Άστορ Πιατσόλα: Ο ανατρεπτικός επαναστάτης του τάνγκο

Το Αργεντίνικο ρητό στην Αργεντινή «’Ολα μπορούν να αλλάξουν, εκτός από το Τάνγκό» μπορεί να περιγράψει την αντίσταση που συνάντησε ο Πιατσόλα στην πατρίδα του, όταν προσπάθησε να φέρει τις καινοτόμες ιδέες του. Όταν δημιούργησε το nuevo tango, ενσωματώνοντας στοιχεία τζαζ και κλασικής μουσικής.

Ο Πιατσόλα ήταν καλλιτεχνικά ανήσυχος από νεαρή ηλικία. Γεννημένος στην Αργεντινή από Ιταλούς μετανάστες γονείς δεν άργησε να ξεχωρίσει για τις επιδόσεις του στο μπαντονεόν και να χαρακτηριστεί ως παιδί θαύμα.

Το 1937 επέστρεψε στην Αργεντινή, μαθήτευσε κοντά στον Αργεντινό συνθέτη Αλμπέρτο Χιναστέρα. Η επιρροή των μουσικών των Στραβίνσκι, Μπάρτοκ, Ραβέλ και άλλων, τον οδήγησε στο να εγκαταλείψει για ορισμένο διάστημα το τάνγκο και να ασχοληθεί με τη σύνθεση της σύγχρονης κλασικής μουσικής.

Η πρώτη καθοριστική συνάντηση της Μπουλανζέ

Για δύο χρόνια μεταβαίνει στη Γαλλία, όπου λόγω υποτροφίας που κέρδισε από τη γαλλική κυβέρνηση, μαθητεύει κοντά στη Γαλλίδα συνθέτρια και μαέστρο Νάντια Μπουλανζέ.

«Όταν τη συνάντησα της έδειξα συμφωνίες και σονάτες μου με το κιλό. Άρχισε να τις διαβάζει και ξαφνικά είπε το εξής φρικτό: Είναι πολύ καλογραμμένα. Και σταμάτησε, βάζοντας μια μεγάλη τελεία, τεράστια σαν μπάλα ποδοσφαίρου.

Μετά από λίγο είπε: “Εδώ είσαι σαν τον Στραβίνσκι, σαν τον Μπάρτοκ, σαν τον Ραβέλ, αλλά ξέρεις τι; Δεν βρίσκω τον Πιατσόλα εδώ πέρα.” Κι άρχισε να διερευνά την προσωπική μου ζωή: τι έκανα, τι έπαιζα και τι δεν έπαιζα, αν ήμουν εργένης ή με κάποιον, ήταν σαν πράκτορας του FBI!

Και της είπα με ντροπή ότι ήμουν μουσικός του Τανγκό. Στο τέλος της είπα, “Παίζω σε ‘νυχτερινό κέντρο.’” Δεν ήθελα να πω “καμπαρέ.” Κι εκείνη απάντησε, “Νυχτερινό κέντρο, ναι, δηλαδή καμπαρέ, δεν είναι;”

“Ναι,” απάντησα, και σκέφτηκα, “Θα τη χτυπήσω αυτή τη γυναίκα μ’ ένα ραδιόφωνο στο κεφάλι…” Δεν ήταν εύκολο να της πει ψέματα κάποιος.

Συνέχισε να ρωτάει: “Λες ότι δεν είσαι πιανίστας. Τι όργανο παίζεις τότε;” Και δεν ήθελα να της πω ότι έπαιζα μπαντονεόν γιατί σκέφτηκα ότι “Θα με ρίξει κάτω από τον τέταρτο όροφο”. Τελικά ομολόγησα και μου ζήτησε να της παίξω λίγα μέτρα από κάποιο δικό μου Τανγκό. Άνοιξε ξαφνικά τα μάτια, μου άρπαξε το χέρι και είπε: “Βρε χαζέ, αυτός είναι ο Πιατσόλα”.

Υστερα πήρα όλη τη μουσική που είχα συνθέσει, δέκα χρόνια της ζωής μου, και την έστειλα στον διάολο μέσα σε δύο δευτερόλεπτα.»

Ο Πιατσόλα γύρισε από τη Νέα Υόρκη στην Αργεντινή το 1955, σχημάτισε το «Οκτέτο Μπουένος Άιρες» για να παίζει Τάνγκο και δεν κοίταξε ποτέ ξανά πίσω.

Η συνάντηση με τον σπουδαίο Αργεντίνο Carlos Gardel

Το 1934 ο Carlos Gardel έφτασε στη Νέα Υόρκη, για τα γυρίσματα της ταινίας «El día que me quieras» και η μοίρα το έφερε να συναντήσει ένα 13χρονο αγόρι που ονομάζονταν Astor, ήταν από την Αργεντινή και έπαιζε μπαντονεόν.

Αυτό το αγόρι ήταν ο Astor Piazzola που έμελλε να γίνει ο πιο σημαντικός συνθέτης Τάνγκο κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.

Το καινοτόμο και εμπνευσμένο έργο του

Αν και πολλές από τις 750 συνθέσεις του γράφτηκαν για το κουιντέτο του, συνέθεσε επίσης κομμάτια για ορχήστρα, μεγάλη μπάντα, μπαντονεόν και τσέλο.

Οι καινοτομίες του, στην αντίστιξη, στο ρυθμό και την αρμονία, δεν έγιναν αρχικά δεκτές στην πατρίδα του, αλλά θαυμάζονταν πολύ στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Το 1967 συνέθεσε τη δημοφιλή οπερέτα του «Η Μαρία του Μπουένος Άιρες» («María de Buenos Aires»), σε λιμπρέτο του ποιητή Οράσιο Φερέρ και το 1974 το «Libertango», την πιο γνωστή του σύνθεση.

Το 1974 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και το 1985 επέστρεψε εκ νέου στην Αργεντινή. Το νέο ταγκό (nuevo tango) του Πιατσόλα απέκτησε βαθμιαία αποδοχή στην Αργεντινή και η μουσική του επηρέασε μια νέα γενιά συνθετών κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’70 και του ’80, σε ταινίες, τηλεοπτικά προγράμματα και διαφημίσεις.

Οι μεταγενέστερες συνθέσειςτου περιελάμβαναν ένα κοντσέρτο για μπαντονεόν και ορχήστρα (1979) και το «Five Tango Sensations» για μπαντονεόν και κουαρτέτο εγχόρδων (1989) παραγγελία του Κουαρτέτου Kronos.

Το τέλος και το μεγάλο έργο παρακαταθήκη

Ο Άστορ Πιατσόλα πέθανε στις 4 Ιουλίου 1992 στο Μπουένος Άιρες, σε ηλικία 71 ετών. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας.

Οι βιογράφοι εκτιμούν ότι κατά τη διάρκεια της ζωής του έγραψε περίπου 3,000 έργα και ηχογράφησε περίπου 500. Η σύζυγος του Λάουρα Εσκαλάδα δηµιούργησε ένα ίδρυµα που φέρει το όνοµά του και φρόντισε να δηµιουργηθεί το κουιντέτο που διατηρεί ζωντανό το έργο του.

Για περισσότερες από δύο δεκαετίες το «Quinteto Astor Piazzolla» ταξιδεύει ανά τον κόσµο διαδίδοντας το πλουσιότατο ρεπερτόριο του διάσηµου Αργεντινού δηµιουργού.