Μετά το διαζύγιο: Πώς μπορεί να λειτουργήσει η συνεπιμέλεια

«Στο βέλτιστο συμφέρον του τέκνου, που εξυπηρετείται ιδίως από την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του… πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου  όταν αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο άσκησής της».

Με αυτή τη διάταξη ο Ν. 4800/2021 περί αναθεώρησης του Οικογενειακού Δικαίου της χώρας μας ανάγει το βέλτιστο συμφέρον του τέκνου στον μοναδικό γνώμονα κάθε απόφασης των ελληνικών δικαστηρίων που αφορά τη γονική μέριμνα ή τον τρόπο άσκησής της.

Έχει εναποτεθεί εδώ και σχεδόν δύο έτη από την έναρξη εφαρμογής του Νόμου μέχρι σήμερα στους πρωτογενώς ερμηνευτές και εφαρμοστές του οικογενειακού δικαίου (δικαστικούς λειτουργούς)  το σημαντικό και δύσκολο έργο της εξειδίκευσης και του προσδιορισμού της παραπάνω έννοιας του «βέλτιστου συμφέροντος» του παιδιού, προκειμένου σε κάθε περίπτωση και βάσει των ειδικών συνθηκών της κάθε υπόθεσης να ρυθμίζεται η άσκηση της γονικής μέριμνας με τον τρόπο που εξυπηρετεί το συμφέρον του παιδιού σε υπερθετικό βαθμό («βέλτιστο»).

Ο ίδιος ο Ν. 4800/2021 προκρίνει την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του παιδιού ως τον τρόπο με τον οποίον «ιδίως» εξυπηρετείται το βέλτιστο συμφέρον του ανηλίκου, θεσπίζοντας έτσι ως κανόνα –που είναι και η βασική αλλαγή του νέου νομοθετικού καθεστώτος σε σύγκριση με το προηγούμενο- την κατά νομικό τεκμήριο «από κοινού και εξίσου» άσκηση της γονικής μέριμνας του τέκνου,  μετά τη διακοπή της συμβίωσης των γονέων ή το διαζύγιο, με συναπόφαση και ισότιμη ουσιαστική σύμπραξη  αμφότερων των γονέων σε όλα τα ζητήματα που αφορούν στο πρόσωπο του παιδιού (εκτός από τα εντελώς καθημερινά και τρέχοντα που ο κάθε γονέας ενεργεί μόνος τον χρόνο που εκείνος διαμένει με το παιδί).

Από την τρέχουσα νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων προκύπτει ότι οι βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για να λειτουργεί προς το βέλτιστο όφελος των τέκνων η συνεπιμέλεια (με χρονική κατανομή ή εναλλασσόμενη διαμονή) είναι: η σχετικά κοντινή απόσταση των κατοικιών των διαδίκων γονέων, το ευέλικτο εργασιακό πλαίσιο του αιτούντος γονέα, η ύπαρξη υποστηρικτικού πλαισίου του αιτούντος τη συνεπιμέλεια γονέα καθώς και η ανάδειξη της έως τότε ουσιαστικής ενασχόλησης του αιτούντος γονέα με την ανατροφή και φροντίδα του τέκνου.

Στα πλαίσια της από κοινού άσκησης της επιμέλειας του τέκνου οι γονείς παρά τη διάρρηξη των διαπροσωπικών τους σχέσεων, οφείλουν προς το αποκλειστικό όφελος του ανηλίκου να πράξουν ό,τι είναι δυνατό για να υπερβούν τυχόν εμπόδια στην από κοινού άσκηση της επιμέλειας.

Η ανάγκη συνεργασίας των γονέων θα αμβλύνει τις μεταξύ τους διαφορές και εντάσεις και θα οδηγήσει σε αμοιβαίες υποχωρήσεις και συναίνεση με αποτέλεσμα η συνεπιμέλεια τελικά να είναι η προϋπόθεση της καλής συνεργασίας μεταξύ των γονέων και όχι το αντίθετο, η ίδια η συνεπιμέλεια είναι αυτή που οδηγεί στην καλή συνεργασία, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι το βέλτιστο όφελος του τέκνου επιτάσσει την ικανή παρουσία αμφότερων των γονέων στη ζωή του.

H Χριστιάνα Γ. Πατεραντωνάκη είναι Δικηγόρος  Διπλωματούχος Μεταπτυχιακού Αστικού Δικονομικού Δικαίου Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση σε Αστικό Δίκαιο -Οικογενειακό Δίκαιο- Δίκαιο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής