Ο δικός μας κόσμος

Στον Γιάννη Μπατσέ

Οσο και αν προσπαθούν να μας πείσουν ο Μητσοτάκης, ο Κουτσούμπας, ο ΣΥΡΙΖΑ ή ο Ανδρουλάκης, συνειδητά ή ασύνειδα, καιροσκοπικά ή «ανιδιοτελώς», οργανωμένα ή αυτοσχεδιάζοντας, ευθαρσώς ή ύπουλα, ότι η πολιτική οφείλει να συνιστά το πιο καίριο σημείο αναφοράς της προσωπικής ζωής του καθενός, είναι κάτι που αποκλείεται να συμβεί στον αιώνα τον άπαντα. Η πολιτική με τη σπασμωδικότητα και την αποσπασματικότητά της, συχνά μάλιστα με την ασυναρτησία της, βρίσκεται στους αντίποδες μιας αξίας που με εξαιρετικά επιγραμματικό τρόπο την έχει διατυπώσει ο Γκράχαμ Γκριν, ότι «ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς βαθιά μέσα του την πίστη σε κάτι που δεν αλλάζει και δεν καταστρέφεται».

Οταν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι επικοινωνούν με τους άλλους ή συνδιαλέγονται με τον εαυτό τους επειδή αναφέρονται σε περιστατικά μιας καθημερινής μικροξεσυνέριας που συμβαίνει να έχουν γίνει γνωστά (όπως για παράδειγμα το πουκάμισο με τα παπαγαλάκια που προέδρου του ΣΕΗ), η επικοινωνία δεν έχει απλώς χρεοκοπήσει σε όλα τα επίπεδα. Εχει καταφερθεί ταυτόχρονα ένα καίριο χτύπημα στις ίδιες τις λέξεις, όταν θα χρειαστεί να εκφράσουν αυτές, έστω και αν θα είναι διαφορετικές, γεγονότα μιας ύψιστης σημασίας όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία ή ένα ναυάγιο με τριακόσιους πρόσφυγες και λαθρομετανάστες.

Δεν είναι το πιο χαρακτηριστικό αλλά είναι εξαιρετικά εκφραστικό όσον αφορά τις σχέσεις της πολιτικής με τις λέξεις, το γεγονός να αναγνωρίζονται αυτές ως ένα υλικό με ημερομηνία λήξεως ώστε λέξεις όπως «δικαιοσύνη», «ανθρωπιά», «αξιοπιστία» και πάρα πολλές άλλες ενός αντίστοιχου ηθικού περιεχομένου να υπογραμμίζονται ως προτεραιότητα κατά περιόδους – και μάλιστα προεκλογικές.

Οταν όμως οι λέξεις δεν συνιστούν στην αμιγέστερη ανάγκη που τις δημιούργησε, αδιάλειπτα, επίμονα και διαχρονικά, το πιο σταθερό σημείο αναφοράς στη ζωή του κάθε ανθρώπου, γίνεται η τελευταία υποχείρια της πιο καιροσκοπικά ευτελούς χρήσης τους. Με συνέπεια τόσο ουσιαστικότερη να γίνεται η επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους όσο περισσότερο φαίνεται να στενεύει ο ορίζοντάς τους (των λέξεων) και να μην είναι τελικά ο Μακρόν ή ο Μπάιντεν που μας παρηγορούν αλλά ένας κόσμος όπως τον οικοδομεί ο καθένας για λογαριασμό του. Με υλικά που αν και λογαριάζονται χωρίς καμιά σημασία και δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ γνωστά, η ανωνυμία τους φαίνεται να τα καθιστά εξαιρετικά ανθεκτικά μέσα στη μνήμη και την ψυχή του καθενός.

Οπως για παράδειγμα η ευγενική φωνή στο τηλέφωνο που, ζητώντας συγγνώμη για τον λάθος αριθμό που πήρε, αντιλαμβάνεσαι την επιθυμία της να μπορούσε να συνεχιστεί η στιχομυθία, ή τον αλλοδαπό υπάλληλο στο μανάβικο που χωρίς ίχνος εκδικητικότητας για τους χρυσαυγίτες που τον ξυλοφόρτωσαν, φρόντισε απλά να αποκαταστήσει το τραυματισμένο του χέρι. Αν και μοιάζουν απειράριθμα τα περιστατικά που θα συγκροτούσαν την πολύτιμη για την ύπαρξη του καθενός εσωτερική συνέχεια, φαίνεται απολύτως ελεγχόμενη η απειρία τους αφού υπάρχει η τέχνη ως η ασφαλέστερη δικλίδα για την εύρυθμη λειτουργία τους και την αποφυγή οποιουδήποτε συνωστισμού ανάμεσά τους.

Οποιο όνομα και αν φέρουν τα έργα τέχνης είτε είναι η κραυγή του «Πεταλούδα» στο τέλος της ομότιτλης ταινίας είτε το διήγημα του Μπόρχες «Ο άνθρωπος που τάιζε τον ίσκιο του», θα έλεγε κανείς πως έχουν γραφεί για να δίνουν υπόσταση σε πράγματα αφανέρωτα όλων των ανθρώπων. Συμπερασματικά: Καμιά σχέση με την πολιτική.