Η κατάλυση των παγκόσμιων μπλοκ ισχύος

Ανάμεσα στα πολλά που βλέπουν τα μάτια μας στις ημέρες μας είναι και η παρακμή και η αποσύνθεση κραταιών μεγάλων δυνάμεων. Βλέπουμε την Ευρώπη να κλονίζεται σαν οντότητα αλλά και τις Ηνωμένες Πολιτείες να παρακμάζουν και να αρχίζουν να χάνουν τον κυρίαρχο ρόλο τους στον κόσμο. Στη διάρκεια των τριών τελευταίων εκατονταετιών η Δύση είχε φθάσει να κυριαρχεί σε όλον σχεδόν τον πλανήτη. Ξαφνικά όμως, γύρω στο τέλος της χιλιετίας, η Ιστορία έκανε στροφή προς μία ανάποδη κατεύθυνση. Αντιμέτωπη με οικονομική στασιμότητα και βαθιές εσωτερικές διαιρέσεις, η Δύση βρέθηκε απότομα απέναντι σε μια ταχύτατη διαδικασία πτώσης.

Για τους ιστορικούς, αυτή η δραματική άνοδος και πτώση μιας τέτοιας μεγάλης δύναμης δεν είναι πρωτόγνωρη. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ακολούθησε μια παρόμοια πορεία εντυπωσιακής ανόδου και πολιτικού σφρίγους που συνοδεύτηκε στη συνέχεια από μια τραγική πτώση και ολοκληρωτική περίπου αποσύνθεση. Τι μπορεί η πτώση της Ρώμης να μας διδάξει για την παρακμή της Δύσης σήμερα; Στο βιβλίο τους «Why Empires Fall» (Γιατί καταρρέουν οι αυτοκρατορίες) δύο συγγραφείς, ο ιστορικός Peter Heather και ο οικονομολόγος John Rapley, χρησιμοποιούν τις εμπειρίες του παρελθόντος για να εξηγήσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη Δύση, την κρίση που τη χαρακτηρίζει και τι ακριβώς μπορεί να γίνει ώστε να αντιμετωπιστεί με επιτυχία.

Πολλές είναι οι ομοιότητες ανάμεσα στο τότε και το τώρα. Δυο στοιχεία έρχονται γρήγορα στο μυαλό. Οι εισβολές των βαρβάρων, που οδήγησαν το 399 στην τραγική ήττα των αυτοκρατορικών δυνάμεων στη μάχη της Αδριανούπολης, και η κοινωνική παρακμή και καταβαράθρωση της κοινωνίας του παλαιού ρωμαϊκού κόσμου. Τα δύο αυτά φαινόμενα τουλάχιστον φέρνουν στο μυαλό πολλά σύγχρονα γεγονότα που οδηγούν τους λαούς. Πολλά πράγματα δεν είναι πια ίδια και οι τάσεις που κυριαρχούν είναι προς την επιδείνωσή τους παρά προς την παλινόρθωση ενός ορθολογισμού. Η σύγχρονη κουλτούρα του woke, του δικαιωματισμού και της αλματώδους επέλασης της πολιτικής ορθότητας, οδηγεί πολλούς δυτικούς θεσμούς στο να παραπαίουν χωρίς βάσεις και στηρίγματα και πολλές καινοφανείς αντιλήψεις να κυριαρχούν απειλώντας με κατάλυση πολλές παραδοσιακές αντιλήψεις. Η αμφισβήτηση της Ιστορίας, η άρνηση του παρελθόντος και η αμφιβολία για τις αξίες που οικοδόμησαν αυτή την ίδια τη δυτική κοινωνία υπονομεύουν την κοινωνική συνοχή και οδηγούν σε αναπάντεχες ανακατατάξεις. Με δύσμορφα αποτελέσματα και δυσανάγνωστες κι απρόβλεπτες πολιτικές πορείες.

Η έφοδος επίσης πολλών χιλιάδων απρόβλεπτων κυμάτων μεταναστών από τον Νότο κι από την Ανατολή προκαλεί σοβαρές εσωτερικές εντάσεις, οδηγεί παραδοσιακές αντιλήψεις κι αξίες να αμφισβητούνται και να συγκρούονται με δυσερμήνευτες νέες κοινωνικές στάσεις. Ροές νεαρών μουσουλμάνων μεταναστών εισέρχονται στα ευρωπαϊκά σύνορα φωνάζοντας σαν σύνθημα το απειλητικό για δυτικά αφτιά «Αλλάχ Ακμπάρ», ενώ άλλες χιλιάδες από τη Λ. Αμερική παραβιάζουν τα σύνορα των ΗΠΑ, μεταβάλλοντας τη σύνθεση του εκεί πληθυσμού με άγνωστες τελικές επιπτώσεις.

Από το 339 έως το 1998 οι κύκλοι ζωής των αυτοκρατοριών δείχνουν να σπέρνουν τους σπόρους της αναπόφευκτης καταστροφής τους. Είναι προφανές πως η εποχή της δυτικής παγκόσμιας κυριαρχίας έχει φθάσει στο τέλος της. Τι πρόκειται να ακολουθήσει;