Ένθεμα δεξαμεθαζόνης – για το οίδημα της ωχράς κηλίδας και όχι μόνο

Παπαθωμάς Θωμάς
Χειρουργός Οφθαλμίατρος
Εξειδίκευση στην χειρουργική του καταρράκτη
Εξειδικευμένος στην παθολογία και χειρουργική του αμφιβληστροειδούς
Πανεπιστημιακός Υπότροφος στην Α’ Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική του Α.Π.Θ., ΑΧΕΠΑ
Επιστημονικά Υπεύθυνος Μονάδας Ημερήσιας Νοσηλείας ΟΡΑΣΗ, Τρίκαλα

Το ένθεμα δεξαμεθαζόνης είναι ένα μικροσκοπικό ενδοφθάλμιο ένθεμα κορτιζόνης που χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία του οιδήματος της ωχράς κηλίδας. To δραστικό συστατικό που περιέχει ονομάζεται δεξαμεθαζόνη, η οποία απελευθερώνεται με σταθερό ρυθμό στον οφθαλμό με τη βοήθεια ενός ειδικού εμφυτεύματος, το οποίο διασπάται με την πάροδο του χρόνου.

Ποιες παθήσεις αντιμετωπίζει:

Το ένθεμα δεξαμεθαζόνης χρησιμοποιείται για τη θεραπεία 3 σημαντικών οφθαλμικών παθήσεων:

• Του οιδήματος ωχράς εξαιτίας απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς
• Του διαβητικού οιδήματος ωχράς
• Της μη λοιμώδους ραγοειδίτιδας (φλεγμονή του οπισθίου ημιμορίου του οφθαλμού)

Ποιος είναι ο μηχανισμός δράσης του ενθέματος δεξαμεθαζόνης :

Η δεξαμεθαζόνη, ένα ισχυρό κορτικοστεροειδές, αντιμετωπίζει την φλεγμονή καταστέλλοντας την απελευθέρωση φλεγμονωδών κυτοκινών. Αυτό οδηγεί σε μείωση του οιδήματος, όπως επίσης σε μείωση της διαρροής των τριχοειδών και της κυκλοφορίας φλεγμονωδών κυττάρων.

Με αυτόν τον τρόπο, το ένθεμα δεξαμεθαζόνης  καταστέλλει τη φλεγμονή στον οφθαλμό ενώ συγχρόνως έχει και εξαιρετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση του οιδήματος της ωχράς  πετυχαίνοντας σημαντική βελτίωση της οπτικής οξύτητας του ασθενούς.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του ενθέματος δεξαμεθαζόνης:

Το οίδημα της ωχράς  εξαιτίας απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς ή λόγω του διαβήτη συχνά αντιμετωπίζεται με ενδοφθάλμιες ενέσεις anti-VEGF (Aflibercept, Ranibizumab). Το οίδημα της ωχράς όμως σε αυτές τις παθήσεις δεν οφείλεται μόνο στην αύξηση του VEGF παράγοντα (Vascular Endothelial Growth Factor) αλλά και στην απελευθέρωση ισχυρών φλεγμονωδών παραγόντων στον οφθαλμό.

Αυτό ακριβώς το κενό στη θεραπεία έρχεται να καλύψει το ένθεμα δεξαμεθαζόνης, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως μονοθεραπεία εξαρχής είτε στις περιπτώσεις που τα anti-VEGF δεν έχουν επαρκή δράση.

