Ανταρσία Πριγκόζιν: Τελικά ωφέλησε καθόλου την Ουάσινγκτον;

Ίσως είναι νωρίς να αποτυπωθεί ο αντίκτυπος στις διεθνείς εξελίξεις των γεγονότων στην εμπόλεμη -πλην επιτιθέμενη- Ρωσία, αλλά ειδικοί ήδη έρχουν αρχίσει να κάνουν εκτιμήσεις.

Δύο Αμερικανοί ειδικοί εμπειρογνώμονες η Emma Ashford και ο Matthew Kroenig αναλύουν στο περιοδικό Foreign Policy τις συνέπειες του αποτυχημένου κινήματος, εκφράζοντας ακόμα και… διαφωνίες.

Η Emma Ashford συνεργάτης του Προγράμματος Επανασχεδίασης της Αμερικανικής Υψηλής Πολιτικής του Κέντρου Stimson, θεωρεί ότι οι εξελίξεις δεν είναι απαραίτητα καλές για τις ΗΠΑ.

«Δεν νομίζω ότι ο Πούτιν χάνει τη δημοτικότητά του επειδή πολεμά στην Ουκρανία. Νομίζω ότι χάνει τη δημοτικότητά του επειδή ο πόλεμος πηγαίνει άσχημα».

«Ο Πούτιν απομακρύνει ικανούς στρατιωτικούς ηγέτες όπως ο Σουροβίκιν από φόβο ότι θα υποστηρίξουν μελλοντικές προσπάθειες να τον αποδυναμώσουν».

«Αυτό δεν μου φαίνεται καλό ούτε για την Ουκρανία. Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι αυτή η μεγάλη επίθεση των Ουκρανών σημειώνει εντυπωσιακά μικρή πρόοδο» εκτιμά η ειδικός.

Ελάχιστα τα αποτελέσματα στην Ουκρανία

Ο διευθυντής του Ατλαντικού Συμβουλίου Matthew Kroenig, σαφώς πιο αισιόδοξος, θεωρεί από την πλευρά του ότι οι εξελίξεις είναι καλές για την Ουκρανία, καθώς εάν ο Πούτιν και άλλοι Ρώσοι ηγέτες εστιάζουν περισσότερο στις εσωτερικές απειλές, αυτό σημαίνει λιγότερη προσοχή στη πολεμική προσπάθεια ενάντια στο Κίεβο.

Επιπλέον, οι πιο αποτελεσματικές ρωσικές δυνάμεις μάχης στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία -Βάγκνερ, Πριγκόζιν και Σουροβίκιν- έχουν απομακρυνθείεί. «Δεν θα είναι τόσο σημαντικό όσο ένας πλήρης ρωσικός εμφύλιος πόλεμος για τις πιθανότητες της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης, αλλά, συνολικά, η αποτυχημένη ανταρσία βοηθά την πολεμική προσπάθεια του Κιέβου».

Η δε Emma Ashford αντίθετα πιστεύει ότι τα αποτελέσματα ίσως είναι ελάχιστα καλά για τους Ουκρανούς. Η Βάγκνερ αποδείχτηκε μέτρια στην επίθεση γύρω από το Μπαχμούτ, αλλά πέτυχε ως επί το πλείστον τους στόχους του χρησιμοποιώντας τα στρατεύματά του ως «τροφή» για κανόνια.

Και λίγες εβδομάδες πριν από αυτό το περιστατικό, είχε ήδη απομακρυνθεί από τις πρώτες γραμμές, καθώς η Ρωσία προετοιμάστηκε για την άμυνα.

Απομακρύνεται το σενάριο των διαπραγματεύσεων

Ανησυχεί ότι η ανταρσία μπορεί να καταστήσει λιγότερο πιθανό τον τερματισμό της σύγκρουσης μέσω διαπραγματεύσεων. «Εάν ο Πούτιν φοβάται να δείχνει αδύναμος, μπορεί να μην επιθυμεί να ασχοληθεί με τη διπλωματία, και αυτό θα σήμαινε ότι ο πόλεμος θα διαρκέσει περισσότερο». Αυτό, για την Ashford σημαίνει ότι η Ουκρανία θα έχει ελάχιστες στρατιωτικές ευκαιρίες, αντιμετωπίζοντας έναν μακροχρόνιο, συντριπτικό πόλεμο.

