Έρευνα: Γυναίκες κουβαλήτριες, κακά μαντάτα για την ευτυχία στο ζευγάρι

Στη κωμωδία «Συγκάτοικοι με το ζόρι» η ενοικιάστρια ενός νέου ζευγαριού έλεγε στην σύντροφο «Αφήστε τον κύριο να βγει έξω και να φέρει αυτός το φαϊ στο σπίτι. Πάντα πίστευα ότι ήταν περίεργο ο σύζυγος να μένει σπίτι ενώ εσύ έτρεχες έξω να δουλέψεις».

Η ταινία γυρίστηκε το 2003 και έκτοτε, υπάρχουν αναρίθμητα ζευγάρι, που έστω προσωρινά, οι γυναίκες είναι οι κουβαλητές του σπιτιού κάποια στιγμή στη σχέση.

Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας σε περισσότερα από 42.000 άτομα σε εννέα χώρες, η ευτυχία σε ζευγάρια που εργάζεται μόνο η γυναίκα, είναι πιο… μετριασμένη συγκριτικά με ζευγάρια στα οποία κουβαλητής είναι μόνο ο άνδρας ή αν εργάζονται και οι δύο.

Οι ερευνητές, οι οποίοι συγκέντρωσαν δεδομένα 14 ετών, μέτρησαν την ευτυχία ζητώντας από τους ανθρώπους να βαθμολογήσουν πόσο ικανοποιημένοι είναι με τη ζωή τους στο σύνολό τους, από μηδέν (εξαιρετικά δυσαρεστημένοι) έως δέκα (εξαιρετικά ικανοποιημένοι).

Αυτά τα «σημεία ικανοποίησης από τη ζωή» έδωσαν μια αίσθηση του πώς συγκρίνεται η ευημερία των διαφορετικών ομάδων. Πάντως, οι περισσότεροι άνθρωποι βαθμολογούν μεταξύ πέντε και οκτώ.

Σύμφωνα με την επίκουρη καθηγήτρια κοινωνικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μπαθ Helen Kowalewska και μια από τους ερευνητές, «οι άνδρες και οι γυναίκες ανέφεραν χαμηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή όταν η γυναίκα σύζυγος ή σύντροφος ήταν ο κουβαλητής, με τους άνδρες να υποφέρουν περισσότερο».

Ειδικότερα, η ικανοποίηση από τη ζωή των ανδρών βαθμολογήθηκε με 5,86 όταν η γυναίκα είναι η μόνη που βγάζει χρήματα, έναντι 7,16 όταν ο άνδρας είναι ο μόνος που δουλεύει.  Για τις γυναίκες, τα αντίστοιχα νούμερα είναι 6,33 και 7,10 αντίστοιχα.

Σημειώνεται ότι στη μελέτη δεν συμπεριλαμβάνουμε άτομα που είναι ανενεργά για λόγους υγείας ή αναπηρίας.

Ένα ζήτημα πανευρωπαϊκό

Τα ζευγάρια στη Γερμανία φαίνεται να ταλαιπωρούνται περισσότερο από τις καταστάσεις που βγάζουν περισσότερα οι γυναίκες και ακολουθούν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία και η Ισπανία.

Ωστόσο, το ζήτημα είναι αρκετά καθολικό σε όλη την Ευρώπη, ακόμη και σε χώρες που υπάρχει μεγαλύτερη ισότητα, όπως η Φινλανδία.

Οι άνδρες ζορίζονται πιο πολύ

Στα νοικοκυριά που υπάρχουν μάλιστα και παιδιά, όπως αναφέρει η Helen Kowalewska, οι άνδρες φαίνεται να δυσκολεύονται περισσότερο ψυχικά από τις γυναίκες.

«Διαπιστώσαμε ότι μια γυναίκα που τροφοδοτεί την οικογένεια φέρει τόσο βαρύ ψυχολογικό βάρος για τους άνδρες που θα προτιμούσαν να μην απασχολούνται καθόλου».

Οι άνδρες μάλιστα που είναι εκτός της αγοράς εργασίας, αναφέρουν ότι είναι σημαντικά πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους όταν είναι και οι δύο σύντροφοι είναι άνεργοι.

«Το να παρακολουθούν τους συντρόφους τους να πηγαίνουν στο γραφείο (ή να δουλεύουν από το σπίτι) κάθε μέρα, μπορεί να κάνει τους άντρες εκτός εργασίας να αισθάνονται χειρότερα για τον εαυτό τους. Αλλά όταν ο σύντροφός τους βρίσκεται στην ίδια βάρκα με αυτούς, οι άνεργοι άνδρες μπορεί να αισθάνονται ότι η έλλειψη εργασίας τους είναι λιγότερο «παρεκκλίνουσα».

