«Δυο χαστούκια και στο κρεβάτι σου!»

O Φουέντ είναι 40 χρόνων, ο Σαμί 16. Πατέρας και γιος. Μένουν, μαζί με τη μητέρα και τα δύο μικρότερα κορίτσια της οικογένειας, στο Νουαζί-λε-Σεκ, μία από αυτές τις κοινότητες των ανατολικών μπανλιέ του Παρισιού που πήρε φωτιά όταν σκοτώθηκε στη Ναντέρ ο 17χρονος Ναέλ Μερζούκ από έναν 38χρονο αστυνομικό, ο οποίος κατηγορείται πλέον για ανθρωποκτονία από πρόθεση. Το επόμενο βράδυ, ο Σαμί γύρισε σπίτι του μετά τις 11. Εξω γινόταν από νωρίς χαμός, ο πατέρας του κατάλαβε ότι περιφερόταν μαζί με τους ταραχοποιούς. Ανησύχησε, αλλά δεν πήγε να τον ψάξει. «Ηταν και ένα τεστ για να δω μέχρι πού θα φτάσει. Οταν επέστρεψε, τον είδα πραγματικά φλιπαρισμένο».

Ο Φουέντ και η γυναίκα του άφησαν τον γιο τους να κοιμηθεί, αν και κανείς δεν πολυκοιμήθηκε εκείνο το βράδυ, με τους κρότους που ακούγονταν έξω και τους μαύρους καπνούς που υψώνονταν. Το επόμενο πρωί, όμως, ενώ ο Σαμί είχε ακόμα τη μύτη μέσα στο μπολ με τα δημητριακά του, του ζήτησαν εξηγήσεις. «Ημουν μαζί τους, αλλά δεν έκανα τίποτα», τους είπε ο 16χρονος. Δεν τους έπεισε. «Δεν είμαι ο τύπος που φωνάζει, ούτε η γυναίκα μου. Νεότερος, είδα πατεράδες να δέρνουν τα παιδιά τους, άγριο ξύλο, με βέργες και καλώδια. Αυτό τα έκανε να ξεφύγουν ακόμα περισσότερο. Του είπα απλώς πως ήταν επικίνδυνο. Ακόμα και όταν δεν σκέφτεσαι να κάνεις κάτι, δεν είναι έξυπνο να περιφέρεσαι με αυτούς που βάζουν φωτιές. Οι αστυνομικοί δεν θα κάνουν διαλογή, ούτε και τα βλήματα. Είναι καλό παιδί, αλλά δεν είναι δύσκολο να παρασυρθείς».

O Φουέντ δεν έκανε απλώς κήρυγμα στον γιο του, του μίλησε, για πρώτη φορά, και για τη δική του εμπειρία. Για τις ταραχές του 2005. Ηταν 20 χρόνων όταν πέθαναν, από ηλεκτροπληξία, δύο έφηβοι από το Κλισί-σου-Μπουά, ένα άλλο μπανλιέ του Παρισιού, που κρύβονταν από την αστυνομία παρότι δεν είχαν κάνει τίποτα κακό. Ηξερε πολύ κόσμο εκεί. Θυμάται τις φωνές, τα δάκρυα. Θυμάται και τον εαυτό του να «φλιπάρει». «Επέστρεφα σπίτι. Είχε θόρυβο, φάρους περιπολικών και παντού καπνό. Πλησίασα και δεν ξέρω πώς να το εξηγήσω, άρπαξα πέτρες, κάτι κομμάτια ξύλου και τα πέταξα προς την κατεύθυνση της αστυνομίας. Δεν ήταν όπως τώρα, με τόσες λεηλασίες. Εμείς ήμασταν πραγματικά θυμωμένοι». Ολοι για τον ίδιο λόγο, ο καθένας για τους δικούς του. Λίγα χρόνια πριν, ένας αστυνομικός είχε σταματήσει τον Φουέντ ενώ οδηγούσε και του είχε γράψει δύο κλήσεις, μία επειδή δεν φορούσε, υποτίθεται, ζώνη και μία επειδή μιλούσε, υποτίθεται, στο κινητό. «Δεν μιλούσα και φορούσα ζώνη. Το ήξερε. Αρνήθηκα να υπογράψω. Εβαλα τις φωνές κι εκείνος γελούσε μαζί με τον συνάδελφό του. Ημουν ανήμπορος και μόνος. Γύρισα σπίτι κλαίγοντας, τόσο οργισμένος ήμουν».

