ΝΑΤΟ: Τι να (μην) περιμένουμε από τη Σύνοδο Κορυφής στο Βίλνιους

«Οποιαδήποτε απόφαση για την ένταξη στο ΝΑΤΟ λαμβάνεται μεταξύ των 31 συμμάχων και της υποψήφιας χώρας. Κι’ έτσι, σ’ αυτήν την περίπτωση, όταν πρόκειται για την Ουκρανία, συζητάμε με τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ και την υποψήφια χώρα πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε συλλογικά τη φιλοδοξία της για ευρωατλαντική ενοποίηση (στη φωτογραφία από το Facebook, επάνω, οι σημαίες της Λιθουανίας και του ΝΑΤΟ).

Πιέζει η Ουκρανία

»Η Ουκρανία θα πρέπει να κάνει μεταρρυθμίσεις για να πληροί τα ίδια πρότυπα με οποιαδήποτε χώρα του ΝΑΤΟ προτού ενταχθεί. Ο πρόεδρος Μπάιντεν πιστεύει ότι η Ουκρανία μπορεί να το πετύχει αυτό», δήλωσε η Καρίν Ζαν Πιέρ, εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θα βρεθεί για τρεις μέρες στην Ευρώπη προκειμένου να συμμετάσχει στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, η οποία έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στις 11 και 12 Ιουλίου στο Βίλνιους, την πρωτεύουσα της Λιθουανίας.

Το κύριο θέμα της Συνόδου θα είναι η Ουκρανία και το τι γίνεται από ‘δω και πέρα.

Το Κίεβο πιέζει είτε για άμεση ένταξη στο ΝΑΤΟ είτε για εφαρμόσιμες εγγυήσεις ασφαλείας από τη βορειοατλαντική συμμαχία.

Αλλά η θέση του υπονομεύεται από την αποτυχία της αντεπίθεσης κατά της Ρωσίας και την αποτυχία των προσπαθειών της – μέσω δολιοφθοράς, δολοφονιών και φονικών επιθέσεων μη επανδρωμένων αεροσκαφών με στόχο το Κρεμλίνο – ν’ αποσταθεροποιήσει την κυβέρνηση του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, γράφει σε ανάλυσή του ο Stephen Bryen.

Δύσκολη η συναίνεση

Τώρα η Ουκρανία λέει ότι χρειάζεται αεροπορική δύναμη του ΝΑΤΟ για να μπορέσει να κερδίσει τον πόλεμο.

Θα είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί συναίνεση εντός της συμμαχίας προς αυτή την κατεύθυνση, ανεξάρτητα από τους εκβιασμούς της Ουάσιγκτον στους ευρωπαίους εταίρους της.

Η Ευρώπη βρίσκεται ήδη σε ύφεση εξαιτίας της καταστροφικής Covid-19, τις κυρώσεις στη ρωσική ενέργεια και τα τεράστια επίπεδα ανεργίας, με επιπτώσεις πρόσφατα στους μετανάστες.

Ο Τζο Μπάιντεν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2022 στη Μαδρίτη (φωτογραφία από το Twitter)

Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η κοινωνική αναταραχή σ’ όλη τη Γηραιά Ηπειρο. Η Γαλλία βιώνει ήδη μια σοβαρή εξέγερση, και ενώ η κατάσταση έχει εκτονωθεί τις τελευταίες ημέρες, θα επανέλθει.

Στο μεταξύ, ο γερμανικός κυβερνητικός συνασπισμός χάνει σταθερά τη λαϊκή υποστήριξη και το AfD, το ακροδεξιό κόμμα της Γερμανίας, είναι πλέον το δεύτερο πιο δημοφιλές στη χώρα.

Ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς και οι εταίροι του στον συνασπισμό δεν ξέρουν τι να κάνουν: Μπορεί ως ύστατη προσπάθεια να το απαγορεύσουν.

Η Ιταλία απέχει επίσης πολύ από το να ξεπεράσει τα τεράστια προβλήματά της. Η χώρα έχει μια συντηρητική ηγεσία, αλλά πλήττεται από πρωτοφανή κύματα μεταναστών που προέρχονται από τη Μέση Ανατολή.

Χωρίς λεφτά και χωρίς σφαίρες

Η Ευρώπη είναι χωρίς λεφτά και χωρίς σφαίρες. Δεν έχει καμία διάθεση να δώσει λευκή επιταγή στην Ουκρανία ή να ρισκάρει έναν μεγαλύτερο πόλεμο που μπορεί να εξαπλωθεί στη Γηραιά Ηπειρο.

