεποίθησης και αλαζονείας. Υπήρχαν οι κριτικοί των μέσων ενημέρωσης και οι υπερπροσεκτικοί πατεράδες.

Photo: Wikimedia Commons

Η μικρή αουτσάιντερ

Τελικά, η διεκδικήτρια νίκησε την πρωταθλήτρια. Η Σουζάν Λενγκλέν από τη Γαλλία, που μόλις είχε κλείσει τα 20. Εξίσου ζωηρή και φανταχτερή, τράβηξε τα βλέμματα με τα καμώματά της και ένα τολμηρό, ολόσωμο βαμβακερό φόρεμα που αποκάλυπτε τους πήχεις της και ήταν, σοκαριστικά, κομμένο πάνω από τη γάμπα. Σε αντίθεση με τις περισσότερες από τις υπόλοιπες γυναίκες του χώρου, η Λενγκλέν σέρβιρε με το χέρι. Σε αντίθεση με όλες τις άλλες γυναίκες του χώρου, τολμούσε να πετάξει τη ρακέτα της όταν έχανε χτυπήματα.

Στον τελικό η Λενγκλέν αντιμετώπισε την παρασημοφορημένη Βρετανίδα παίκτρια και επτά φορές νικήτρια του Γουίμπλεντον, την 40χρονη Ντοροθέα Ντάγκλας Λάμπερτ Τσέιμπερς, ενώπιον 8.000 θεατών, στους οποίους περιλαμβάνονταν ο βασιλιάς Γεώργιος Ε’ και η βασίλισσα Μαρία. Η επίδοση της Λενγκλέν δεν ήταν χωρίς αντιδράσεις. Κατά τη διάρκεια μιας αλλαγής ο πατέρας της, Κάρολος, που καθόταν δίπλα στο γήπεδο, της πέταξε ένα φιαλίδιο το οποίο άνοιξε και κατανάλωσε. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι το υγρό ήταν κονιάκ, το οποίο φάνηκε να αναζωογονεί τη Λενγκλέν όταν το παιχνίδι της κρεμόταν. Μια άλλη φορά, ο Τσαρλς χτύπησε μια ομπρέλα, το οποίο ήταν πιθανότατα ένα σήμα προς την κόρη του και ένας τρόπος να παρακάμψει τους κανόνες του τένις που απαγορεύουν την καθοδήγηση από τις κερκίδες. Η Λενγκλέν κέρδισε έναν μαγευτικό αγώνα με 10-8, 4-6, 9-7 και έγινε η πρώτη μη αγγλόφωνη παίκτρια που κατέκτησε τον τίτλο του Γουίμπλεντον.

Δείτε το βίντεο 

Μεγάλη ντίβα

Η Λενγκλέν θα κέρδιζε τα πέντε από τα επόμενα έξι Γουίμπλεντον. Το 1920 κέρδισε το πρώτο της Γαλλικό Όπεν, και στη συνέχεια πήρε τον τίτλο αυτό άλλες πέντε φορές χωρίς να χάσει αγώνα. Κατακτώντας το χρυσό στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1920 στην Αμβέρσα, η Λενγκλέν έχασε μόλις τέσσερα από τα 64 παιχνίδια. Κάποτε έμεινε σε 181 συνεχόμενους αγώνες χωρίς ήττα. Ο Βρετανός ιστορικός του τένις Άλαν Λιτλ ανεβάζει το ερασιτεχνικό ρεκόρ της Λενγκλέν σε ποσοστό νικών 98,0%. Και ήταν εξίσου κυρίαρχη στα διπλά. Συνολικά κατέκτησε 241 τίτλους κατά τη διάρκεια της καριέρας της, η οποία διήρκεσε μόλις 12 χρόνια. Για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα: Η Σερένα Γουίλιαμς μπαίνει στο Γουίμπλεντον έχοντας κερδίσει 72 τίτλους στα μονά και 23 στα διπλά σε μια καριέρα που διαρκεί πάνω από 20 χρόνια.

Με το παρατσούκλι la Divine (η Θεά) από τον γαλλικό Τύπο, η Λενγκλέν ήταν αυτό που σήμερα θα αποκαλούσαμε crossover star ή ντίβα. Αν ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε την άνοδο της, βοήθησε επίσης να ενισχυθεί η δημοτικότητά της. Μετά την κτηνωδία και τις τεράστιες απώλειες (1,3 εκατομμύρια νεκροί και πάνω από τέσσερα εκατομμύρια τραυματίες) που προέκυψαν από τις μάχες, η Γαλλία χρειαζόταν ένα σύμβολο εθνικής υπερηφάνειας. Αυτό ήρθε με τη μορφή μιας τενίστριας γνωστής ως Notre Suzanne, μιας εθνικής εμπιστοσύνης. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1920, η Λενγκλέν ήταν πιο διάσημη και πιο δημοφιλής από οποιονδήποτε άλλο αθλητή, ναι- αλλά και από οποιονδήποτε αστέρα του κινηματογράφου, τραγουδιστή ή πολιτικό πρόσωπο στην Ευρώπη.