Ο Matthew Kroenig συμφωνεί ότι οι Ουκρανοί δεν έχουν καταφέρει πολλά στο πεδίο της μάχης, αλλά θεωρεί ότι η πλήρης κατάρρευση της ρωσικής στρατιωτικής θέσης στην Ουκρανία είναι πιο κοντά απ’ ότι μια εβδομάδα πριν. «Αυτό μπορεί να αναοτερώσει το ηθικό των Ουκρανών και των δυτικών υποστηρικτών της να συνεχίσουν να αγωνίζονται για ολοκληρωτική νίκη, που νομίζω ότι είναι η σωστή προσέγγιση».

Οι εξελίξεις όμως μετά την ανταρσία, για την Ashford υπογραμμίζουν απλώς τους κινδύνους μιας μακροχρόνιας σύγκρουσης στην Ουκρανία. «Ακούτε πολλά στην Ουάσιγκτον για το χαμηλό κόστος για τις ΗΠΑ του πολέμου, αλλά η ουσιαστική αστάθεια στη Ρωσία θα ήταν ένα σοβαρό στρατηγικό πρόβλημα για τις ΗΠΑ, και η παράταση του πολέμου το καθιστά πιο πιθανό».

Διπλωματική αποδυνάμωση Πούτιν έναντι της Κίνας

Τόσο για τον Matthew Kroenig όσο και την Emma Ashford, η εξέλιξη με τον Πριγκόζιν έχει συνέπειες στην εικόνα της Ρωσίας έναντι του παγκόσμιου νότου και των συμμάχων της, γεγονός που ωφελεί τις ΗΠΑ.

«Ας ξεκινήσουμε με την Κίνα» λέει ο Kroenig. «Ο Σι Τζινπίνγκ δεν είναι ευχαριστημένος. Θέλει μια ισχυρή Ρωσία που μπορεί να απειλήσει τη Δύση. Ο προσωπικός του δεσμός με τον Πούτιν είναι ισχυρότερος από τον δεσμό της Κίνας με τη Ρωσία. Υποστήριξε την πολεμική προσπάθεια του Πούτιν, σκεπτόμενος (όπως ο Πούτιν) ότι το να πάρει την Ουκρανία θα ήταν βάδισμα. Τώρα, ο πόλεμος σέρνεται. Η Ρωσία εξασθενεί σταδιακά. Και οι μέρες του Πούτιν στην εξουσία μπορεί να είναι μετρημένες. Η συμμαχία του Σι με τη Ρωσία μεγαλώνει και μοιάζει με τη συμμαχία του με τη Βόρεια Κορέα, μια συνεργασία με πυρηνικά εξοπλισμένα, σχεδόν αποτυχημένα κράτη που διοικούνται από τρελούς είναι τόσο υποχρέωση όσο και κεφάλαιο. Μάλλον αναρωτιέται αν πόνταρε σε λάθος άλογο» .

Ωστόσο, και οι δύο Αμερικανοί ειδικοί συμφωνούν ότι ναι μεν ο Σι μπορεί να αναρωτιέται αν πόνταρε στο λάθος άλογο, αλλά δεν υπάρχουν ελπίδες για προσέγγιση με τις ΗΠΑ, και έτσι η Κίνα δεν έχει πολλές επιλογές, πέραν της Ρωσίας.

Ευκαιρία για τον παγκόσμιο νότο

Αλλά μια ελαφρώς διαφορετική δυναμική μπορεί να διαδραματίζεται στον παγκόσμιο νότο, λέει ο Kroenig.

