Ο ακαδημαϊκός που έγινε tattoo artist των Hells Angels – H «κουλτούρα της ακύρωσης» στα 30s

Τον Ιανουάριο του 2023, το Πανεπιστήμιο Hamline επέλεξε να μην ανανεώσει το συμβόλαιο ενός καθηγητή τέχνης που έδειξε στην τάξη μια απεικόνιση του προφήτη Μωάμεθ του 14ου αιώνα.

Το Hamline χαρακτήρισε το περιστατικό «ισλαμοφοβικό» και εξέδωσε ανακοίνωση, την οποία συνυπέγραψε ο πρόεδρος του πανεπιστημίου, λέγοντας ότι ο σεβασμός προς «τους μουσουλμάνους φοιτητές θα έπρεπε να έχει υπερισχύσει της ακαδημαϊκής ελευθερίας».

Μετά από εκτεταμένες αντιδράσεις, το πανεπιστήμιο πήρε πίσω τη δήλωση αυτή. Ωστόσο, ο λέκτορας εξακολουθεί να μην επαναπροσλαμβάνεται.

Photo: YouTube

Οι ανησυχίες σχετικά με την ακαδημαϊκή ελευθερία δεν είναι κάτι καινούργιο. Δεν είναι προϊόν της πρόσφατης «κουλτούρας της ακύρωσης», η ένταση υπάρχει εδώ και πολύ καιρό σχετικά με τη δυνατότητα των καθηγητών να διδάσκουν και να γράφουν ελεύθερα για αμφιλεγόμενα θέματα χωρίς το φόβο της τιμωρίας.

Ένα βιβλίο που αντιμετώπισε αντιδράσεις

Πριν από 80 και πλέον χρόνια, ένας καθηγητής Αγγλικών, ο Σάμιουελ Στιούαρντ (Samuel Steward), απολύθηκε από τη θέση του καθηγητή αφού δημοσίευσε ένα μυθιστόρημα που ο πρόεδρος του κολεγίου του έκρινε «πικάντικο».

Ο Στιούαρντ, που καταγόταν από τις μεσοδυτικές πολιτείες, απέκτησε το διδακτορικό του στα αγγλικά το 1934 από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο. Τον επόμενο χρόνο, το Washington State College – το σημερινό Washington State University – προσέλαβε τον Στιούαρντ για να διδάξει μαθήματα με μονοετές συμβόλαιο.

Photo: YouTube

Ως επίδοξος συγγραφέας, ο Στιούαρντ συνέταξε το πρώτο του μυθιστόρημα ενώ ήταν ακόμα μεταπτυχιακός φοιτητής. Εργάστηκε για να βρει έναν εκδότη και ήρθε σε επαφή με μια μικρή εταιρεία στο αγροτικό Αϊντάχο. Μετά από μια εκδοτική κριτική, η Caxton Printers συμφώνησε να εκδώσει το μυθιστόρημα του Στιούαρντ, «Angels on the Bough» (Άγγελοι στο Κλαδί), το οποίο αφηγείται την ιστορία μιας μικρής ομάδας χαρακτήρων και τις αλληλένδετες ζωές τους σε μια κολεγιακή πόλη.

Το βιβλίο έκανε εντύπωση μεμιάς

Η Caxton Printers ιδρύθηκε το 1907 και έχει κερδίσει την προσοχή της χώρας για τη σθεναρή υπεράσπιση της ελευθερίας της έκφρασης και τη μοναδική εκδοτική φιλοσοφία της. Ο ιδρυτής της Caxton, ο Τζέιμς Έιτς Γκίπσον, κατανόησε τη μεταμορφωτική δύναμη των βιβλίων και προσπάθησε να δώσει φωνή σε άξιους συγγραφείς όταν άλλες εταιρείες τους απέρριπταν.

Το κέρδος δεν αποτελούσε κίνητρο. Όπως εξήγησε ο Γκίπσον στον Στιούαρντ, «δεν μας ενδιαφέρει να βγάλουμε χρήματα από οποιονδήποτε συγγραφέα για τον οποίο μπορεί να εκδώσουμε, αλλά να τον βοηθήσουμε».

Η Caxton δημοσίευσε το «Angels on the Bough» τον Μάιο του 1936.

Το βιβλίο έλαβε αμέσως κριτικές, σχεδόν αποκλειστικά θετικές, σε δεκάδες εφημερίδες σε ολόκληρη τη χώρα. Οι New York Times έγραψαν ευνοϊκά για το μυθιστόρημα, περιγράφοντας τον Στιούαρντ ως έχοντα «ένα πολύ ξεχωριστό χάρισμα πάνω από το συνηθισμένο».