Η Λενγκλέν βρέθηκε στο τένις, όπως της αρμόζει, με δραματικό τρόπο. Γεννημένη στο Παρίσι το 1899, υπέφερε από παιδί από χρόνιο άσθμα και ασχολήθηκε με το άθλημα όταν ο πατέρας της, ένας επιχειρηματίας με μέτρια οικονομική επιφάνεια, της πρότεινε ότι θα βοηθούσε. Ο μπαμπάς, όπως ήταν γνωστός σε όλους, ο Σαρλ, φώναζε όταν έχανε τα σουτ στην προπόνηση, την ενθάρρυνε να αντισταθεί στις συμβάσεις του τένις υιοθετώντας ττικ του ανδρικού παιχνιδιού της εποχής, της έμαθε να επιτίθεται στο φιλέ και να παίζει για να κερδίσει.

Για τη Λενγκλέν, το τένις ήταν τόσο παράσταση όσο και ανταγωνισμός. Έπαιζε με φινέτσα, πηδώντας -μερικές φορές εντελώς άσκοπα- και γλιστρώντας με χάρη στο γήπεδο. Αρνιόταν να αγωνιστεί αν δεν της άρεσε ο τρόπος που έδειχνε, και έκλαιγε, ακόμη και όταν κέρδιζε, αν δεν ανταποκρινόταν στα δικά της αυστηρά πρότυπα.

Photo: Wikimedia Commons

Με το εντελώς δικό της, προσωπικό στυλ

Ίσως πάνω απ’ όλα, η Λενγκλέν ενσάρκωσε τη συμβολή του τένις στη δεκαετία του ’20 και στις αισθήσεις των flapper girls της εποχής της τζαζ. Έμπαινε στο γήπεδο με πλήρες μακιγιάζ και, μερικές φορές, με φουλάρια από ερμίνα ή ακόμη και γούνινα παλτό. Έπαιζε με αυτό που η ίδια αποκαλούσε «ζώνη πονοκεφάλου», ένα κομψό, χρωματιστό κομμάτι μεταξιού που τυλίγονταν γύρω από το bob κούρεμά της. Οι κορυφαίοι σχεδιαστές της Γαλλίας ανταγωνίζονταν για να της προσφέρουν τα ρούχα της.

Ο Μπιλ Τίλντεν, ο σύγχρονος Αμερικανός σταρ, παρατήρησε κάποτε για τη Λενγκλέν: «Το κοστούμι της μου φάνηκε σαν μια διασταύρωση μεταξύ μιας πριμαντόνα και μιας πόρνης του δρόμου». Η Vogue, από την άλλη πλευρά, χαρακτήρισε το φόρεμά της «εξαιρετικά κομψό ως προς την ελευθερία, την καταλληλότητα και την τελειότητα των απλών γραμμών του».

Ως διεθνής διασημότητα της Α-list, ταξίδευε με αυτοκίνητα με σοφέρ και με ιδιωτικό σιδηρόδρομο ενώ κατακεραύνωνε όποιον δημοσιογράφο τολμούσε να γράψει κάτι αρνητικό για αυτήν.

Photo: Wikimedia Commons

Η Λενγκλέν το έτσουζε

Όταν πήγε στις ΗΠΑ το 1921 για να παίξει στο Forest Hills της Νέας Υόρκης ήταν ένα αστέρι εφάμιλλο του Μπέιμπ Ρουθ των Yankees, και όπως και ο Babe, είχε τη φήμη ότι έπινε. Στη Νέα Υόρκη επέμενε να πίνει κρασί πριν από τους αγώνες της. Όταν της εξήγησαν ότι η ποτοαπαγόρευση είχε τεθεί σε ισχύ την προηγούμενη χρονιά και ότι η κατανάλωση αλκοόλ θα παραβίαζε τον νόμο Volstead Act, η Λενγκλέν απείλησε να πάει σπίτι της. Οι υπεύθυνοι του τουρνουά συνθηκολόγησαν.