«Σε χώρες όπως η Ινδία, η Ινδονησία, η Νότια Αφρική και η Βραζιλία δεν αρέσει που ο Πούτιν εισέβαλε στον γείτονά του, αλλά θεώρησαν ότι η Ρωσία είναι μεγάλη δύναμη και είναι προς το συμφέρον τους να διατηρήσουν καλές σχέσεις με τον Πούτιν. Αλλά, εάν ο Πούτιν μπορεί να ανατραπεί με πραξικόπημα ή η Ρωσία είναι στα πρόθυρα να γίνει ένα αποτυχημένο κράτος, μπορεί να επανεξετάσουν αυτόν τον υπολογισμό. Θα θέλουν να είναι στη σωστή πλευρά της ιστορίας και να έχουν καλές σχέσεις με τους μελλοντικούς ηγέτες της Μόσχας – ακόμα κι αν δεν είναι ακόμα σίγουροι ποιοι μπορεί να είναι αυτοί».

Αυτό θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για τους δυτικούς διπλωμάτες να κάνουν νέες προσπάθειες να βάλουν μια σφήνα μεταξύ της Ρωσίας και αυτών των αντισταθμιστικών κρατών.

«Σίγουρα, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για να πείσει αυτές τις χώρες αν προσπαθούσε, λέει η Emma Ashford. «Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής υπερεκτιμούν επίσης το τι μπορεί να επιτευχθεί με τη διπλωματία εδώ, νομίζω. Οι παράγοντες που έλκουν τα κράτη στον παγκόσμιο νότο προς τη Ρωσία έχουν να κάνουν περισσότερο με την οικονομία: ενέργεια, τρόφιμα κ.λπ. Δεν έχουν επηρεαστεί καθόλου».

Ο σοβαρότερος αντίκτυπος

Πρακτικά ο αντίκτυπος θα φανεί στις δραστηριότητες του Ομίλου Wagner στην Αφρική. «Αυτή τη στιγμή, φαίνεται ότι η ομάδα θα συνεχίσει να υπάρχει και να λειτουργεί, αλλά περιουσιακά της στοιχεία της στην Ουκρανία θα τεθούν υπό ρωσική στρατιωτική διοίκηση. Δεν είναι ακόμη σαφές τι σημαίνει αυτό για τις υπηρεσίες που παρέχει η Wagner σε όλη την Αφρική τα τελευταία χρόνια. Η απώλεια αυτών των υπηρεσιών -οι οποίες περιλαμβάνουν τα πάντα, από ανάμειξη στις εκλογές έως αντιτρομοκρατία- θα μπορούσε να αποδειχτεί ανατρεπτική» λέει ο Kroenig.

Ο Rama Yade, ο ανώτερος διευθυντής του Κέντρου Αφρικής του Ατλαντικού Συμβουλίου, υποστηρίζει ότι αυτό θα μπορούσε να έχει μεγάλες επιπτώσεις, ιδιαίτερα για το Μάλι, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, τη Λιβύη και το Σουδάν.

Ο Matthew Kroenig αναρωτιέται εάν αυτές οι χώρες θα χρειαστεί να επιλέξουν ανάμεσα στην πίστη στον Πούτιν ή στον Πριγκόζιν; «Θα είναι η Βάγκνερ το ίδιο αποτελεσματική εάν τεθεί υπό τον επίσημο έλεγχο του ρωσικού στρατού; Εάν παραμείνει σχεδόν ανεξάρτητη, θα λάβει τους πόρους που χρειάζεται από τη Μόσχα;»

Επισημαίνει επίσης ότι οι επιχειρήσεις πληροφόρησης του Βάγκνερ υπήρξαν πολύ αποτελεσματικές στο να επηρεάσουν τη κοινή γνώμη στην περιοχή, οπότε και αυτό μπορεί να αλλάξει. Αυτή είναι μια άλλη πιθανή ευκαιρία να αποδυναμωθεί η ρωσική επιρροή.

Πάντως, ο διευθυντής του Ατλαντικού Συμβουλίου είναι πεπεισμένος ότι τα θεμέλια της Ρωσίας είναι αδύναμα, αλλά η εξωτερική της πολιτική είναι επικίνδυνη και αποσταθεροποιητική.