Και η Γερτρούδη Στάιν, η Αμερικανίδα συγγραφέας και ομογενής που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στη Γαλλία, εξήρε το «Angels on the Bough» σε μια επιστολή που έγραψε στον Στιούαρντ.

«Μου αρέσει, μου αρέσει πολύ, έχετε πραγματικά δημιουργήσει ένα δικό σας είδος» έγραψε η Στάιν. «Σίγουρα κάτι μου έκανε».

Photo: YouTube

Ο Στιούαρντ χάνει τη δουλειά του

Παρά την ευνοϊκή υποδοχή, το βιβλίο άρχισε να δημιουργεί προβλήματα στον Στιούαρντ πριν καν εκδοθεί. Τα αντίτυπα των κριτικών έφτασαν στην πανεπιστημιούπολη στις αρχές Μαΐου του 1936. Σύντομα ο Στιούαρντ άρχισε να ακούει φήμες ότι οι διοικητικοί υπάλληλοι του κολεγίου θεωρούσαν το βιβλίο του δυσάρεστο για τη συμπαθητική απεικόνιση μιας πόρνης, ενός από τους βασικούς χαρακτήρες.

Ωστόσο, όπως σημείωσε ο Στιούαρντ σε μια συνέντευξή του κατά τη δεκαετία του 1970, το βιβλίο ήταν «πολύ ήμερο – διαβάζεται σαν το “Μικρές Κυρίες” με τα σημερινά δεδομένα».

Ο Στιούαρντ έστειλε επείγον τηλεγράφημα στον Γκίπσον ζητώντας του να σταματήσει να πουλάει το βιβλίο στην πανεπιστημιούπολη: «Ένας νεαρός, φτωχός άνθρωπος με μία μόνο δουλειά ζητάει να αποσύρετε το μυθιστόρημά του επειδή ο διευθυντής του τμήματος και ο πρύτανης υπαινίσσονται την απόλυσή του».

Δείτε το βίντεο

«Μη ελκυστικό για τα λιγότερο φιλελεύθερα μυαλά»

Η Caxton είχε διαφημίσει το βιβλίο ως «μη ελκυστικό για τα λιγότερο φιλελεύθερα μυαλά». Αυτό «ανησύχησε αρκετούς ανθρώπους», σύμφωνα με τον Στιούαρντ. Ο επικεφαλής του αγγλικού τμήματος είπε στον Στιούαρντ ότι το βιβλίο του περιείχε «δυσάρεστο υλικό» και ότι η θέση του «αναμφίβολα θα αποδεικνυόταν πολύ ενοχλητική» για το κολέγιο.

Παρόλα αυτά, ο Στιούαρντ σχεδίαζε να επιστρέψει για να διδάξει μαθήματα το επόμενο φθινόπωρο. Νωρίτερα εκείνη την άνοιξη, τον είχαν διαβεβαιώσει προφορικά ότι θα λάμβανε άλλο ένα μονοετές συμβόλαιο. Τρεις εβδομάδες αργότερα, ωστόσο – και μόλις λίγες ώρες πριν φύγει από την πανεπιστημιούπολη για το καλοκαίρι – ο πρόεδρος του Washington State, Έρνεστ Ο’ Χόλαντ, κάλεσε τον Στιούαρντ σε μια συνάντηση.

Ο Χόλαντ ενημέρωσε τον Στιούαρντ ότι το συμβόλαιό του δεν θα ανανεωνόταν, ενώ τον κατηγόρησε ότι έγραψε ένα «ρατσιστικό» μυθιστόρημα και ότι συμπαθούσε την απεργία των φοιτητών ένα μήνα νωρίτερα.

Photo: YouTube

«Θα ασχοληθώ με τη στενογραφία»

Εξοργισμένος, ο Στιούαρντ έστειλε αμέσως ένα τηλεγράφημα στον Γκίπσον: «Απολύθηκα από τον Θεό Χόλαντ επειδή έγραψα ένα ρατσιστικό μυθιστόρημα… Δεν μετανιώνω καθόλου παρά το γεγονός ότι οι μέθοδοί του ήταν αυτές του Χίτλερ, αλλά νομίζω ότι θα ασχοληθώ με τη στενογραφία».

Ο Στιούαρντ και ο Γκίπσον έπιασαν και οι δύο δουλειά για να δημοσιοποιήσουν ευρέως την απόλυση του Στιούαρντ, ο οποίος απευθύνθηκε στην Ένωση Καθηγητών Αμερικανικών Πανεπιστημίων για βοήθεια. Η ένωση ιδρύθηκε το 1915 και έχει ως πρωταρχικό σκοπό «την προώθηση της ακαδημαϊκής ελευθερίας».