Τι είπε στον δημοσιογράφο

Πέρασαν χρόνια, τίποτα δεν είναι το ίδιο και όλα είναι όπως πριν. Ο Φουέντ εργάζεται σήμερα ως οδηγός λεωφορείου. Ετυχε να γνωρίζει έναν δημοσιογράφο της «Libération», τον Ρασίντ Λαϊρές. Αυτός ζήτησε να τους μιλήσει, ο Φουέντ δέχθηκε αμέσως, αν και δυσκολεύτηκε να πείσει τον γιο του. Βρέθηκαν σε μία μπρασερί του Νουαζί-λε-Σεκ, με τον δημοσιογράφο παρατηρητή και τον 16χρονο να κοιτάει πότε μακριά, πότε το κινητό του. «Κι εμένα με σόκαρε ο θάνατος του Ναέλ», του είπε ο πατέρας του. «Με γύρισε πίσω στο 2005, αυτά συζητούσα χθες με τους φίλους μου. Ισως να είχα κάνει χειρότερα στην ηλικία σου, σήμερα όμως μπορώ να σου πω, ήρεμα, ότι δεν έχει νόημα. Ανθρωποι κατέστρεψαν τη ζωή τους επειδή πέταξαν πέτρες. Βρέθηκαν στη φυλακή σαν μεγαλοεγκληματίες. Είναι δύσκολο να ξαναπιάσεις μετά το νήμα. Εγώ φάνηκα τυχερός, γλίτωσα. Σ’ το ορκίζομαι, δεν χρησιμεύει σε τίποτα. Να πετάξεις πέτρες, να μπλεχτείς μαζί τους, να κάψεις. Χάνεις κάθε φορά. Μπορώ να καταλάβω την οργή και δεν έχω μαγική λύση, αλλά δεν κερδίζεις ποτέ. Δεν μετανιώνω που πέταξα πέτρες το 2005, αναλαμβάνω την ευθύνη, αλλά αργότερα κατάλαβα. Ποιος κέρδισε τι μετά από αυτό το επεισόδιο;».

Επειτα από εκείνη τη νύχτα, ο 16χρονος Σαμί δεν ξαναβγήκε στους δρόμους. Κανένα βίντεο με πρωταγωνιστή τον ίδιο δεν έγινε viral στη Γαλλία, όπως εκείνα που δείχνουν πατεράδες και μητέρες να πιάνουν από το αφτί τον «ταραξία γιο» και να τον γυρίζουν σπίτι, συγκεντρώνοντας από κάτω εκατοντάδες επιδοκιμαστικά σχόλια. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση, δύο στους τρεις Γάλλους υπέδειξαν την «έλλειψη γονικής εποπτείας» ως πρωταρχικό αίτιο των ταραχών. Αναβιώνοντας μια παλιά πρόταση της Δεξιάς, ο Εμανουέλ Μακρόν θέλει να θεσπίσει πρόστιμα για τους γονείς «από την πρώτη κιόλας βλακεία» του παιδιού τους. Ο νομάρχης του Ερό, ένας Ιγκ Μουτού, έγινε διάσημος σε όλη τη χώρα χάρη στην παιδαγωγική μέθοδο που προέκρινε: «Δυο χαστούκια και στο κρεβάτι!». Είναι και αυτή μια λύση, απαγορευμένη βέβαια από τον νόμο εδώ και τέσσερα χρόνια. Οι κρίσεις μπορεί να κάνουν τις χώρες να πάνε μπροστά, μπορεί και να τις κάνουν να πάνε πίσω, το συνηθέστερο είναι όμως να τις αφήνουν σε πλήρη σύγχυση.