Η ανεργία συνδέεται με το μεγαλύτερο ψυχολογικό κόστος, όπως η αυτό-αμφισβήτηση, η αβεβαιότητα, η μοναξιά και στίγμα.

Στην πραγματικότητα, οι άνεργοι άνδρες προτιμούν να ανταλλάσσουν θέσεις με τις συζύγους τους. Η ευημερία των ανδρών είναι σημαντικά υψηλότερη όταν η γυναίκα είναι άνεργη αντί για τον άνδρα, ενώ οι γυναίκες αναφέρουν εξίσου χαμηλή ευημερία όταν ο ένας από τους συντρόφους είναι άνεργος.

Υπάρχουν όμως παράγοντες που συμβάλουν στη χαμηλή ευημερία των ζευγαριών με γυναίκες κουβαλητές.

Για παράδειγμα, τα ζευγάρια που έχουν χαμηλότερο μέσο οικογενειακό εισόδημα από τα νοικοκυριά με δύο εισοδήματα και τα νοικοκυριά με άντρες κουβαλητές και είναι πιο πιθανό να το βρίσκουν «δύσκολο» ή «πολύ δύσκολο» να ανταπεξέλθουν στο τρέχον εισόδημά τους.

Επιπλέον οι περισσότεροι άνδρες σε τέτοια ζευγάρια, αναφέρουν «μέτρια», «κακή» ή «πολύ κακή» υγεία και είναι λιγότερο μορφωμένοι.

Αρρενωπότητα και ανεργία

«Σε πολλές χώρες, το να είσαι ο κουβαλητής παραμένει κεντρικό στοιχείο στην αίσθηση του εαυτού των ανδρών. Το να παρέχεις τα προς το ζειν στην οικογένεια είναι το κλειδί για την αρρενωπότητα και ισοδυναμεί με το να είσαι «καλός» μπαμπάς» αναφέρει η επίκουρος.

«Όταν αυτοί οι ρόλοι αντιστρέφονται, τα ζευγάρια μπορεί να βιώσουν κοινωνικές «κυρώσεις», όπως κουτσομπολιά, γελοιοποίηση και κρίση από την οικογένεια, τους φίλους και άλλα άτομα που γνωρίζουν, καθώς και δυσκολίες ψυχικής υγείας».

Οι άνεργοι άνδρες μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην απομόνωση και τη μοναξιά, καθώς είναι λιγότερο πιθανό από τις γυναίκες να έχουν κοινωνικά δίκτυα που βασίζονται σε κοινότητα ή φροντίδα, όπως φιλίες που αναπτύσσονται στις πύλες του σχολείου.

Η ανεργία έχει γίνει ένα φυσιολογικό μέρος της εργασιακής ζωής, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών της μεσαίας τάξης που παραδοσιακά ήταν πιο προστατευμένοι από αυτόν τον κίνδυνο. Τα ευρήματά της έρευνας υποδεικνύουν ότι τα σεξουλικά στερεότυπα επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο τα ζευγάρια αντιμετωπίζουν την ανεργία, με τους άνδρες να δίνουν μεγαλύτερη αξία στη δική τους εργασιακή κατάσταση από ό,τι της συντρόφου τους.

Επιπλέον, η στενοχώρια των ανδρών στο πλαίσιο της συμφωνίας γυναίκας κουβαλήτριας μπορεί να προκαλέσει τις γυναίκες να μην αναλάβουν κάποια δουλειά ή να αναζητήσουν καλύτερα αμειβόμενες θέσεις, ενισχύοντας τις ανισότητες των φύλων στα ποσοστά απασχόλησης, την εξέλιξη της σταδιοδρομίας και τα εισοδήματα.

«Σαφώς, υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος να διανυθεί για να διακοπεί η σχέση μεταξύ του κουβαλητή και της αρρενωπότητας, αναφέρει η καθηγήτρια στο Μπαθ. «Η αμφισβήτηση αυτής της εξιδανίκευσης του άνδρα κουβαλητή είναι κρίσιμη, έτσι ώστε οι άνδρες να μην αισθάνονται πλέον αποτυχημένοι όταν δεν ανταποκρίνονται σε αυτήν την προσδοκία».