Ο Μπάιντεν θα δυσκολευτεί πολύ στην προσπάθειά του ν’ αποσπάσει περισσότερα από τους Ευρωπαίους.

Γνωρίζει ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει μονομερώς τις αμερικανικές δυνάμεις, ειδικά την αεροπορική ισχύ, χωρίς αεροπορικές βάσεις και κέντρα ανεφοδιασμού στην Ευρώπη.

Αυτή τη στιγμή, η Ουάσιγκτον έχει ελεύθερα τα χέρια επειδή τα αμερικανικά πολεμικά αεροσκάφη δεν βομβαρδίζουν ρωσικές θέσεις στην Ουκρανία.

Ο βομβαρδισμός τους, ωστόσο, θα προκαλούσε μια ισχυρή ευρωπαϊκή αντίδραση και θα καταρράκωνε το ΝΑΤΟ.

Ο ουκρανός ηγέτης Βολοντίμιρ Ζελένσκι πιέζει την Ουάσιγκτον για προηγμένα πολεμικά αεροσκάφη, λέγοντας ότι η αεροπορική δύναμη θα καταστήσει δυνατή τη νίκη επί της Ρωσίας.

Αλλά ο μόνος πρακτικός τρόπος να προχωρήσει αυτό το επόμενο διάστημα είναι να επιχειρήσουν από βάσεις εκτός της Ουκρανίας, χρησιμοποιώντας αεροσκάφη των ΗΠΑ και πιθανόν άλλων νατοϊκών χωρών.

Πόλεμος στην Ευρώπη

Αυτό σίγουρα θα σήμαινε πόλεμο στην Ευρώπη και οι κυβερνήσεις που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στην εξουσία θα έπρεπε είτε να πουν όχι είτε να το αποδεχτούν με το ζόρι. Είναι, επομένως, ένα απίθανο, αν και εξαιρετικά επικίνδυνο, σενάριο.

Η συμμαχία θα δυσκολευτεί πολύ να βρει κοινό έδαφος μεταξύ των μελών της στο Βίλνιους (φωτογραφία του AP/Bernat Armangue από τη Σύνοδο Κορυφής στη Μαδρίτη το 2022)

Η Ουάσιγκτον έχει ήδη επισημάνει ότι δεν μπόρεσε να πείσει τους εταίρους της για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.

Είναι πιθανό ότι στα παρασκήνια προσπαθεί να εξασφαλίσει κάποιο είδος εγγύησης ασφαλείας για το Κίεβο, αλλά οποιαδήποτε ουσιαστική απόφαση μάλλον συνιστά πράξη υπέρβασης.

Η Ρωσία είναι επίσης νευρική μετά την απόπειρα πραξικοπήματος από τον Γεβγκένι Πριγκόζιν. Ο Πούτιν θέλει μια στρατιωτική νίκη σύντομα, όπως και ο ρωσικός στρατός, που δέχτηκε μεγάλη πίεση εξαιτίας των κατηγοριών που εξαπέλυσε εναντίον του ο αρχηγός της Βάγκνερ.

Η διατήρηση της γραμμής απέναντι σε μια ουκρανική αντεπίθεση δεν είναι πραγματικά νίκη για τους Ρώσους, αφού η εικόνα τους παραμένει αμαυρωμένη στο εσωτερικό.

Είναι λογικό να αναμένεται, επομένως, ότι μόλις οι ουκρανικές απώλειες αυξηθούν αρκετά τις επόμενες εβδομάδες, ο ρωσικός στρατός να προχωρήσει σε έντονες επιθετικές κινήσεις κατά της Ουκρανίας.

Ραχοκοκαλιά του ΝΑΤΟ

Ο μεγάλος άγνωστος είναι το τι θα κάνει: Θα εξαπολύσει μεγάλη επίθεση στο Κίεβο, στο Χάρκοβο ή στην Οδησσό; Εάν, μετά το Βίλνιους, η Μόσχα δει τον Ζελένσκι χωρίς καμία προσδοκία διάσωσης από το ΝΑΤΟ, θα εκμεταλλευτεί την κατάσταση πολύ γρήγορα.

Μέρος του δυτικού θεμελίου για την ουκρανική αντεπίθεση ήταν η εισαγωγή σύγχρονης τεχνολογίας στο πεδίο της μάχης, που αντιπροσωπεύεται ιδιαίτερα από την εμφάνιση του άρματος μάχης Leopard. Δυστυχώς για τη βορειοατλαντική συμμαχία, αυτά τα άρματα δεν έχουν σώσει την κατάσταση στην Ουκρανία.

