Η γενιά Z θέλει να εργάζεται σε «τεμπέλικες δουλειές». Ποιος μπορεί να την κατηγορήσει;

«Στα μέσα της δεκαετίας του 2010, εργαζόμουν σε ένα καφέ σε μια γκαλερί τέχνης στο νότιο Λονδίνο» γράφει η Daisy Jones στην Guardian και συνεχίζει.

«Κάθε μέρα έφτιαχνα μερικούς καφέδες, κουτσομπόλευα άσκοπα με τους πελάτες και μετά έπαιρνα στο σπίτι το σακουλάκι μου γεμάτο γενναιόδωρα φιλοδωρήματα. Μύριζε ωραία εκεί μέσα, επίσης, σαν ψημένο ψωμί και αλμυρές αντζούγιες φρέσκες από την κονσέρβα.

Και παρόλο που έκτοτε είχα δουλειές που ανταποκρίνονταν περισσότερο στα γνήσια ενδιαφέροντά μου, εκείνη η δουλειά στο καφέ ήταν μια από τις αγαπημένες μου, κυρίως λόγω του ατόφιου ελεύθερου χρόνου. Πληρωνόμουν πάνω κάτω το ίδιο με αυτό που έκανα αργότερα, ως συντάκτης σε ένα μεγάλο μέσο ενημέρωσης. Αλλά ήμουν χαλαρή, όλη την ώρα, και δεν έλεγξα ποτέ τα email μου».

«Δουλειές τεμπέληδων»;

Η γενιά Ζ έχει συνηθίσει να αποκαλεί αυτού του είδους τις δουλειές – όπως είναι οι δουλειές που δεν έχουν απαιτήσεις αλλά πληρώνονται αρκετά καλά, χωρίς να εμπλέκεται προσωπικό πάθος – «δουλειές τεμπέληδων». Ως επί το πλείστον ο όρος αναφέρεται σε δουλειές εντός ή εκτός γραφείου, περιγράφοντας μια ταπεινή εργασία που δεν απαιτεί συναισθηματική εμπλοκή ούτε ιδιαίτερο κόπο ενώ προσφέρει έναν άνετο μισθό.

Στο TikTok, το hashtag #lazygirljob έχει σήμερα περίπου 14 εκατομμύρια προβολές και η διάθεση είναι συντριπτικά φιλόδοξη. «Λατρεύω τη lazy job μου» γράφει μια ανάρτηση. «Δεν χρειάζεται να μιλάω σε ανθρώπους, έρχομαι στο γραφείο μόνο δύο φορές την εβδομάδα».

«Εγώ στην τεμπέλικη δουλειά μου που με αφήνει να κάνω ό,τι διάολο θέλω, αρκεί να απαντάω στα emails και να κρατάω μία τάξη» γράφει μια άλλη. Τα βίντεο φαίνεται να είναι ομόφωνα γυναικεία – «δεν έχω δει κανένα στοιχείο για ένα hashtag «lazy boy jobs»» γράφει η Daisy Jones στην Guardian και συνεχίζει.

«Ίσως η ιδέα ότι οι άνδρες πληρώνονται περισσότερο για να κάνουν λιγότερα δεν είναι τόσο νέα ή ενδιαφέρουσα. Ομοίως, δεν υπάρχει αρσενικό ισοδύναμο του φαινομένου «girlboss»».

Οι μετα-πανδημικοί εικοσάρηδες

Ενώ η φράση «τεμπέλικη δουλειά για κορίτσια» μπορεί να είναι σχετικά νέα, ένα συναίσθημα κατά της εργασίας, κατά της φιλοδοξίας έχει αρχίσει να αναπτύσσεται μεταξύ της γενιάς Z εδώ και αρκετό καιρό (βλ. επίσης: αθόρυβη παραίτηση). Πρόκειται για τους μετα-πανδημικούς εικοσάρηδες που πέρασαν την εφηβεία τους παρακολουθώντας την άνοδο και την πτώση του girlboss και, απογοητευμένοι από την κουλτούρα της εργασιομανίας και την επακόλουθη εξουθένωση, θα προτιμούσαν απλώς να γυρίζουν στο σπίτι τους με έναν σταθερό, μηνιαίο μισθό και να απολαμβάνουν τη ζωή μέσα στις παραμέτρους που επιτρέπει ο καπιταλισμός.