Το μεγάλο πλεονέκτημα του ενθέματος δεξαμεθαζόνης είναι, επίσης, ο χρόνος δράσης του, ο οποίος κυμαίνεται από 4 έως 6  μήνες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα για τον ασθενή να χρειάζονται λιγότερες ενέσεις στη διάρκεια του χρόνου για την αντιμετώπιση της πάθησής του αλλά και λιγότερες επισκέψεις στον οφθαλμίατρό του. Το αραιό δοσολογικό σχήμα (συγκριτικά οι anti-VEGF ενέσεις χρειάζεται να γίνονται κάθε έναν ή δύο μήνες) επηρεάζει θετικά την συμμόρφωση στην θεραπεία επομένως και την αποτελεσματικότητα και προσφέρει υψηλή ποιότητα ζωής. Λιγότερες ενέσεις σημαίνει λιγότερες μετακινήσεις, λιγότερες χαμένες εργατοώρες για τους ασθενείς που εργάζονται, καλύτερη συμμόρφωση των ασθενών που χρειάζεται να ταξιδέψουν από μακρινές περιοχές για τη θεραπεία τους.

Τρόπος χορήγησης:

Στην Ελλάδα το ένθεμα δεξαμεθαζόνης χορηγείται δωρεάν στους ασθενείς που ενδείκνυνται από τον ΕΟΠΥΥ μετά από ηλεκτρονική αίτηση του θεράποντος οφθαλμιάτρου. Στη συνέχεια εφαρμόζεται από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο, σε χειρουργικό χώρο κάτω από άσηπτες συνθήκες όπως όλες οι ενδοϋαλοειδικές ενέσεις. Η διαδικασία είναι συνήθως ανώδυνη και διαρκεί μόνο λίγα λεπτά.

Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες:

Όπως και με όλες τις ενδοϋαλοειδικές ενέσεις, χρειάζεται επικοινωνία και στενή παρακολούθηση από τον θεράποντα ιατρό για τον έλεγχο της πορείας της θεραπείας και παρατήρηση τυχόν ανεπιθύμητων ενεργειών.

Είναι σημαντικό να ενημερώσετε άμεσα τον ιατρό σας αν παρατηρήσετε οποιεσδήποτε αλλαγές στην όρασή σας ή στη γενική σας κατάσταση.

Συμπερασματικά, το  ένθεμα δεξαμεθαζόνης αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο για τον οφθαλμίατρο για την αντιμετώπιση του οιδήματος της ωχράς λόγω απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς ή λόγω του διαβήτη, όπως επίσης και της μη λοιμώδους φλεγμονής του οπισθίου ημιμορίου του οφθαλμού, με αποτέλεσμα την βελτίωση της οπτικής οξύτητας του ασθενούς.

Ο παρατεταμένος χρόνος δράσης του αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα και δίνει τη δυνατότητα για λιγότερες θεραπείες σε βάθος χρόνου βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Οι ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη θα πρέπει να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρό τους, προληπτικά, τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο, για έλεγχο της οπτικής τους οξύτητας και για βυθοσκόπηση. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια νόσος που μπορεί να εξελίσσεται αργά χωρίς συμπτώματα παρά μόνον όταν θα είναι σε πολύ προχωρημένο στάδιο.

Η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς αντίθετα συνοδεύεται από άμεση μείωση της οπτικής οξύτητας και η γρήγορη αντιμετώπιση οδηγεί και σε καλύτερα αποτελέσματα.

Βιβλιογραφία

1. Boyer D., Yoon Y., Belfort R., Jr., Bandello F., Maturi R., Augustin A., et al. Three-year, randomized, sham-controlled trial of dexamethasone intravitreal implant in patients with diabetic macular edema. Ophthalmology121: 1904–1914.
2. Gillies M., Lim L., Campain A., Quin G., Salem W., Li J., et al.A randomized clinical trial of intravitreal bevacizumab versus intravitreal dexamethasone for diabetic macular edema: the BEVORDEX study. Ophthalmology 121: 2473–2481.
3. Lowder C, Belfort R, Lightman S et al. Dexamethasone intravitreal implant for noninfectious intermediate or posterior uveitis. Arch Ophthalmol 129(5):545–553.
4. Justus G. Garweg, Souska Zandi. Retinal vein occlusion and the use of a dexamethasone intravitreal implant (Ozurdex®) in its treatment. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol.2016; 254: 1257–1265.