Το μοιραίο λάθος των Ευρωπαίων που θα κοστίσει πολύ ακριβά στην οικονομική τους ασφάλεια

Μπορεί η Κομισιόν να αναγνωρίζει ότι μια αποτελεσματική στρατηγική οικονομικής ασφάλειας πρέπει να απολαμβάνει μεγάλων αγορών [προϊόντων] από τον εταιρικό τομέα καθώς και συναίνεσης μεταξύ των κρατών μελών, ωστόσο σύμφωνα με τον οικονομικό συντάκτη των Financial Times Μάρτιν Σάντμπου, τίποτα από αυτά τα δύο δεν υπάρχει στην Ευρώπη.

Για τον Βρετανό ειδικό στα οικονομικά, οι νευρικοί Ευρωπαίοι δεν έχουν αντλήσει τα σωστά μαθήματα από τα επιτεύγματα της Κίνας και των ΗΠΑ, οι οποίες εφάρμοσαν αυτό που θα έπρεπε να κάνει και η Ευρώπη: την αρχή ότι «η οικονομική ασφάλεια ξεκινά από το σπίτι».

Τι σημαίνει όμως άραγε αυτό;

Ενώ η εταιρική Ευρώπη έχει εμμονή με τις εξαγωγικές αγορές, οι πρόσφατες επιτυχίες των ΗΠΑ και της Κίνας οφείλονται στον γεγονός ότι ιεραρχήσανε πιο ψηλά την ζήτηση στο εσωτερικό της επικράτειάς τους.  Δηλαδή δώσανε σημασία στην εσωτερική τους αγορά.

Για παράδειγμα, όπως αναφέρει ο Σάντμπου, η δύναμη του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ από τον Μπάιντεν δεν προέρχεται από τη διάκριση κατά των εισαγωγών, αλλά από την επιτυχία του να κάνει όλους να περιμένουν μια επικείμενη, τεράστια και κερδοφόρα αγορά πράσινων τεχνολογιών στις ΗΠΑ, στην οποία θα ήθελαν να έχουν μερίδιο.

Όπως έχει τεκμηριώσει το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, η έκρηξη στην αμερικανική κατασκευή εργοστασίων μετά την ψήφιση των κύριων πράξεων βιομηχανικής πολιτικής του Μπάιντεν είναι άνευ προηγουμένου και ασυναγώνιστη.

Αυτό το τεράστιο κατασκευαστικό κύμα σίγουρα δεν εξαρτιόταν αποκλειστικά από επιδοτήσεις που δεν ήταν συμβατές με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Μια τόσο μεγάλη αγορά θα απαιτούσε πάντα μια μεγάλη κλίμακα της τοπικής προσφοράς.

Το κινεζικό παράδειγμα

Ο Βρετανός δημοσιογράφος, εστιάζει όμως περισσότερο στο κινεζικό πρότυπο, τη στιγμή που το Πεκίνο βρίσκεται πίσω από κάθε έναν από τους κινδύνους που απειλούν την οικονομική ασφάλεια της ΕΕ.

Η κινεζική αναπτυξιακή στρατηγική στηρίζεται εδώ και πολύ καιρό στις εξαγωγές, χρησιμοποιώντας οικονομικά αποδοτική κλίμακα για να ανταγωνιστεί στην τιμή στις παγκόσμιες αγορές και σταδιακά να ανέβει στην αξιακή αλυσίδα.

Αλλά ακόμη και πριν το Πεκίνο επισημοποιήσει το δόγμα της «διπλής κυκλοφορίας», το καθεστώς είχε αρχίσει να χρησιμοποιεί την εγχώρια αγορά ως κινητήρια δύναμη ανάπτυξης για σημαντικούς τομείς όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, όπου οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες χρησιμοποιούν τεχνολογίες αιχμής και οι ηγέτες στις πηλώσεις στο εσωτερικό.

