Παρά το γεγονός ότι η Γερμανία είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, 13,8 εκατ. Γερμανοί χτυπήθηκαν ή απειλήθηκαν με φτώχεια το 2022.

Κατά κανόνα, η φτώχεια στη Γερμανία αναφέρεται σε σχετική και όχι απόλυτη φτώχεια, δηλαδή οι άνθρωποι δεν αντιμετωπίζουν άμεση πείνα ή παγετό. Η φτώχεια στη Γερμανία εξακολουθεί να σημαίνει έλλειψη συμμετοχής στην κοινωνία, παιδιά να περνούν μέρες χωρείς γεύμα, χωρίς ταξίδια διακοπών και κατώτερη εκπαίδευση.

Η δυσπραγία στην γερμανική κοινωνία φαίνεται και από την αύξηση των πολιτών που τρέχουν στις περίφημες τράπεζες τροφίμων προκειμένου να εξασφαλίσουν τα προς το ζείν.

Σήμερα υπάρχουν 936 τράπεζες τροφίμων (Tafel) σε όλη τη Γερμανία, στις οποίες, οι διοργανωτές πηγαίνουν σε σούπερ μάρκετ, τοπικούς λιανοπωλητές τροφίμων και αρτοποιεία πολλές φορές την εβδομάδα, ή ακόμα και καθημερινά, για να συλλέξουν υπολείμματα φαγητού -που είναι ακόμα κατάλληλα για κατανάλωση- εξοικονομώντας έτσι τρόφιμα που θα πήγαιναν στα σκουπίδια, ενώ υποστηρίζονται οι άνθρωποι που υποφέρουν από φτώχεια.

Στη συνέχεια, οι τράπεζες είναι ανοιχτές σε πολίτες που δικαιούνται -πχ. με την επίδειξη εγγράφου από το γραφείο κοινωνικής πρόνοιας- να παραλάβουν τρόφιμα όπως μήλα, λουκάνικα και ψωμί.

Από το 1993 στο 2023

Μιλώντας στη Lisa Hänel και στη DW η Sabine Werth, η ιδρύτρια της «Initiativgruppe Berliner Frauen», της πρώτης τράπεζας τροφίμων στη Γερμανία, είπε ότι «ακολουθούμε την κλασική αρχή του Ρομπέν των Δασών. Παίρνουμε από όπου είναι πάρα πολλά και δίνουμε εκεί που χρειάζεται. Αλλά το κάνουμε νόμιμα».

Η Werth εμπνεύστηκε την ιδέα από τις ΗΠΑ το 1993, όταν είχε διαβάσει ένα άρθρο για εθελοντές στη Νέα Υόρκη που μοίραζαν πεταμένα είδη παντοπωλείου σε άστεγους. «Και μετά σκεφτήκαμε «Εντάξει, μπορούμε να το κάνουμε κι αυτό», είπε η Sabine Werth. «Θέλαμε να βάλουμε μια θέση στο τραπέζι για όσους διαφορετικά δεν μπορούσαν να το αντέξουν οικονομικά».

Μετά από 30 χρόνια όμως η τράπεζα τροφίμων εξυπηρετεί πλέον μια πολύ μεγαλύτερη ποικιλία ανθρώπων από ό,τι μόνο άστεγους, παρέχοντας ανακούφιση σε πολλές μονογονεϊκές οικογένειες, συνταξιούχους και πρόσφυγες.

Για αυτούς τους ανθρώπους, μόνο όταν μπορούν να εξοικονομηθούν λίγα χρήματα από τον μηνιαίο προϋπολογισμό τροφίμων είναι δυνατές άλλες αγορές, όπως το σχολικό τετράδιο ασκήσεων ενός παιδιού ή μια επίσκεψη στον κινηματογράφο, αναφέρει η DW.

Εκατομμύρια εξαθλιωμένοι Γερμανοί

Ο οργανισμός-ομπρέλα για τις τράπεζες τροφίμων στη Γερμανία εκτιμά ότι 2 εκατ. άνθρωποι τις επισκέφτηκαν το 2022, μια απότομη αύξηση, περίπου 50%, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

Οι τράπεζες τροφίμων ξεκίνησαν ως τρόπος εξοικονόμησης τροφίμων και ανακούφισης των κακουχιών, αλλά έχουν γίνει πλέον μετρητής φτώχειας ή «σεισμογράφος για τις κοινωνικές καταστάσεις και εξελίξεις» στη Γερμανία, όπως είπε στη DW ο πρόεδρος της εθνικής οργάνωσης-ομπρέλας των τραπεζών τροφίμων στη Γερμανία, Jochen Brühl.

Είπε ότι όταν άνοιξε η πρώτη τράπεζα τροφίμων το 1993, η φτώχεια δεν ήταν ακόμη ένα ευρέως συζητημένο θέμα στη γερμανική κοινωνία. Σύμφωνα με τον ίδιο, η γενική αντίληψη ήταν ότι στη Γερμανία δεν υπήρχε φτώχεια: Όποιος ήθελε να εργαστεί, δούλευε.

«Ευτυχώς, αυτό το συναίσθημα έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία 30 χρόνια», είπε η Sabine Werth. «Δεν υπάρχει κανένα πολιτικό κόμμα, καμία κοινοβουλευτική ομάδα, κανένας στην πολιτική σκηνή που θα έλεγε ότι δεν υπάρχει φτώχεια στη Γερμανία».

Ο Brühl λέει ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στην ύπαρξη τραπεζών τροφίμων, με το γεγονός ότι υπάρχει μία σχεδόν σε κάθε πόλη που κάνει τη φτώχεια πολύ απτή.

Τα τελευταία τρία χρόνια ήταν εξαιρετικά δύσκολα για τις τράπεζες τροφίμων. Ο πληθωρισμός, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η πανδημία του COVID-19 έχουν προκαλέσει σημαντική πίεση, με αύξηση 50% στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Πολλές από τις τράπεζες τροφίμων είναι στα όριά τους, σύμφωνα με τον Brühl.

«Πριν από 30 χρόνια, ποτέ δεν πίστευα ότι θα ήμασταν εδώ που είμαστε τώρα. Η εργασία της τράπεζας τροφίμων είναι γεμάτη νέες εκπλήξεις κάθε μέρα».

Φαίνεται ότι οι τράπεζες τροφίμων θα εξακολουθούν να χρειάζονται σε 30 χρόνια, ακόμη και στην εύπορη Γερμανία προειδοποιεί το ρεπορτάζ της DW.

Headlines