Η οργάνωση εξακολουθεί να ερευνά τακτικά παραβιάσεις της ακαδημαϊκής ελευθερίας, συμπεριλαμβανομένου αυτού που συνέβη στο Πανεπιστήμιο Hamline, που λέγαμε στην αρχή.

Μετά από μήνες έρευνας, η AAUP δημοσίευσε την έκθεσή της. Διαπίστωσε ότι ο Στιούαρντ είχε άδικα απολυθεί και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «ο χειρισμός της υπόθεσης του από τον πρόεδρο Χόλαντ ήταν πολύ κακοσχεδιασμένος και υποδεικνύει ακατάλληλο περιορισμό της λογοτεχνικής ελευθερίας».

Photo: YouTube

Από τη διδασκαλία στο τατουάζ

Μετά την αποχώρησή του από το Washington State, ο Στιούαρντ βρήκε αμέσως μια θέση στο Loyola, ένα καθολικό πανεπιστήμιο στο Σικάγο. Πριν τον προσλάβει, ο πρύτανης του Loyola διάβασε το βιβλίο του Στιούαρντ και προφανώς δεν είχε αντιρρήσεις. Ένα μέλος της AAUP σημείωσε την ειρωνεία: «Προφανώς οι καθολικοί αδελφοί μας είναι πολύ πιο ανεκτικοί από ένα κρατικό ίδρυμα στην Ουάσινγκτον».

Εκτός της διδασκαλίας, ο Στιούαρντ, ο οποίος ήταν ομοφυλόφιλος, δημοσίευσε γκέι ερωτικά βιβλία με το ψευδώνυμο Phil Andros και ασχολήθηκε με τατουάζ. Μέχρι το 1956, ο Στιούαρντ εγκατέλειψε οριστικά τον ακαδημαϊκό χώρο για να ασκήσει το επάγγελμά του ως καλλιτέχνης τατουάζ με πλήρη απασχόληση στη South State Street του Σικάγο με άλλο ψευδώνυμο. Πλέον λεγόταν Philip Sparrow.

Τη δεκαετία του 1960, μετακόμισε στην Καλιφόρνια και άνοιξε ένα εργαστήριο τατουάζ στο Όκλαντ, όπου έγινε ο «επίσημος» καλλιτέχνης τατουάζ της λέσχης μοτοσικλετιστών Hells Angels.

Photo: YouTube

Η κληρονομιά του

Αφού αποσύρθηκε από το τατουάζ, ο Στιούαρντ έζησε μια ήσυχη ζωή στο Μπέρκλεϊ. Εξακολουθούσε να γράφει συχνά, παράγοντας μια χούφτα βιβλία μυθοπλασίας και μη μυθοπλασίας. Πέθανε στην Καλιφόρνια το 1993 σε ηλικία 84 ετών.

Παρά την παραγωγική και ποικίλη καριέρα του, η κληρονομιά του Στιούαρντ ως «αξιοσημείωτης μορφής της γκέι λογοτεχνικής ιστορίας» δεν ήταν ευρέως γνωστή μέχρι τη δημοσίευση του βιβλίου του Τζάστιν Σπριν, «Secret Historian», του 2010, το οποίο βασίστηκε σε ενδελεχή έρευνα.

Είναι αδύνατο, βέβαια, να γνωρίζουμε την πορεία της καριέρας του Σάμιουελ Στιούαρντ αν είχε διοριστεί εκ νέου στην Πολιτεία της Ουάσινγκτον για ένα ακόμη έτος. Αλλά ένα προφητικό σχόλιο που έκανε ο Στιούαρντ λίγο πριν από την απόλυσή του υποδηλώνει ότι διαισθανόταν ότι δεν θα μπορούσε να παραμείνει για πάντα στον ακαδημαϊκό χώρο: «Φοβάμαι ότι θα πρέπει να εγκαταλείψω το επάγγελμα του καθηγητή προκειμένου να μπορέσω να γράψω όπως θέλω».

Με τις συζητήσεις σχετικά με την ακαδημαϊκή ελευθερία να γίνονται τελευταία πρωτοσέλιδα το δράμα του Στιούαρντ πριν από περίπου 87 χρόνια είναι μια υπενθύμιση ότι αυτή η ελευθερία απαιτεί συνεχή υπεράσπιση.

*Με στοιχεία από theconversation.com