Πως η Ευρώπη έχασε το προβάδισμα

Η επιζήμια πολιτική της ΕΕ φάνηκε στον τρόπο με το οποίο οι Ευρωπαίοι έχασαν το προβάδισμά στην κατασκευή φωτοβολταϊκών τη δεκαετία του 2000, επισημαίνει ο Μάρτιν Σάντμπου.

Οι επιδοτήσεις των καταναλωτών επιτάχυναν τις εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών στην Ευρώπη, αλλά η Κίνα ξεπέρασε τους κατασκευαστές της Ευρώπης. Καθώς οι κυβερνήσεις της ΕΕ μείωσαν τις επιδοτήσεις και επέβαλαν δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές φωτοβολταϊκών, η ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας στην Ευρώπη μειώθηκε. Έτσι, η Κίνα ξεπέρασε την Ευρώπη στις εγκαταστάσεις ηλιακών φωτοβολταϊκών γύρω στο 2013 και μέχρι το 2020, είχε εγκαταστήσει 253 γιγαβάτ ηλιακής ενέργειας, περισσότερο από 50 % πάνω από το επίπεδο της Ευρώπης.

«Τότε, η διάγνωση ήταν υπερπροσφορά. Εκ των υστέρων, επρόκειτο για ανεπαρκή ζήτηση. Αν η Ευρώπη είχε ενισχύσει τον ρυθμό εγκατάστασης φωτοβολταϊκών αντί να τον αφήσει να πέσει, θα βοηθούσε τους Κινέζους εξαγωγείς, είναι αλήθεια. Αλλά θα είχε δημιουργήσει επίσης μια αγορά αρκετά μεγάλη ώστε οι Ευρωπαίοι παραγωγοί να πετύχουν ξανά, όπως έκανε το Πεκίνο για τους Κινέζους» τονίζει ο δημοσιογράφος των Financial Times.

Επανάληψη λάθους

Σήμερα, η Ευρώπη κινδυνεύει να επαναλάβει αυτό το λάθος σε άλλες πράσινες τεχνολογίες. Οι εκκλήσεις για αποδυνάμωση των πράσινων κανονισμών, από τη μελλοντική απαγόρευση των κινητήρων εσωτερικής καύσης έως τους αυστηρότερους κανόνες προέλευσης για τις μπαταρίες, χρησιμεύουν μόνο στη συρρίκνωση του αναμενόμενου μεγέθους των εγχώριων αγορών για αγαθά και υπηρεσίες πράσινης τεχνολογίας.

Για τον Σάντμπου, η ΕΕ ήταν πραγματικά πολύ καλή στη δημιουργία τέτοιων αγορών, γι’ αυτό παραμένει ηγέτης στις εξαγωγές σε πολλές βιομηχανίες πράσινης τεχνολογίας. «Επομένως, δεν πρέπει να ξεχνάει ότι ο ενεργός κανονισμός για τη διαμόρφωση της αγοράς είναι η ρίζα αυτής της επιτυχίας. Ούτε ότι η κλίμακα των εγχώριων αγορών της ενισχύει την επιρροή της στη διαμόρφωση της αγοράς και στον καθορισμό προτύπων στο εξωτερικό, όπως σημειώνει η στρατηγική της Κομισιόν.

Ο διπλασιασμός της ενίσχυσης της εγχώριας ζήτησης πράσινης τεχνολογίας είναι ο δρόμος της Ευρώπης προς την οικονομική ασφάλεια, καταλήγει ο Σάντμπου, και έτσι τονίζει ότι οι εταιρείες που είναι αρκετά βέβαιες ότι μπορούν να επωφεληθούν από τις επενδύσεις στην ανάπτυξη των εγχώριων αγορών τους είναι λιγότερο πιθανό να αντισταθούν στο «ξερισκάριμα» (αγγ. de-risking, σημ. απομάκρυνση από τον κίνδυνο) που θα μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από πολιτικές επιλογές αλλού. Γι’ αυτό λοιπόν «πολιτικά, η οικονομική ασφάλεια ξεκινά από το σπίτι» λέει ο Μάρτιν Σάντμπου.