Κλασική Εποχή: Η ποίηση στη σκιά των τριών Μεγάλων (Μέρος Δ’)

Ένας από εκείνους που εισήγαγαν καινοτομίες στο αρχαίο λατρευτικό τραγούδι για τον Απόλλωνα, στο Νόμο, ήταν ο Φρύνις ο Μυτιληναίος. Εξ όσων γνωρίζουμε, συνέδεσε τον εξάμετρο, που ήταν από την αρχαιότητα το σύνηθες μέτρο γι’ αυτό το είδος τραγουδιού, με άλλους ρυθμούς, καθιστώντας έτσι δυνατή τη σταδιακή εξέλιξη προς τις πολύχρωμες μελωδικές συνθέσεις. Περί τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. ο Φρύνις, ο οποίος κατά τον Αριστοτέλη υπήρξε δάσκαλος του Τιμοθέου του Μιλησίου, αναδείχθηκε νικητής στους μουσικούς αγώνες των Παναθηναίων.

Σημαντικός διθυραμβοποιός και κιθαρωδός του 5ου αιώνα π.Χ. ήταν και ο Μελανιππίδης, ο οποίος καταγόταν από τη Μήλο και βρέθηκε περί τας δυσμάς του βίου του στη Μακεδονία, στην αυλή του Περδίκκα Β’. Οι διαθέσιμες πηγές μάς πληροφορούν ότι ο Μελανιππίδης αύξησε τον αριθμό των χορδών της λύρας και άλλαξε σε μεγάλο βαθμό τη μουσική του διθυράμβου.

Είναι αξιοπρόσεκτο ότι οι προαναφερθέντες, καθώς και μια σειρά άλλων ποιητών – διθυραμβοποιών που προσπαθούσαν να γκρεμίσουν το παλαιό στη μουσική (ο Τελέστης ο Σελινούντιος, ο Διαγόρας ο Μιλήσιος, ο Πολύειδος από τη Σηλυβρία ή Σηλυμβρία της Θράκης, ο Λικύμνιος ο Χίος), δεν προέρχονταν από την Αττική. Το γεγονός αυτό μπορεί ασφαλώς να παραλληλιστεί με τη σοφιστική – οι ηγετικές μορφές της, θυμίζουμε, είχαν έλθει στην Αθήνα απέξω.

Αρκετές πληροφορίες έχουμε στη διάθεσή μας για τον ποιητή Φιλόξενο, ο οποίος είλκε την καταγωγή του από τα Κύθηρα και έζησε κατά το Πάριο Χρονικό από το 435/34 έως το 380/79 π.Χ. Σε παιδική ηλικία πήγε δούλος από το νησί του στη Σπάρτη, αργότερα δε βρέθηκε δίπλα στον ανωτέρω μνημονευθέντα Μελανιππίδη, από τον οποίον μορφώθηκε καλλιτεχνικά. Εξάλλου, ο Φιλόξενος έζησε ένα διάστημα στην αυλή του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου Α’, όπου κατά τα φαινόμενα βίωσε δυσάρεστες εμπειρίες.

Σύμφωνα με τη Σούδα, ο Φιλόξενος συνέθεσε είκοσι τέσσερις διθυράμβους, ενώ αναφέρονται και Νόμοι που είχε γράψει ο ίδιος. Ένας από τους διθυράμβους του, ο Κύκλωψ, είχε ως θεματικό πυρήνα του την περιπέτεια του Οδυσσέα, αλλά το στοιχείο εκείνο που ξεχώριζε στο διανθισμένο με δραματικά στοιχεία ποίημα ήταν ο έρωτας του Κύκλωπα Πολύφημου, του διαβόητος τέρατος, για την τρυφερή Γαλάτεια.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος Α’, στην αυλή του οποίου έζησε ένα διάστημα ο Φιλόξενος ο Κυθήριος.

Κλασική Εποχή: Η ποίηση στη σκιά των τριών Μεγάλων (Μέρος Α’)

Κλασική Εποχή: Η ποίηση στη σκιά των τριών Μεγάλων (Μέρος Β’)

Κλασική Εποχή: Η ποίηση στη σκιά των τριών Μεγάλων (Μέρος Γ’)