Μέχρι στιγμής, έχουν καταστραφεί στο πεδίο της μάχης περίπου 16 με 20 Leopards μαζί με πολλά άλλα τεθωρακισμένα που παρέχονται από το ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων οχημάτων μάχης πεζικού όπως το αμερικανικό Bradley και συστήματα εκκαθάρισης ναρκών, όπως επίσης το φινλανδικό Leopard 2R HMBV και το γερμανικό Wisent 1.

Το βασικά άρματα μάχης Leopard της Γερμανίας και Abrams των ΗΠΑ αποτελούν τη ραχοκοκαλιά θωράκισης της χερσαίας άμυνας της βορειοατλαντικής συμμαχίας.

Ενώ οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους διαθέτουν ανώτερη αεροπορική ισχύ, έχουν αραιή και ανεπαρκή αεράμυνα σε σύγκριση με τις δυνάμεις που μπορεί να προωθήσει η Ρωσία.

Αυτό σημαίνει ότι μια χερσαία άμυνα πρέπει ν’ αντισταθεί στα ρωσικά επιθετικά ελικόπτερα οπλισμένα με πυραύλους, στα φονικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και σε νάρκες που εκτοξεύονται από αέρος εκτός από το πυροβολικό.

Η στρατηγική του tripwire

Η αποτυχία του Leopard στην Ουκρανία αντιπροσωπεύει μια τεράστια πρόκληση για το ΝΑΤΟ και σηματοδοτεί ότι η τρέχουσα στρατηγική του tripwire μπορεί να μην λειτουργήσει.

Κατεστραμμένα Leopards στην Ουκρανία. Τα γερμανικά άρματα μαζί με τα αμερικάνικα Abrams αποτελούν τη ραχοκοκαλιά θωράκισης της χερσαίας άμυνας του ΝΑΤΟ (φωτογραφία, Russian Defence Ministry)

Σύμφωνα με το παράδειγμα tripwire, η ιδέα είναι ότι μια αρχική ρωσική επίθεση (πιθανότατα στα κράτη της Βαλτικής, επειδή οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονται πολύ κοντά στην Εσθονία και τη Λετονία) μπορεί να συγκρατηθεί για μερικές ημέρες, ενώ οι ΗΠΑ θα στέλνουν βαριές δυνάμεις στην Ευρώπη.

Αλλά αν το tripwire είναι απατηλό, τότε το ΝΑΤΟ εκτίθεται σε γρήγορες ρωσικές επελάσεις στην Ευρώπη σε περίπτωση που εξαπολυθεί μια επίθεση.

Η ουσία είναι ότι η στρατηγική του χρειάζεται αναθεώρηση ή, εναλλακτικά, ότι οι Ευρωπαίοι και οι Ρώσοι πρέπει να επεξεργαστούν μια αμοιβαία αποδεκτή ρύθμιση ασφάλειας.

Είναι ακριβώς μια τέτοια ρύθμιση που πρότεινε η Ρωσία στη βορειοατλαντική συμμαχία τον Δεκέμβριο του 2021 και απορρίφθηκε χωρίς συζήτηση.

Τώρα η αποθήκη πυρομαχικών είναι άδεια, ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Ρώσοι μαθαίνουν πώς να αντιμετωπίζουν τα προηγμένα δυτικά συστήματα, μια αρνητική εξέλιξη για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ.

Οι ρωγμές

Δεν θα μπορούσε να υπάρχει χειρότερη στιγμή για να διακινδυνεύσουμε την ασφάλεια της Ευρώπης, στη βάση της δυνατότητας να σταματήσουμε μια ρωσική επίθεση.

Μπορεί να είναι εύκολο για τους βρετανούς πολιτικούς να κραυγάζουν ότι θέλουν το ΝΑΤΟ να πολεμήσει στην Ουκρανία, αλλά δεν είναι το Λονδίνο που πιθανότατα θα γίνει ο πρώτος στόχος των ρωσικών πυραύλων.

Οι ρωγμές στη συμμαχία εμφανίζονται πιο γρήγορα από ό,τι αναμενόταν και οι αδύναμες κυβερνήσεις της Ευρώπης αντιμετωπίζουν προβλήματα.

Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθεί η Σύνοδος Κορυφής στο Βίλνιους. Σίγουρα θα είναι ένα προπαγανδιστικό σόου, αλλά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ν’ αποτύχει.