Η Γαλλία αντιμέτωπη με τα φαντάσματά της

Στις εικόνες βίας και πυρκαγιών μες στη νύχτα που μεταδίδονται απευθείας από όλα τα γαλλικά κανάλια, ξεχωρίζει μια σκιά: Μια γυναίκα, καλυμμένη από την κορυφή ως τα νύχια με την μπούρκα της, περπατά με αποφασιστικό βήμα προς μια ομάδα κουκουλοφόρων, που κάθεται μπροστά σε ένα φλεγόμενο σουπερμάρκετ. Βυθίζεται σε αυτό το σύννεφο καπνού και βγαίνει έπειτα από πέντε λεπτά κρατώντας ένα αγόρι, το πολύ 14 ετών, το οποίο οδηγεί στο σπίτι με το ίδιο αποφασιστικό βήμα, αλλά με εμφανή εκνευρισμό. Προσπαθεί να το εμποδίσει από τα χειρότερα.

Αυτή η σκηνή είναι χαρακτηριστική του αναβρασμού και των ταραχών που προκλήθηκαν μετά τον θάνατο του 17χρονου Ναέλ που δολοφονήθηκε, εν ψυχρώ, από αστυνομικό. Εναν φόνο που καταδικάστηκε από όλες τις προσωπικότητες στη Γαλλία, σε ένα φάσμα που ξεκινά από τον Ομάρ Σι και φτάνει στον Κιλιάν Εμπαπέ.

Τα προάστια του Παρισιού καίγονται, το ίδιο και οι μεγάλες πόλεις της Γαλλίας, οι ταραχοποιοί είναι νέοι έφηβοι, στοιχειωμένοι από ένα απύθμενο μίσος. Μισούν το κράτος, το σχολείο, το σύστημα, ίσως και τους γονείς τους, τη ζωή και το μέλλον τους. Εχουν οργή, δεν νιώθουν παιδιά του Εθνους αλλά παιδιά οικογενειών ενός κατώτερου θεού.

Το 2005, όταν η Γαλλία φλεγόταν μετά τον θάνατο δύο εφήβων (και πάλι) από τα προάστια – είχαν υποστεί ηλεκτροπληξία για να γλιτώσουν από τον έλεγχο της αστυνομίας – ο τότε υπουργός Εσωτερικών Νικολά Σαρκοζί είχε επιλέξει να βρεθεί σε ανοικτή αντιπαράθεση, κηρύσσοντας τον «πόλεμο στους αλήτες των προαστίων». Κατηγορούσε δε για «λάθη του πρώην σοσιαλιστή προέδρου Μιτεράν που δημιούργησε τα γκέτο των προαστίων για να μεταφέρει το πρόβλημα εκτός Παρισιού». Τότε, το 2005, ο πρόεδρος Ζακ Σιράκ χρειάστηκε 12 μέρες για να αντιδράσει. «Τότε δεν υπήρχαν τόσα πολλά μέσα επικοινωνίας και οι εικόνες θανάτου των παιδιών δεν υπήρχαν», σύμφωνα με τον Ντρις Εταζουί που φοβάται «μια αναζωπύρωση πολύ πιο έντονης βίας».

Το μήνυμα Μακρόν

Σήμερα, ο Εμανουέλ Μακρόν αποφεύγει σαφώς την αντιπαράθεση, φεύγοντας εσπευσμένα από την ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες με ένα μήνυμα: δεν φταίει το κράτος αλλά ένας αστυνομικός που έπραξε λάθος.

Είναι σωστή αυτή η μέθοδος; Στην πραγματικότητα, τίποτα δεν εισακούεται από τους οργισμένους νέους αυτή τη στιγμή. Δεν ακούν κανέναν και ισχυρίζονται ότι μόνο η βία θα αλλάξει την κατάσταση στα προάστια.

Και στην πολιτική τάξη; Εκεί επικρατεί τοξικότητα. Η Ακροαριστερά του Μελανσόν ζητά δικαιοσύνη αλλά δεν καλεί τους νέους να ηρεμήσουν, ενώ καταδικάζει συλλήβδην όλη την αστυνομία της Γαλλίας. Η Ακροδεξιά είναι πολύ χειρότερη και εκτιμάει ότι «ξένοι (βλέπε μετανάστες) έχουν αδικαιολογήτως εισχωρήσει στο σώμα της αστυνομίας». Στη μέση οι τοπικές Αρχές προσπαθούν να σταματήσουν το χάος, απαγορεύοντας την κυκλοφορία τραμ και λεωφορείων μετά τις εννιά το βράδυ. Κάποια προάστια έχουν επιβάλει ακόμη και απαγόρευση κυκλοφορίας (21.00-06.00).

Πίσω από όλες τις παραπάνω εικόνες, υπάρχει ένα ερώτημα: Μπορεί να ηρεμήσει η κατάσταση; Η κυβέρνηση του Μακρόν διαθέτει όλο και περισσότερα κεφάλαια στα προάστια, αλλά είναι σαφές ότι τα νοικοκυριά μόλις πάνε καλύτερα, μετακομίζουν αμέσως και αυτά που μένουν είναι τα φτωχότερα, «καταδικασμένα στη μιζέρια, που να ζουν με τους εμπόρους ναρκωτικών έξω από το σχολείο κάθε μέρα», εξηγεί στα «ΝΕΑ» η Λατιφά Μπενσαουί, μητέρα τεσσάρων παιδιών, που ζει στο Σαρσέλ. Η καθημερινότητα αυτών των προαστίων είναι δύσκολη, λέει, αλλά το τραύμα είναι πολύ βαθύ για να γιατρευτεί. Κι αυτή θα είναι ίσως η μεγάλη πρόκληση της δεύτερης θητείας του Μακρόν, που μπορεί να τον αναγκάσει να κάνει άμεσα ανασχηματισμό.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