Το να την κρατήσουν ευτυχισμένη ήταν μεγαλύτερη προτεραιότητα από τη συμμόρφωση με τον ομοσπονδιακό νόμο, και έτσι την τροφοδοτούσαν με λαθραία ποτά. Εκείνη την εποχή, οι γουλιές της στα μέσα του αγώνα θεωρήθηκαν απλά σύμφωνες με την εξωφρενική φήμη της. Μπορεί να μην έπαιρνε μέρος σε έναν αγώνα κατά τη διάρκεια της ημέρας, επικαλούμενη τραυματισμό ή ασθένεια, και στη συνέχεια την έβλεπαν να χορεύει ή να πίνει τη νύχτα. Όλα αυτά έγιναν παγκόσμια είδηση, αυξάνοντας την ίντριγκα και τη δημοτικότητά της.

Η αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά της κατά τη διάρκεια των αγώνων γινόταν όλο και πιο συχνή όσο προχωρούσε η καριέρα της Λενγκλέν. Ενοχλημένη που ένας αγώνας του Γουίμπλεντον το 1926 καθυστέρησε για να εξυπηρετήσει την άφιξη της βασίλισσας Μαίρη, η Λενγκλέν αρνήθηκε να μπει στο γήπεδο.

Photo: Wikimedia Commons

Η απόσυρση

«Αθλητικά και συναισθηματικά τσακισμένη» όπως το έθεσε ένας βιογράφος, η Λενγκλέν αποσύρθηκε από το τένις στα 28 της, στη βίλα της στη Νίκαια. Η μητέρα της, Αναίς, εξέδωσε μια δήλωση ότι η κόρη της «βαρέθηκε τις συζητήσεις των εφημερίδων γι’ αυτήν και θέλει μόνο να μείνει στην ησυχία της». Εν τω μεταξύ, κυκλοφόρησε ότι επρόκειτο να παντρευτεί τον φίλο της, έναν πλούσιο Καλιφορνέζο -παντρεμένο εκείνη την εποχή- με το εντυπωσιακό όνομα Baldwin M. Baldwin. Καμία τελετή δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Και ο μπαμπάς της πέθανε το 1929.

Σύμφωνα με πηγές η Λενγκλέν είχε επιστρέψει στο Παρίσι, όπου εργαζόταν «ως πωλήτρια σε ένα κατάστημα αθλητικών ειδών». Εκεί, εφηύρε τα γυναικεία σορτς που έφταναν πάνω από το γόνατο. Άρχισε επίσης να διευθύνει μια σχολή τένις για παιδιά, η οποία επιχορηγούνταν από δημόσιους πόρους, ενώ η νεόνυμφη Χέλεν Γουίλς Μούντι (και βασική της αντίπαλος) είχε γίνει το νέο It Girl του αθλήματος.

Αν και η Λενγκλέν ήταν απαλλαγμένη από την πίεση της διασημότητας και την περιπλάνηση του επαγγελματικού τένις, συνέχισε να έχει προβλήματα υγείας. Το 1934 παραλίγο να πεθάνει από οξεία σκωληκοειδίτιδα. Η Λενγκλέν ήταν στα τέλη της δεκαετίας των 30 όταν διαγνώστηκε με λευχαιμία. Στα μέσα Ιουνίου του ’38 παραπονέθηκε ότι δεν αισθανόταν καλά- οι γιατροί ήρθαν στο διαμέρισμά της στο Παρίσι και της έκαναν μεταγγίσεις. Στις 4 Ιουλίου, μόλις λίγες ημέρες αφότου η Μούντι κέρδισε τον όγδοο τίτλο ρεκόρ στο Γουίμπλεντον στο μονό, η Λενγκλέν πέθανε στον ύπνο της. Ήταν 39 ετών. Η αιτία θανάτου: Παθολογική αναιμία.

Τι ακριβώς συνέβη; Ποτέ κανείς δεν έμαθε

Η παθολογική αναιμία οφείλεται στην έλλειψη μιας συγκεκριμένης πρωτεΐνης που παράγεται στο στομάχι και βοηθά τη βιταμίνη Β12 να απορροφηθεί από την κυκλοφορία του αίματος. Η έλλειψη Β12 μπορεί να προκαλέσει μείωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη μεταφορά οξυγόνου στην καρδιά, τον εγκέφαλο και άλλα όργανα. Στην ιατρική ορολογία pernicious σημαίνει θανατηφόρος.

Όμως, τη δεκαετία του 1920, οι Αμερικανοί γιατροί George Minot και William Murphy κέρδισαν το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής «για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τη θεραπεία του ήπατος σε περιπτώσεις αναιμίας».

«Δεν υπάρχει περίπτωση να μην ήξεραν τι να της δώσουν» λέει ο Scott Dinehart, δερματολόγος και ερασιτέχνης ιστορικός του τένις. «Θα ήταν σαν να έχει η Beyoncé αναιμία και να μην παίρνει Β12, απίθανο δεν είναι;».