Σε μια εποχή που η δημιουργική απασχόληση καθίσταται σχεδόν αδύνατο να εισέλθει σε τμήματα της εργατικής τάξης, γιατί να μην επικεντρωθούν απλώς στο να έχουν μια εύκολη ζωή, βρίσκοντας παράλληλα νόημα και ικανοποίηση για τη ζωή έξω από το άγχος της καριέρας;

Έχουν νέες αντιλήψεις περί καθήκοντος

Πρόκειται για μια αναδυόμενη στάση που υποστηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από στατιστικά στοιχεία:

Σύμφωνα με μια έρευνα της Workspace Technology, σχεδόν το ήμισυ της γενιάς Z θα εγκατέλειπε έναν εργασιακό χώρο αν δεν τους δινόταν μια «υβριδική επιλογή εργασίας».

Εν τω μεταξύ, μόλις το 49% της γενιάς Z δηλώνει ότι η εργασία είναι κεντρικό στοιχείο της ταυτότητάς του, σε σύγκριση με το 62% των millennials.

Πολλές αναρτήσεις #lazygirljob απηχούν αυτό το συναίσθημα: «Συνειδητοποιώντας σε αυτή την ηλικία ότι δεν με νοιάζει να χτίσω μια «καριέρα» ή να ανέβω την εταιρική σκάλα», γράφει μία. «Το μόνο που θέλω να κάνω είναι να βγάλω τα περισσότερα χρήματα δουλεύοντας τις λιγότερες ώρες, ώστε να μπορώ να περνάω το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μου με την οικογένειά μου ζώντας τη ζωή με τους δικούς μου όρους αντί να περνάω 40 χρόνια δουλεύοντας για ένα αφεντικό που πληρώνει ό,τι θεωρεί «δίκαιο»».

Όλα αλλάζουν –ευτυχώς

Μιλάμε για μια αλλαγή που αντανακλάται και στην ευρύτερη ποπ κουλτούρα. Σκεφτείτε τις ταινίες και τις τηλεοπτικές εκπομπές που οι millennials έτρωγαν με το κουτάλι μεγαλώνοντας: Sex and the City, Ugly Betty, The Devil Wears Prada, Legally Blonde.

Αυτές ήταν ιστορίες για γυναίκες που πετούσαν ψηλά, αγχωμένες αλλά και σέξι, οι οποίες τολμούσαν να «τα έχουν όλα». Μια ή δύο δεκαετίες αργότερα και η διάθεση έχει αλλάξει ουσιαστικά.

Οι νέοι ενδιαφέρονται περισσότερο για σειρές όπως το Euphoria, το The Last of Us και το Sex Education, στις οποίες οι διαπροσωπικές δυναμικές έχουν προτεραιότητα έναντι οτιδήποτε σχετίζεται με την καριέρα.

Οι άνθρωποι έχουν δουλειές στην οθόνη, οκέι, αλλά δεν είναι πλέον η κεντρική προϋπόθεση της πιο αγαπημένης μας κουλτούρας (εκτός, φυσικά, από το Succession, αν και αυτό διαπραγματεύεται άλλα ζητήματα).

Κατά κάποιον τρόπο, υπάρχει κάτι σχεδόν παλιομοδίτικο σε αυτή την προσέγγιση της εργασίας: Οι δουλειές είναι για να βγάζουν χρήματα και να στηρίζουν το σπίτι, ενώ το πραγματικό νόημα της ζωής εξελίσσεται γύρω τους.

Ένα εγγενές προνόμιο

Οι «δουλειές των τεμπέληδων» έχουν προφανώς μια κάποια γοητεία (ποιος δεν θέλει να συμπληρώσει μερικά βαρετά λογιστικά φύλλα για ένα ωραίο, πακέτο μισθού συν άδεια διακοπών;). Αλλά δεν είναι προσιτές σε πολλούς ανθρώπους. Υπάρχει ένα εγγενές προνόμιο στο να μπορείς να βρεις μια από αυτές τις θέσεις εργασίας, οι οποίες δεν είναι απαραίτητα προσβάσιμες σε όσους δεν έχουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση, για παράδειγμα, ή εύκολες για όσους αντιμετωπίζουν διακρίσεις στον χώρο εργασίας ή προκαταλήψεις κατά την πρόσληψη.

Αλλά το γεγονός ότι οι λεγόμενες θέσεις εργασίας των τεμπέληδων έχουν γίνει φιλόδοξες είναι μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη.

Πράγματι, οι μέρες που ρωτούσαμε τους ανθρώπους «λοιπόν, τι κάνεις;» ίσως τελικά να έχουν τελειώσει. Ίσως πλησιάζουμε περισσότερο σε κάτι που ακούγεται σαν: «Λοιπόν, τι κάνεις εκτός δουλειάς; Με τι ασχολείσαι;».

*Με στοιχεία από theguardian.com